Światowy Dzień Książki w pracy z dziećmi z autyzmem
Dzieci ze spektrum autyzmu mają w sobie ogromny potencjał twórczy – wystarczy stworzyć im odpowiednie warunki do wyrażania siebie. Z okazji Światowego Dnia Książki, proponujemy wyjątkowy scenariusz zajęć, który pozwoli każdemu dziecku stworzyć swoją pierwszą książkę – książeczkę o sobie. To wspaniały sposób na rozwijanie komunikacji, wzmacnianie tożsamości oraz budowanie relacji z otoczeniem.
📖 Czym jest książeczka o sobie?
To prosta książka stworzona przez dziecko (lub z jego pomocą), która opowiada o nim samym – kim jest, co lubi, czego nie lubi, kto jest dla niego ważny. Może zawierać:
- zdjęcia lub rysunki,
- symbole (np. PCS, PECS, SymbolStix),
- podpisy, zdania, pojedyncze słowa,
- kolorowe strony tematyczne.
🎯 Cele zajęć:
- rozwijanie umiejętności komunikacyjnych,
- wspieranie samoświadomości i tożsamości dziecka,
- wzmacnianie relacji z rówieśnikami i rodziną,
- rozwijanie ekspresji poprzez obraz, symbol i słowo,
- budowanie poczucia wartości.
✍️ Scenariusz zajęć: „Moja pierwsza książka”
Etap 1: Rozmowa – Książki mogą być o wszystkim!
Rozpocznij zajęcia od pokazania kilku prostych książeczek tematycznych – np. o zwierzętach, o emocjach, o rodzinie.
Zadaj pytania:
- O czym była ta książka?
- Czy możemy stworzyć książkę o sobie?
- Co byś chciał, żeby inni wiedzieli o Tobie?
Można wykorzystać karty komunikacyjne lub piktogramy do ułatwienia rozmowy.
Etap 2: Tworzymy strony książeczki
Strona 1: „To jestem ja”
🖼️ Zdjęcie dziecka lub rysunek + symbol „JA” + imię dziecka (lub podpis).
Strona 2: „To lubię”
Wklejone obrazki lub zdjęcia ulubionych rzeczy (np. jedzenie, zabawki, kolory, aktywności) + podpisy lub symbole.
Strona 3: „Tego nie lubię”
Pomocne przy budowaniu bezpiecznego środowiska – dziecko wskazuje, czego unika lub nie lubi (np. hałas, dotyk, zmiana planów).
Strona 4: „Moja rodzina / Moi bliscy”
Zdjęcia rodziców, rodzeństwa, zwierząt domowych – z krótkimi podpisami lub symbolami.
Strona 5: „Moje supermoce”
Co potrafię? W czym jestem dobry? To może być np. „szybko układam puzzle”, „świetnie rysuję”, „znam nazwy wszystkich dinozaurów”.
Etap 3: Prezentacja i radość tworzenia
Jeśli dziecko ma ochotę, może pokazać swoją książeczkę innym dzieciom lub dorosłym.
Ważne: nigdy nie zmuszaj! Sam proces tworzenia jest już sukcesem.
Etap 4: Utrwalenie i dalsze wykorzystanie
- Zeskanuj lub zrób zdjęcia stron i zachowaj je w portfolio dziecka.
- Książeczka może służyć jako narzędzie komunikacyjne lub wsparcie w nowych sytuacjach (np. nowa szkoła, nowy nauczyciel).
- Możesz co kilka miesięcy tworzyć kolejne wersje – zobaczyć, jak dziecko się zmienia.
📌 Wskazówki dla nauczycieli i terapeutów:
- Dostosuj poziom trudności do możliwości dziecka – nie każde musi pisać, ale każde może wybrać obrazek czy zdjęcie.
- Używaj znanych symboli, np. PCS, PECS, piktogramów z systemów alternatywnej komunikacji.
- Pracuj etapami – nawet jedna strona to sukces!
- Zachowaj spokojną, radosną atmosferę – to nie zadanie domowe, to zabawa z książką.
❓ Najczęściej zadawane pytania
Czy każde dziecko z autyzmem może stworzyć książkę o sobie?
Tak – przy odpowiednim wsparciu! Można pracować indywidualnie, w parach lub z pomocą dorosłego. Książka może być symboliczna, rysunkowa lub zawierać zdjęcia.
Co jeśli dziecko nie chce o sobie opowiadać?
Nie naciskaj. Zaproponuj inne tematy: „Moje ulubione rzeczy”, „Książka o moim kotku”, „Co lubię robić w szkole”. Z czasem dziecko może być gotowe na więcej.
Jak często można powtarzać takie zajęcia?
Nawet co kilka miesięcy – to świetny sposób na dokumentowanie postępów, emocji, preferencji i komunikacji dziecka.
🌟 Podsumowanie
„Moja pierwsza książka” to nie tylko zajęcia na Światowy Dzień Książki. To podróż do wnętrza dziecka, w której może ono odkrywać siebie, budować relacje i komunikować się w bezpieczny, wspierający sposób. Książeczka o sobie to coś więcej niż zbiór stron – to wyraz osobowości i krok ku lepszemu zrozumieniu.
Zajrzyj po więcej inspiracji na autyzm.life – wspieramy dzieci w wyrażaniu siebie każdego dnia, nie tylko od święta.
autyzm.life i neuroróżnorodni 
