Jak wspierać dzieci z afazją w budowaniu zdań i rozwijaniu narracji? Poznaj skuteczne metody terapeutyczne oraz scenariusz zajęć rewalidacyjnych wspierających rozwój językowy i komunikacyjny.

Afazja dziecięca to zaburzenie językowe, które wpływa na zdolność do rozumienia i konstruowania wypowiedzi. Dzieci z afazją mogą mieć trudności z budowaniem zdań, tworzeniem narracji oraz formułowaniem myśli w sposób logiczny i zrozumiały. Wsparcie terapeutyczne powinno obejmować systematyczne ćwiczenia dostosowane do indywidualnych możliwości dziecka. Niniejszy artykuł przedstawia profesjonalne metody terapeutyczne oraz scenariusz zajęć wspierających rozwój zdolności narracyjnych u dzieci z afazją.

Cele terapii narracyjnej

1. Rozwijanie umiejętności budowania zdań – poprzez odpowiednie ćwiczenia i strategie terapeutyczne.
2. Wzbogacanie słownictwa – aby dziecko mogło precyzyjniej wyrażać myśli.
3. Usprawnianie struktury wypowiedzi – pomaganie w budowaniu logicznych i poprawnych gramatycznie zdań.
4. Wspieranie pamięci słuchowej i sekwencyjnej – niezbędnej do formułowania spójnych narracji.
5. Poprawa komunikacji w codziennych sytuacjach – zwiększenie samodzielności językowej dziecka.

Profesjonalne techniki wspierające rozwój narracji

1. Ćwiczenia z historyjkami obrazkowymi

• Dziecko otrzymuje serię obrazków przedstawiających historię.
• Terapeuta zachęca do opowiadania, używając pytań pomocniczych (np. „Co dzieje się na pierwszym obrazku?”).
• Ćwiczenie pomaga w rozwoju myślenia przyczynowo-skutkowego.

2. Strukturalne modelowanie językowe

• Terapeuta konstruuje poprawne zdania i zachęca dziecko do ich powtarzania.
• Można stosować metodę cieniowania, czyli powtarzania wypowiedzi terapeuty przez dziecko z drobnymi modyfikacjami.

3. Układanie zdań z rozsypanek wyrazowych

• Dziecko otrzymuje zestaw słów i ma za zadanie ułożyć je w poprawne zdanie.
• Terapeuta może ułatwić zadanie poprzez wprowadzenie prostych schematów składniowych (np. podmiot + orzeczenie + dopełnienie).

4. Ćwiczenia multisensoryczne

• Ruch i gesty mogą wspierać rozwój narracyjny.
• Dziecko może naśladować ruchy związane z historią, aby lepiej zapamiętać kolejność wydarzeń.

5. Metoda opowiadania historyjek według wzorca

• Terapeuta używa prostych historyjek, które mają określoną strukturę (np. bohater – problem – rozwiązanie).
• Dziecko powtarza schemat, tworząc własne opowieści.

6. Dialogi i odgrywanie ról

• Zabawy w teatrzyk, scenki z życia codziennego pomagają w kształtowaniu zdolności narracyjnych.
• Terapeuta pełni rolę przewodnika, kierując rozmową w sposób dostosowany do możliwości dziecka.

Przykładowy scenariusz zajęć rewalidacyjnych

Temat: Tworzenie opowieści na podstawie historyjek obrazkowych

Cele zajęć:

• Usprawnienie umiejętności opowiadania.
• Poszerzenie zasobu słownictwa.
• Ćwiczenie logicznego konstruowania zdań.

Przebieg zajęć:

1. Wprowadzenie (5 min)

• Powitanie dziecka, przypomnienie zasad zajęć.
• Krótkie ćwiczenie rozgrzewkowe: „Jak się dziś czujesz?” – dziecko odpowiada na pytanie pełnym zdaniem.

2. Prezentacja historyjki obrazkowej (10 min)

• Terapeuta prezentuje serię 3–4 obrazków przedstawiających historię.
• Opisuje pierwszy obrazek i zachęca dziecko do dokończenia historii.
• Pytania pomocnicze: „Co dzieje się na tym obrazku?”, „Dlaczego postać tak się czuje?”, „Co będzie dalej?”

3. Układanie zdań (10 min)

• Dziecko dostaje zestaw słów związanych z historią i układa z nich poprawne zdania.
• Terapeuta pomaga w dopracowaniu składni i poprawnej formy zdań.

4. Tworzenie własnej opowieści (10 min)

• Dziecko tworzy własną historyjkę, korzystając z podanych słów-kluczy.
• Może narysować sceny do swojej opowieści, aby ułatwić narrację.

5. Podsumowanie (5 min)

• Omówienie wykonanych ćwiczeń, pochwała za wysiłek.
• Ćwiczenie na zakończenie: „Opowiedz jednym zdaniem, co dziś robiliśmy.”

Podsumowanie

Rozwijanie zdolności narracyjnych u dzieci z afazją wymaga systematycznej pracy i dostosowania metod terapeutycznych do indywidualnych potrzeb dziecka. Poprzez różnorodne techniki, takie jak historyjki obrazkowe, modelowanie językowe i gry interaktywne, można skutecznie wspierać rozwój językowy i komunikacyjny. Scenariusze zajęć rewalidacyjnych mogą pomóc w poprawie umiejętności budowania zdań, co pozytywnie wpływa na zdolność dziecka do uczestnictwa w życiu społecznym i edukacyjnym.

Najczęściej zadawane pytania:

1. Jak długo trwa terapia rozwijająca narrację?

Terapia powinna być prowadzona systematycznie, najlepiej przez kilka miesięcy, aby osiągnąć trwałe efekty.

2. Czy rodzice mogą wspierać dziecko w domu?

Tak! Wspólne czytanie, opowiadanie historii i rozmowy są kluczowe w rozwijaniu zdolności narracyjnych.

3. Jakie są najlepsze narzędzia do nauki narracji?

Pomocne są historyjki obrazkowe, aplikacje edukacyjne, książki interaktywne oraz materiały terapeutyczne.

4. Czy terapia narracyjna pomaga w nauce szkolnej?

Tak, poprawa zdolności językowych przekłada się na lepsze rozumienie instrukcji, czytanie ze zrozumieniem i zdolność pisania opowiadań.