Scenariusz dla uczniów z ASD

Grupy wiekowe: od 7 klasy poprzez szkoły średnie i wyżej/w zależności od możliwości emocjonalno-społecznych.

Żal

Żal to negatywny stan emocjonalny spowodowany doznaną stratą. Towarzyszy mu często trudność w pogodzeniu się, że tego, co utracone już nie ma i wynikającym z tego brakiem akceptacji rzeczywistości takiej, jaka jest tu i teraz. Występuje również w postaci żalu do kogoś za wyrządzone krzywdy, niemożność pogodzenia się z realną sytuacją.

Żal stanowi zaproszenie do pełnego doceniania teraźniejszości, sygnał do odnawiania i ponawiania, przejaw dostrzegania wartości życiowych szans i przypomnienie, że czas stanowi jedno z naszych największych bogactw.

Kieruj się w życiu zasadą, by nigdy nie żałować i nigdy nie oglądać się za siebie. Żal to straszne marnotrawstwo energii; nie da się nic na nim zbudować, można jedynie się w nim pogrążyć.

Katherine Mansfield

Co możemy zaobserwować

Wszyscy jesteśmy mądrzy po szkodzie. Każdemu z nas zdarzyło się tracić czas, psuć dobre relacje z osobami, które okazały się niewarte naszego czasu. Wszyscy braliśmy za pewnik miłość, którą obdarzaliśmy.

Wdzięczne portugalskie słowo saudade oznacza pragnienie czegoś, co nie istnieje i i prawdopodobnie istnieć nie może. Przypomina o upływie czasu i szansach, które mogliśmy przegapić.

W krótszej perspektywie, żal przeważnie dotyczy naszych działań, które źle się skończyły. W dłuższej, zwykle opiera się przede wszystkim na tym, czego nie zrobiliśmy. To dziwna emocja – w przeciwieństwie do gniewu, smutku czy szczęścia pojawia się dopiero po p fakcie. Żal jest produktem ubocznym refleksji i jako taki nie ma realnego wpływu na faktyczny przebieg konkretnych wydarzeń. Ma jednak swój cel: sygnalizuje, co być może warto zmienić, na co się przygotować i czego na drugi raz unikać. Jeśli jednak zbytnio się na nim skoncentrujemy, możemy stracić rozpęd i utknąć w miejscu. Amerykańska autorka książek dla dzieci Libba Bray twierdzi: „Wszyscy robimy rzeczy, które rozpaczliwie chcielibyśmy później cofnąć. Próba dokonania zmian w przeszłości jest jak gonitwa za chmurami – i podobnie jak ona, pławienie się w żalu może zużyć dużą część naszych emocjonalnych zasobów, nie dając żadnych widocznych efektów”.

Co się dzieje

Na rysunku rozmawiają dwa psy stojące przed budą. Jeden zauważa: „Rety, miałeś w nocy straszny koszmar”. Drugi z drżeniem odpowiada: „Tak, był okropny. Śniło mi się, że jestem człowiekiem”.

Ludzkie życie nie jest usłane różami. Wiele z naszych najgorętszych pragnień stoi ze sobą w sprzeczności. Chcemy jeść czekoladę, ale też być szczupli. Marzymy o pełnych przygód podróżach po świecie, ale odkładamy pieniądze, by się wzbogacić. Pragniemy poczucia bezpieczeństwa – ale również swobody. Chcemy pieniędzy – jednak nie mamy ochoty na nie pracować. Pragniemy mieszkać w przyjaznych, troskliwych społecznościach – ale bez hałaśliwych sąsiadów. Z tego względu trudno jest przejść przez życie, nie żałując niczego.

Żal może pojawiać się szybko lub powoli. Zdarza nam się błyskawicznie pożałować wysłania wściekłego e-maila. Żal do siebie o to, że nigdy nie powiedzieliśmy bliskiej osobie „Kocham cię” może się w nas tlić.

Co możesz zrobić