Wskazówki dla nauczycieli i terapeutów, które pomogą stworzyć bezpieczne, angażujące i dostosowane aktywności w okresie świątecznym.

Okres świąteczny to czas pełen radości, ale dla dzieci ze spektrum autyzmu może wiązać się również z dużym stresem. Nagłe zmiany w rutynie, intensywne bodźce czy nieznane sytuacje mogą być trudne do zaakceptowania. Dlatego tak ważne jest odpowiednie dostosowanie zajęć świątecznych, aby były one bezpieczne, przyjemne i angażujące dla dzieci z ASD. Oto praktyczne wskazówki dla nauczycieli i terapeutów.

Dlaczego warto dostosować zajęcia do potrzeb dzieci z autyzmem?

Dzieci z autyzmem mają indywidualne potrzeby, które wymagają szczególnej uwagi. Dostosowanie zajęć pozwala na:

• Zmniejszenie stresu i lęku – poprzez zachowanie przewidywalności.
• Rozwijanie umiejętności społecznych – w kontrolowanym i wspierającym środowisku.
• Budowanie pozytywnych skojarzeń ze świętami – poprzez angażujące i bezpieczne aktywności.

Jak zaplanować świąteczne zajęcia dla dzieci z ASD?

1. Przewidywalna struktura zajęć

• Zaplanuj harmonogram dnia: Wywieś na widocznym miejscu plan zajęć w formie wizualnej (np. obrazki, piktogramy).
• Informuj z wyprzedzeniem: Daj dzieciom czas na przygotowanie się do nowej aktywności.
• Uwzględniaj przerwy: Dzieci z autyzmem mogą potrzebować czasu na wyciszenie i odpoczynek.

2. Minimalizowanie bodźców sensorycznych

• Zrezygnuj z nadmiaru dekoracji: Wybieraj stonowane kolory i unikaj migających świateł.
• Unikaj głośnej muzyki: Zamiast tego postaw na spokojne melodie świąteczne odtwarzane na niskim poziomie głośności.
• Dostosuj zapachy: Intensywne aromaty, takie jak cynamon czy wanilia, mogą być przytłaczające.

3. Zajęcia angażujące dzieci z ASD

• Tworzenie ozdób świątecznych: Zapewnij prostą i jasno określoną instrukcję. Można użyć np. papieru, kleju i gotowych elementów do naklejania.
• Kolorowanie świątecznych mandali: Działalność plastyczna, która wycisza i rozwija koncentrację.
• Czytanie opowiadań świątecznych: Wybieraj historie o prostym przekazie i omawiaj wydarzenia krok po kroku.

4. Uwzględnienie indywidualnych potrzeb

• Alternatywne aktywności: Oferuj opcje dla dzieci, które mogą nie chcieć uczestniczyć w aktywnościach grupowych.
• Strefa wyciszenia: Stwórz miejsce, gdzie dzieci mogą się uspokoić, jeśli poczują się przytłoczone.
• Uwzględniaj zainteresowania dziecka: Jeśli dziecko pasjonuje się np. pociągami, można wpleść ten motyw w zajęcia.

Przykłady świątecznych zajęć dla dzieci z autyzmem

1. Warsztaty plastyczne: Tworzenie świątecznych kart

• Dzieci projektują kartki świąteczne za pomocą kolorowanek, naklejek i gotowych szablonów.
• Każde dziecko może pracować w swoim tempie, bez presji.

2. Zimowe sensoryczne pudełko

• Przygotuj pudełko z elementami nawiązującymi do zimy: sztuczny śnieg, piłeczki imitujące bałwany, pachnące woreczki z miętą.
• Pozwól dzieciom eksplorować przedmioty w spokojnym otoczeniu.

3. Proste gry ruchowe o tematyce świątecznej

• Gra w rzucanie woreczkami do celu (np. „Reniferowe rogi”).
• Tor przeszkód inspirowany podróżą świętego Mikołaja.

4. Medytacja świąteczna

• Prowadź dzieci przez krótką wizualizację: wyobrażanie sobie spokojnej zimowej scenerii, świątecznego zapachu choinki i odgłosów śniegu.

Współpraca z rodzicami

Rodzice są niezastąpionym wsparciem w organizacji świątecznych zajęć. Oto kilka sposobów na zaangażowanie ich w proces:

• Konsultacje przed zajęciami: Zapytaj rodziców o ulubione aktywności dziecka oraz potencjalne wyzwania.
• Zaproszenie do uczestnictwa: Rodzice mogą pomóc w prowadzeniu prostych warsztatów.
• Udostępnianie materiałów do domu: Prześlij rodzicom pomysły na zajęcia, które mogą wykonać wspólnie z dzieckiem w domowym zaciszu.

Podsumowanie

Organizacja świątecznych zajęć dla dzieci z autyzmem wymaga elastyczności, empatii i odpowiedniego planowania. Kluczowe jest dostosowanie aktywności do indywidualnych potrzeb, zapewnienie przewidywalności oraz minimalizacja potencjalnych bodźców sensorycznych. Wprowadzenie powyższych wskazówek pozwoli stworzyć bezpieczną przestrzeń, w której dzieci będą mogły cieszyć się świątecznym czasem.