Wielkanoc to czas tradycji, zmian w rytmie dnia, spotkań rodzinnych i nowych bodźców – czyli dokładnie tego, co dla dziecka w spektrum autyzmu może być wyzwaniem. W tym artykule podpowiemy Ci, jak przygotować dziecko z ASD do świąt Wielkanocnych w sposób łagodny, wspierający i przewidywalny.
Oto prosta, empatyczna i dostosowana do dzieci z autyzmem historyjka społeczna o Wielkanocy, którą rodzic może przeczytać swojemu dziecku w ramach przygotowania do świąt:
🐣 Historyjka społeczna: Co to jest Wielkanoc?
Wkrótce będą święta, które nazywają się Wielkanoc.
To czas w roku, kiedy nie chodzimy do przedszkola ani do szkoły.
Niektórzy ludzie wtedy odpoczywają, spotykają się z rodziną i szykują specjalne potrawy.
Wielkanoc to święto, które kojarzy się z wiosną, radością i nowym początkiem.
Niektórzy ludzie wierzą, że to bardzo ważny czas religijny.
Inni po prostu cieszą się z wiosny i wspólnego czasu z bliskimi.
W czasie Wielkanocy można:
✅ malować pisanki, czyli jajka w różnych kolorach
✅ ozdabiać dom kwiatami i barankami
✅ zjeść uroczyste śniadanie razem z rodziną
✅ szukać niespodzianek od zajączka – jeśli ktoś ma taki zwyczaj
W czasie świąt może być głośniej, może przyjść więcej ludzi do domu.
To może być inne niż zwykle. To jest w porządku.
Jeśli poczuję, że jest za głośno albo zbyt tłoczno, mogę:
🔸 poprosić o przerwę
🔸 pójść do mojego spokojnego miejsca
🔸 przytulić się do mamy, taty lub zabawki
Nie muszę robić wszystkiego.
Mogę robić to, co lubię.
Mogę malować, patrzeć, słuchać albo odpoczywać.
Mama, tata i bliscy mnie kochają.
Wielkanoc to dobry czas na bycie razem – każdy po swojemu. 💛
🧠 Dlaczego święta bywają trudne dla dzieci ze spektrum autyzmu?
Dzieci z autyzmem często zmagają się z:
- trudnością w przetwarzaniu bodźców (dźwięków, zapachów, zmian otoczenia),
- potrzebą rutyny i przewidywalności,
- trudnościami w komunikacji i kontaktach społecznych,
- lękiem przed nieznanym, hałasem, nowymi potrawami czy sytuacjami.
Święta mogą zaburzyć znany rytm dnia, co powoduje wzrost napięcia, trudności emocjonalne, a czasem zachowania trudne. Właśnie dlatego warto święta z wyprzedzeniem i spokojem „oswoić”.
🗓️ 1. Przygotuj plan i opowiedz o Wielkanocy wcześniej
Dla dzieci z autyzmem przewidywalność = poczucie bezpieczeństwa.
📌 Co możesz zrobić:
- Zrób prosty plan dnia świątecznego – w formie obrazkowej lub z piktogramami.
- Użyj książeczek terapeutycznych lub historyjek społecznych – np. „Co robimy w Wielkanoc?”.
- Pokaż dziecku zdjęcia z poprzednich świąt lub poszukaj obrazków w Internecie.
- Zaznacz w kalendarzu dni, które będą inne niż zwykle.
🐇 2. Wprowadź elementy świąteczne wcześniej – krok po kroku
Nie zostawiaj wszystkiego na ostatnią chwilę. Dziecko potrzebuje czasu, by oswoić się z nowymi dekoracjami, dźwiękami i zapachami.
📌 Propozycje działań:
- Pokazuj pisanki, palmy, baranki stopniowo, tłumacząc ich znaczenie.
- Pozwól dziecku dotknąć, powąchać, obejrzeć – z jego tempem.
- Stwórz własne dekoracje razem z dzieckiem – to doskonałe ćwiczenie integracyjne i sensoryczne.
- Włącz świąteczne opowieści, wierszyki lub bajki (np. o zajączku wielkanocnym).
🍲 3. Smaki i zapachy – czyli świąteczne wyzwania sensoryczne
Wielkanocne potrawy bywają intensywne w zapachu, smaku i konsystencji, co może być trudne dla dziecka z nadwrażliwością sensoryczną.
📌 Co możesz zrobić:
- Przygotuj dziecko wcześniej – pokaż potrawy, pozwól wąchać, dotykać, obserwować.
- Zapewnij bezpieczne potrawy – nie muszą być tradycyjne, ale ważne, by były akceptowane przez dziecko.
- Ustal z rodziną, że dziecko nie musi próbować wszystkiego – unikaj presji i oceniania.
- Jeśli trzeba – zabierz ulubione jedzenie dziecka na rodzinne spotkanie.
🤝 4. Spotkania rodzinne – jak zorganizować je w duchu akceptacji?
Dzieci z ASD często czują się przytłoczone dużą liczbą osób, hałasem i zmianą zasad.
📌 Wskazówki:
- Uprzedź rodzinę, że Twoje dziecko może potrzebować ciszy, przerwy, wycofania się.
- Przygotuj dziecku „bezpieczne miejsce” – pokój, kącik lub namiot z ulubionymi zabawkami.
- Wprowadź sygnał „potrzebuję przerwy” – może to być obrazek, gest lub słowo.
- Skróć czas wizyty, jeśli widzisz, że dziecko jest zmęczone.
🎨 5. Wielkanocne rytuały dostosowane do potrzeb dziecka
Nie każde dziecko z autyzmem chce święcić koszyczek, malować pisanki czy szukać zajączka. To jest w porządku. Ale często – z odpowiednim podejściem – znajdzie się coś, co sprawi radość.
📌 Inspiracje:
- Malowanie pisanek dotykowych (z fakturami: ryż, wata, tkaniny)
- Wyszukiwanie ukrytych przedmiotów w domu (zamiast „zajączka” w ogrodzie)
- Świąteczne układanki, wyklejanki lub kolorowanki z motywem baranka lub kurczaczka
- Wspólne pieczenie ciasteczek – jeśli dziecko lubi kuchnię
🧘 6. Przewiduj momenty przeciążenia – i bądź elastyczny
Najważniejsze, by obserwować dziecko i reagować z empatią. Nie wszystko pójdzie według planu – i to jest naturalne.
📌 Co może pomóc:
- Zapewnij dziecku dostęp do pomocy sensorycznych (np. słuchawki, koc obciążeniowy, gniotek)
- Ustal sygnał „STOP” – np. obrazek lub hasło, które oznacza: „Potrzebuję przerwy”
- Pozwól dziecku odpocząć z tabletem, książką, zabawką – nawet jeśli inni tego nie robią
- Zadbaj też o siebie – spokojny dorosły to wsparcie regulacyjne dla dziecka
Poniżej znajduje się checklista możesz ją wydrukować i powiesić na lodówce.
✅ Checklista: Wielkanoc przyjazna dziecku z autyzmem
📅 PRZED ŚWIĘTAMI:
✔️ Wytłumaczyłam/-em dziecku, czym jest Wielkanoc i co się będzie działo
✔️ Przygotowaliśmy wspólnie plan dnia (słowny, obrazkowy lub z piktogramami)
✔️ Pokazałam/-em zdjęcia, filmiki lub ilustracje związane ze świętami
✔️ Przećwiczyliśmy wcześniej czynności (np. malowanie pisanek, święcenie koszyczka)
✔️ Uzgodniłam/-em z rodziną potrzeby mojego dziecka (np. przerwy, kącik wyciszenia)
🧠 DOSTOSOWANIA SENSORYCZNE:
✔️ Sprawdziłam/-em, które zapachy, potrawy, dźwięki mogą być trudne
✔️ Mamy alternatywne jedzenie, które dziecko lubi i akceptuje
✔️ Zapewniłam/-em dziecku możliwość odmowy udziału w aktywnościach
✔️ Przygotowaliśmy sensoryczne pomoce (np. słuchawki, koc, gniotek)
🧩 ZABAWY I RYTUAŁY:
✔️ Zaproponowałam/-em dziecku alternatywne zabawy wielkanocne (np. szukanie pisanek w domu, dotykowe malowanie)
✔️ Zorganizowaliśmy spokojne zajęcia plastyczne w temacie świąt
✔️ Pozwoliłam/-em dziecku mieć swoją przestrzeń i rytm
✔️ Wspieram dziecko pozytywnym językiem i akceptacją jego emocji
💬 W TRAKCIE ŚWIĄT:
✔️ Obserwuję sygnały zmęczenia lub przeciążenia
✔️ Reaguję spokojnie, gdy dziecko potrzebuje wycofania
✔️ Daję dziecku przerwy i czas tylko dla siebie
✔️ Nie naciskam – pozwalam dziecku świętować na swój sposób
✔️ Pamiętam, że spokój i relacja są ważniejsze niż tradycja
🎗️ Moja refleksja:
🔲 Co się udało?
🔲 Co chcę zmienić następnym razem?
🔲 Za co chcę dziś podziękować sobie i mojemu dziecku?
🕊️ Podsumowanie: Święta w duchu akceptacji
Nie musisz robić „tradycyjnych” świąt. Możesz stworzyć Wielkanoc dopasowaną do Waszej rodziny, do Waszych potrzeb i wrażliwości dziecka.
Wielkanoc w spektrum może być inna – ale może być piękna, spokojna i dobra.
Z odrobiną planowania, elastyczności i empatii – może być to czas nie stresu, a bliskości.
📌 Najczęściej zadawane pytania:
Czy muszę uczyć dziecko wszystkich Tradycji Wielkanocnych?
➡️ Nie. Wybierz te, które są dla Was ważne i dostosuj je do możliwości dziecka.
Co jeśli moje dziecko nie chce malować pisanek ani brać udziału w świętowaniu?
➡️ Daj mu alternatywę – zabawa tematyczna, spokojna aktywność, jego rytm są w porządku.
Czy mam mówić gościom, że dziecko ma spektrum autyzmu?
➡️ To decyzja rodzica. Warto jednak uprzedzić bliskich, że dziecko może potrzebować spokoju i niekoniecznie będzie uczestniczyć we wszystkim.
🔗 Zaglądaj częściej na stronę autyzm.life – przestrzeń wspierająca rodziców dzieci ze spektrum i nie tylko.
Bądźcie blisko, słuchajcie siebie – i świętujcie po swojemu.
autyzm.life i neuroróżnorodni 