Tradycja upamiętniania bliskich. Rozwijanie umiejętności komunikacyjnych i społecznych dzieci z ASD poprzez aktywności sensoryczne i plastyczne.

Temat: Wszystkich Świętych – polska tradycja upamiętniania bliskich zmarłych

Grupa wiekowa: Przedszkolaki ze spektrum autyzmu

Czas trwania zajęć: 30–40 minut

Cele zajęć:

• Wprowadzenie dzieci w tradycję Wszystkich Świętych w Polsce.
• Zrozumienie pojęcia pamięci o bliskich.
• Uświadomienie dzieciom znaczenia symboli związanych z tym świętem (znicze, groby, kwiaty).
• Ćwiczenie umiejętności komunikacyjnych i społecznych poprzez udział w rozmowie grupowej i zadaniach sensorycznych.

Materiały:

• Obrazki przedstawiające cmentarz, znicze, kwiaty, groby.
• Sztuczne znicze (bezpieczne dla dzieci).
• Plastikowe kwiaty.
• Plansza z obrazkami związanymi z Wszystkimi Świętymi.
• Kolorowanki z tematem zniczy, kwiatów i grobów.
• Klej, kredki, kolorowy papier.

Przebieg zajęć:

1. Wprowadzenie do tematu (10 minut)

• Nauczyciel wita dzieci i siada z nimi w kręgu.
• Pokazuje obrazki przedstawiające polską tradycję Wszystkich Świętych: groby, znicze, kwiaty.
• Wyjaśnia, że w Polsce co roku w listopadzie ludzie odwiedzają cmentarze, aby zapalić znicze i przynieść kwiaty na groby swoich bliskich, którzy już nie żyją. Tłumaczy to prostym, zrozumiałym językiem, używając wizualnych wspomagaczy.
• Zadaje pytania, np. „Czy ktoś z was był kiedyś na cmentarzu?” „Co widzieliście na grobach?”

2. Ćwiczenia sensoryczne i poznawcze (15 minut)

• Dzieci dotykają sztucznych zniczy i plastikowych kwiatów. Nauczyciel wyjaśnia, że te przedmioty są częścią tradycji związanej z Wszystkimi Świętymi. Warto skupić się na różnych fakturach, kształtach i kolorach, co pomoże dzieciom w nauce poprzez zmysły.
• Nauczyciel zapala sztuczny znicz (bez płomienia) i zachęca dzieci do spróbowania samodzielnego włączenia i wyłączenia. Wyjaśnia, że w tradycji polskiej zapalanie zniczy jest symbolem pamięci o bliskich.
• Dzieci mogą pomóc w „ozdabianiu grobu” – nauczyciel przygotowuje kartonowy model grobu, a dzieci przyklejają kwiaty i znicze, wykonując zadania manualne.

3. Rozmowa o uczuciach (5 minut)

• Nauczyciel delikatnie wprowadza pojęcie pamięci i uczuć związanych z odwiedzaniem grobów. Pyta dzieci, jak się czują, gdy odwiedzają cmentarz lub słyszą o bliskich, którzy już nie żyją.
• Wyjaśnia, że Wszystkich Świętych to czas, kiedy wspominamy tych, których kochaliśmy. Pomaga dzieciom wyrazić emocje prostymi słowami, np. „smutny”, „wspominam”, „kocham”.

4. Zajęcia plastyczne (10 minut)

• Dzieci dostają kolorowanki przedstawiające znicze i kwiaty. Mogą kolorować je według własnych preferencji. Nauczyciel zachęca do opowiadania, co malują i jakie kolory wybierają, co sprzyja rozwijaniu komunikacji.
• Po zakończeniu kolorowania dzieci mogą przykleić swoje kolorowanki na planszę z obrazkami grobów, tworząc wspólne dzieło sztuki.

5. Podsumowanie i zakończenie (5 minut)

• Nauczyciel podsumowuje zajęcia, przypominając dzieciom, dlaczego obchodzimy Wszystkich Świętych. Dziękuje dzieciom za udział i zachęca je do rozmowy z rodzicami o tym, co robią w czasie tego święta w swoich rodzinach.
• Na zakończenie dzieci mogą zabrać swoje kolorowanki do domu.

Najczęściej zadawane pytania:

1. Dlaczego dzieciom z autyzmem/zespołem Aspergera warto opowiadać o tradycjach takich jak Wszystkich Świętych?
Dzieci ze spektrum autyzmu, podobnie jak inne dzieci, mają potrzebę poznawania otaczającego świata, w tym tradycji kulturowych. Rozmowa o tradycjach takich jak Wszystkich Świętych pozwala im lepiej rozumieć otoczenie, rozwijać umiejętności społeczne i uczestniczyć w życiu rodzinnym oraz społeczności.

2. Jakie aktywności najlepiej wspierają zrozumienie pojęcia pamięci u dzieci z ASD?
Najlepiej działają aktywności sensoryczne, które angażują różne zmysły, oraz proste, wizualne wprowadzenie do tematu. Dotykanie symbolicznych przedmiotów, takich jak znicze czy kwiaty, oraz wykonywanie zadań manualnych pomaga dzieciom lepiej zrozumieć abstrakcyjne pojęcia.

3. Czy można wprowadzać dzieci w tematy związane ze śmiercią i pamięcią o zmarłych?
Tak, ale należy to robić delikatnie i w prosty sposób. Wprowadzenie pojęcia pamięci i upamiętniania zmarłych poprzez pozytywne, spokojne rozmowy i aktywności, takie jak zapalanie zniczy czy dekorowanie grobów, może pomóc dziecku lepiej zrozumieć otaczający świat.

4. Jakie techniki stosować, by dzieci z autyzmem/zespołem Aspergera mogły aktywnie uczestniczyć w takich zajęciach?
Warto stosować techniki wizualne, sensoryczne i manualne, które angażują różne zmysły dziecka. Ważne jest również stworzenie bezpiecznej, przewidywalnej struktury zajęć oraz możliwość aktywnego uczestnictwa, np. poprzez dotykanie przedmiotów lub wykonywanie prostych zadań plastycznych.

5. Jakie są cele edukacyjne takich zajęć?
Cele edukacyjne to przede wszystkim wprowadzenie dzieci w tradycje kulturowe, rozwijanie umiejętności komunikacyjnych, społecznych i manualnych oraz wsparcie w rozumieniu pojęcia pamięci i uczuć związanych ze wspominaniem bliskich zmarłych.

Tak zorganizowane zajęcia pozwolą dzieciom z autyzmem zrozumieć tradycję Wszystkich Świętych w Polsce w sposób przystępny, angażujący zmysły i dostosowany do ich potrzeb. Dzięki temu mogą one uczestniczyć w kultywowaniu tradycji, budować więzi społeczne i rozwijać umiejętności komunikacyjne.