Scenariusz zajęć na Światowy Dzień Książki (23 kwietnia)
Dla dzieci z autyzmem | wsparcie emocjonalne i komunikacyjne
🎯 Cele zajęć
- Rozpoznawanie i nazywanie emocji poprzez opowieści literackie.
- Rozwijanie empatii oraz umiejętności komunikacji emocjonalnej.
- Budowanie pozytywnej relacji z książką jako źródłem wsparcia i zrozumienia.
- Ćwiczenie uważnego słuchania i uczestniczenia w rozmowie kierowanej.
👧👦 Grupa docelowa
Dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym (5–9 lat) ze spektrum autyzmu, uczęszczające do placówek ogólnodostępnych, integracyjnych lub specjalnych.
📘 Potrzebne materiały
- Prosta książka z wyraźnym wątkiem emocjonalnym, np. „Franklin się boi”, „Basia się złości”, „Kicia Kocia i emocje”.
- Plansze z emocjami (buźki: radość, złość, smutek, strach, zdziwienie).
- Pacynki lub maskotki przedstawiające bohaterów bajek.
- Karty pracy: „Co czuł bohater?”, „A jak ja się czuję?”
- Kolorowe serduszka do przyklejania na ilustracje (symbole emocji).
⏰ Czas trwania zajęć
40–45 minut
📚 Wprowadzenie do zajęć – Co to jest Dzień Książki i dlaczego go obchodzimy?
Dziś mamy wyjątkowy dzień. To Światowy Dzień Książki – święto wszystkich opowieści, bohaterów, bajek i… czytelników. Obchodzimy je 23 kwietnia każdego roku.
📅 Dlaczego akurat tego dnia?
Bo właśnie 23 kwietnia urodzili się lub zmarli znani pisarze – tacy, którzy stworzyli słynne historie. Dlatego ten dzień został wybrany przez UNESCO jako święto książek na całym świecie.
🧠 Jak to wytłumaczyć dzieciom z ASD? – Prosty przekaz:
👩🏫 Nauczyciel mówi:
„Dzisiaj świętujemy Dzień Książki. To taki dzień, kiedy dużo osób na całym świecie myśli o książkach.
Czytamy, rozmawiamy o nich i przypominamy sobie, jak książki są ważne.
Książki to nasi przyjaciele – pomagają nam się uczyć, bawić, a nawet… zrozumieć, co czujemy.”
🧩 Pomoc wizualna i sensoryczna do wprowadzenia:
✅ Pokazanie książki i zadanie prostego pytania:
– Czy znacie tę książkę? Co w niej się wydarzyło?
✅ Plansza lub obrazek z napisem: „Dzień Książki = Dzień opowieści, emocji i bohaterów”.
✅ Wspólne zbudowanie skojarzeń z książkami:
– Książka może być o: 🐻 misiu, 🚀 rakiecie, 😢 smutku, 😄 radości.
🧡 Dlaczego warto rozmawiać o emocjach z książkami?
Dzieci ze spektrum autyzmu często potrzebują konkretów, obrazów i przykładów, by lepiej zrozumieć emocje – swoje i innych. Książki pokazują bohaterów, którzy:
- czasem się cieszą 😄,
- czasem się złoszczą 😠,
- czasem się boją 😨,
- a czasem tęsknią 😢.
To pomaga dzieciom rozpoznawać uczucia i używać książki jak bezpiecznego narzędzia do rozmowy o sobie.
🎯 Cel wprowadzenia:
Zbudowanie pozytywnego nastawienia do książek jako przyjaciół i przewodników po emocjach.
Zrozumienie, że każdy ma emocje – nawet bohater książki. I to jest OK!
Historyjka społeczna
Poniżej znajduje się krótka historyjka społeczna pt. „Jaś i książka od emocji”, napisana prostym, zrozumiałym językiem dla dzieci ze spektrum autyzmu. Można ją wykorzystać jako czytankę terapeutyczną, materiał do zajęć lub wstęp do rozmowy o emocjach i czytaniu.
📖 Jaś i książka od emocji
historyjka społeczna
Jaś ma 6 lat. Chodzi do przedszkola. Lubi bawić się klockami i układać puzzle. Czasem się śmieje, a czasem złości albo smuci.
Ale nie zawsze wie, jak nazwać to, co czuje.
Pewnego dnia pani nauczycielka powiedziała:
– Dziś poczytamy książkę o małym misiu, który się bał.
Jaś słuchał uważnie.
Miś w książce zgubił się w lesie. Bał się. Serduszko mu szybko biło.
Ale potem znalazł drogę i znów się ucieszył.
Pani zapytała:
– Jasiu, a czy ty też czasem się boisz?
Jaś kiwnął głową.
– Boję się, gdy jest burza – powiedział cicho.
Pani pokazała obrazek z buźką, która wyglądała na przestraszoną.
– To jest strach – powiedziała. – To normalne, że się boisz. Każdy czasem się boi.
Jaś poczuł się lepiej.
Książka pomogła mu zrozumieć, że nie tylko on czuje takie rzeczy.
Teraz, kiedy Jaś się boi lub złości, pokazuje pani obrazek z buźką.
A czasem sam sięga po książkę o emocjach.
Bo wie, że książka może być przyjacielem od emocji.
✨ Co daje ta historyjka?
- Pomaga dzieciom z ASD utożsamiać się z bohaterem.
- Pokazuje, że emocje są normalne i wszyscy je mają.
- Uczy, że książki i obrazki mogą pomagać w rozumieniu siebie.
📋 Przebieg zajęć
1. Powitanie i rozmowa w kręgu – „Jak się dzisiaj czuję?” (5 minut)
Każde dziecko wybiera obrazek z emocją, która najlepiej oddaje jego nastrój.
Prowadzący mówi: „Dziś porozmawiamy o książkach i o tym, że bohaterowie – tak jak my – czują różne emocje”.
2. Czytanie opowieści – „Kto co czuł?” (10–15 minut)
Nauczyciel czyta wybraną książkę z silnym przekazem emocjonalnym. W trakcie:
- Zatrzymuje się i pyta:
„Jak myślisz, co teraz czuje bohater?”,
„Czy kiedyś czułeś się tak samo?” - Dzieci pokazują odpowiednią emotkę lub przyklejają serduszko na ilustrację.
💡 Dla dzieci niewerbalnych: mogą wskazać buźkę, obrazek lub użyć gestu.
3. Rozmowa kierowana – „Bohater jak ja” (10 minut)
Rozmowa oparta na pytaniach:
- Czy bohater był szczęśliwy? A potem – smutny? Dlaczego?
- Co można zrobić, gdy się złościmy, jak Basia?
- Czy czasem też się boisz jak Franklin? Co wtedy pomaga?
Dzieci mogą odgrywać krótkie scenki z pacynkami – „Co zrobi bohater, żeby poczuć się lepiej?”
4. Zabawa twórcza – „Moja książka o emocjach” (10 minut)
Każde dziecko dostaje pustą kartkę z tytułem:
„Ja i moje emocje” – rysuje siebie i wybiera jedną emocję, którą ostatnio czuło.
Nauczyciel pomaga dziecku dokończyć zdanie:
„Czułem się ________, bo ________. Pomogło mi ________.”
5. Podsumowanie – „Książki też czują!” (5 minut)
Dzieci dzielą się tym, co im się najbardziej podobało.
Na zakończenie nauczyciel mówi:
„Każdy z nas czuje różnie, a książki mogą nam pomóc zrozumieć siebie i innych.”
💡 Opcjonalnie: każde dziecko otrzymuje zakładkę z napisem „Książka – mój przyjaciel od emocji” do pokolorowania.
💡 Dostosowanie dla dzieci z ASD
- Przewidywalna struktura zajęć – zapowiedz wszystkie etapy.
- Używaj komunikacji wspomagającej (piktogramy, gesty, pacynki).
- Unikaj pośpiechu – pozwól dziecku wyrazić emocje w swoim tempie.
- Zapewnij możliwość odejścia do „kącika wyciszenia”, jeśli dziecko tego potrzebuje.
- Angażuj dzieci w sposób sensoryczny – dotyk, wzrok, ruch.
❓Najczęściej zadawane pytania
Czy dziecko z autyzmem zrozumie emocje bohatera książki?
Tak, ale warto wspierać je obrazem, gestem i konkretem. Książki z prostym językiem i wyraźną emocją są najlepsze.
Co, jeśli dziecko nie mówi?
Używaj plansz z emocjami, obrazków, piktogramów lub gestów – ważne jest, by mogło wskazać lub pokazać, co czuje.
Czy to zajęcia edukacyjne czy terapeutyczne?
To zajęcia edukacyjno-emocjonalne – łączą elementy bajkoterapii, TUS i rozwijania komunikacji. Można je przeprowadzić zarówno w przedszkolu, jak i w domu.
autyzm.life i neuroróżnorodni 