Jak dostosować scenariusz zajęć andrzejkowych dla dzieci ze spektrum autyzmu. Praktyczny plan zajęć, wprowadzenie do tradycji pomogą stworzyć niezapomnianą atmosferę podczas zabawy andrzejkowej!

Wprowadzenie do tradycji Andrzejek

Andrzejki to wyjątkowy czas wróżb i zabaw, obchodzony w nocy z 29 na 30 listopada. W polskiej tradycji była to okazja do przewidywania przyszłości, szczególnie w zakresie miłości, małżeństwa i urodzaju. Dawniej wróżby te miały symboliczne znaczenie i często były przeprowadzane z użyciem prostych, dostępnych w gospodarstwie domowym przedmiotów, takich jak wosk, klucz czy ziarna zbóż. Dziś Andrzejki to okazja do zabawy i poznania tradycji kulturowych, a także rozwijania wyobraźni i kreatywności.

Cele zajęć:

• Przybliżenie dzieciom ze spektrum autyzmu tradycji andrzejkowych.
• Rozwój umiejętności społecznych i komunikacyjnych poprzez wspólne działania.
• Stymulacja sensoryczna poprzez aktywności z różnorodnymi materiałami.
• Wzmacnianie integracji grupy w atmosferze zabawy.

Czas trwania:

40-60 minut

Grupa docelowa:

Dzieci ze spektrum autyzmu w wieku 6-12 lat, w małej grupie (4-6 osób) lub indywidualnie, w zależności od potrzeb.

Miejsce:

Sala dekorowana w ciepłych barwach z wykorzystaniem rustykalnych akcentów (np. snopki słomy, świece LED, papierowe dekoracje w formie kluczy czy serc).

Materiały:

• Sensoryczne: Wosk, woda, klucz, miski, patyczki, słomki, monety, groch, ziarna zbóż.
• Dekoracyjne: Drewniane serce z wypisanymi imionami, ozdobne pojemniki na przedmioty do wróżb.
• Wizualne wsparcie: Obrazki przedstawiające przebieg wróżb (np. piktogramy).
• Dodatkowe: Nagrody dla dzieci (np. naklejki, medal za udział w zabawie).

Przebieg zajęć

1. Wprowadzenie (10 minut)

• Powitanie dzieci w kręgu, krótkie omówienie tematu zajęć z wykorzystaniem prostych i konkretnych komunikatów:
  „Dziś będziemy poznawać tradycję Andrzejek i razem wróżyć, co ciekawego może nas spotkać w przyszłości!”.
• Wspólne oglądanie przygotowanych materiałów i dekoracji. Dzieci mogą dotknąć niektórych przedmiotów, co pozwoli na zredukowanie lęku i zaciekawienie aktywnością.

2. Wróżby (25-30 minut)

Lanie wosku przez klucz

1. Dzieci kolejno podchodzą do miski z wodą.
2. Prowadzący pomaga każdemu dziecku wylać wosk przez klucz.
3. Dziecko obserwuje powstały kształt, a terapeuta interpretuje wróżbę, np.: „To wygląda jak książka – może będziesz dużo czytać!”.
4. Możliwość użycia obrazków symbolizujących najczęściej spotykane kształty.

Wróżby z ziaren i monet

1. Każde dziecko wybiera jedno ziarno lub monetę i wrzuca je do miski z wodą.
2. Obserwują, które przedmioty unoszą się na wodzie, a które toną.
3. Prowadzący tłumaczy, co może oznaczać rezultat wróżby: „Ziarno unosi się – to znak, że przyniesie Ci szczęście w szkole!”.

Drewniane serca z imionami

1. Dzieci losują serca z imionami i zastanawiają się, jakie znaczenie ma wylosowane imię (np. osoba, którą poznają, lub przyjaciel z grupy).
2. Prowadzący pomaga dzieciom wyrażać swoje myśli i emocje związane z wróżbą.

Układanie kształtów z patyczków i słomek

1. Każde dziecko otrzymuje zestaw patyczków i słomek.
2. Dzieci układają z nich własne kształty, które prowadzący interpretuje jako symbol przyszłości.

3. Podsumowanie i rozmowa o tradycjach (10-15 minut)

• Krótka rozmowa z dziećmi o tym, co podobało im się najbardziej:
  „Która wróżba była najciekawsza? Czy dowiedzieliście się czegoś o sobie?”.
• Podkreślenie, że Andrzejki to nie tylko wróżby, ale także okazja do wspólnej zabawy i poznania tradycji.
• Wręczenie naklejek lub medali za udział w zabawie.

Najczęściej zadawane pytania:

1. Czy zajęcia andrzejkowe są odpowiednie dla dzieci z ASD?

Tak, pod warunkiem, że aktywności są dostosowane do ich indywidualnych potrzeb. Ważne jest, aby zapewnić wsparcie wizualne, przewidywalność i spokojną atmosferę.

2. Jak wprowadzać dzieci z ASD w temat wróżb?

Najlepiej zacząć od krótkiego wprowadzenia, wykorzystując obrazki i rekwizyty. Ważne jest tłumaczenie w prosty sposób, np.: „To zabawa, dzięki której dowiemy się czegoś ciekawego o sobie.”

3. Jak radzić sobie z nadwrażliwością sensoryczną dzieci podczas zajęć?

Można zaproponować alternatywne aktywności, np. zamiast dotykania wosku dziecko może tylko obserwować proces lub dotykać innych materiałów, takich jak patyczki czy słomki.

4. Jak budować zaangażowanie dziecka z ASD w grupowe zabawy?

Stosuj pozytywne wzmocnienia (pochwały, naklejki) i zapewniaj dziecku czas na adaptację. Staraj się angażować je w role, które są dla niego komfortowe.

Dzięki dostosowaniu tradycyjnych wróżb do możliwości i potrzeb dzieci ze spektrum autyzmu, Andrzejki mogą stać się doskonałą okazją do zabawy, nauki i integracji. Wspólne działania w atmosferze akceptacji i wsparcia pomogą dzieciom lepiej zrozumieć tradycje i czerpać radość z uczestnictwa w grupie.