Zaufanie jest jak lustro – jeśli pęknie, da się je naprawić, ale w odbiciu drania nadal widać rysę.

Lady Gaga

Zaufanie oznacza niewzruszalną wiarę w coś lub kogoś, opartą na znajomości danej sytuacji lub osoby i przekonaniu o jej szczerości i uczciwości. Wszyscy żyjemy jedynie dzięki temu uczuciu. Urodziliśmy się dzięki temu, że nasi przodkowie przetrwali i stworzyli swoją własną wspólnotę. Współczesny świat lubi szorstkich indywidualistów i twardą rywalizację ale w przeszłości wygrali ci z naszych przodków, którzy zdecydowali się na współpracę. Nie zmienia to oczywiście faktu, że już wtedy byli tacy, którzy oświadczali: Idę walczyć w pojedynkę z mamutem lub tygrysem szablozębnym i często nie wracali z takich samotnych wypraw.

Przyjaźń pozwala nam podążać ścieżkami, którymi nie zdołalibyśmy podróżować samodzielnie, a sama jest możliwa dzięki zaufaniu. Kiedy znajdujemy się w towarzystwie osób, które darzymy zaufaniem, możemy czuć się jak w domu. Jesteśmy zaprogramowani, żeby ufać i przez to obdarzamy zaufaniem bezwiednie. Każda jazda pociągiem, taksówką lub uberem, posiłek zjedzony na mieście, czy lot samolotem to wyraz naszego nieświadomego zaufania do osoby, której praktycznie nie znamy. Można oczywiście ograniczać kontakty i być jak najbardziej samodzielnym ale najczęściej jest to niekorzystne.

Zaufanie stanowi fundament wszystkich naszych związków. Jeśli miałeś szczęście, to dorastałeś w ciepłej, czułej relacji, która stała się kolebką twojego poczucia zaufania i bezpieczeństwa. Jeśli było inaczej, to istnieje ryzyko, że w desperacji obdarzysz zaufaniem osoby, które cię zawiodą. Prawda jest jednak taka, że każdy coś takiego spotyka.

Co możesz zauważyć?

Jeśli twoja przeszłość jest pełna rozczarowań, zdrad, kłamstw i oszustw, to przyznaj, że nie umiesz właściwie ocenić, kogo obdarzyć zaufaniem. Możesz zauważyć, że jedyny stuprocentowo skuteczny sposób na uniknięcie zawodu to nieufanie nikomu i może ci się to wydać dobrym rozwiązaniem ale w gruncie rzeczy zwiększa to tylko naszą wrażliwość. Należy pamiętać, że nasze pragnienie darzenia innych zaufaniem zawsze rodzi dylemat. Ślepe zaufanie wiąże się z ryzykiem bycia oszukanym, zranionym lub skrzywdzonym ale jego brak niesie ze sobą samotność, niepokój i niepewność. Warto zatem wykazać się odwagą i znaleźć osobę godną zaufania.

Zaufanie do drugiej osoby należy podporządkować następującym kryteriom:

1. Czy wydaje się wiarygodna? Czy to, co mówi o swoim życiu brzmi prawdopodobnie? Jeden z najskuteczniejszych sposobów prognozowania przyszłych działań opiera się na przeszłości. Zwykle potrafimy skutecznie wykrywać fałsz.
2. Czy jest niezawodna? Czy pojawia się tak, jak obiecała? Czy wychodzi wtedy, kiedy zapowiadała, czy zostaje dłużej? To ważne ale osoby, które ciągle dopytują, gdzie jesteś kiedy nie spędzasz z nimi czasu często wzbudzają nieufność.
3. Czy wydaje się otwarta? Niektórzy strzegą swojej prywatności ale jeśli ktoś wyraźnie stara się ukryć informacje o swoim życiu, budzą się podejrzenia. Jeśli coś wydaje się zbyt dobre, żeby było prawdziwe, to zapewne jest takie w rzeczywistości.
4. Czy jest troskliwa? Czy potrafi nie tylko opowiadać ale i słuchać? To ważne ale należy również pamiętać, że nie wszystkie osoby troskliwe są godne zaufania. Jeśli danej osobie zdarzało się już zdradzać przyjaciół, to bądź ostrożny.
5. Czy się odwzajemnia? Czy nie tylko bierze ale też daje? Musisz uważać na ludzi, którzy zbyt szybką chcą przejść do kolejnych etapów relacji lub zbyt wiele obiecują. Zawsze należy zwracać większą uwagę na czyny, niż na słowa.
6. Czy potrafi dostrzec różnice i zaakceptować fakt, że różni ludzie miewają różne preferencje i pragnienia, czy nalega, żeby każdy postępował tak, jak ona? Jeśli ktoś ignoruje twoje odmowy, to odejdź. Z zasady dawaj ludziom trzy szanse, a w skrajnych przypadkach jeszcze mniej.

Jeśli natomiast nie ufasz nawet sobie… To bardzo dobrze, bo wcale nie powinieneś! 99 procent z około 70 tysięcy myśli, które pojawiają się codziennie w głowach większości ludzi powtarza się z dużą częstotliwością. Wielu z nich powinieneś się pozbyć. Naucz się podawać w wątpliwość swoje myśli i uczucia, żeby znaleźć te, którym warto zaufać.

Co możesz zrobić?

Zalecenie, żeby nie spieszyć się i najpierw poznać osobę, której zamierzamy zaufać brzmi sensownie ale zwykle oceniamy innych błyskawicznie. Nawet najdokładniejsze prześwietlenie innych nie gwarantuje ochrony przed rozczarowaniem. Zmieniają się ustalenia, priorytety i okoliczności. Jeśli do takich zmian dochodzi w relacji z kimś, komu ufaliśmy i na kim polegaliśmy, to czujemy się zranieni i zawiedzeni. Przez naruszone zaufanie rozpada się więcej związków niż przez nudę lub niedopasowanie. Każdy z nas może jednak skorzystać na doskonaleniu umiejętności naprawiania relacji i odbudowywania zaufania. Warto zatem zastanowić się nad swoimi możliwościami.

Do podstawowych możliwości dostępnych w każdej relacji należą następujące wybory:

1. Zostań, zmień to, co da się zmienić i żyj zgodnie ze swoimi wartościami.
2. Zostań, zaakceptuj to, czego nie da się zmienić i żyj zgodnie ze swoimi wartościami.
3. Zostań, poddaj się i jeszcze bardziej pogarszaj sytuację w związku.
4. Zakończ związek i żyj zgodnie ze swoimi wartościami.

Większość osób w pewnym momencie życia znajduje się w sytuacji w której nie mogą zaufać nikomu. Mają wtedy okazję do poszukiwania konstruktywnych sposobów pracy z ludźmi opierających się na ich czynach, a nie na ich deklaracjach oraz do wzięcia życia we własne ręce zamiast oczekiwać, że ktoś zrobi to za nie.

Co się z tobą dzieje?

Jako istoty społeczne uwielbiamy obdarzać innych zaufaniem. Cieszy nas, gdy czujemy akceptację i więź z innymi. Kiedy przebywamy z osobami, którym ufamy, wykazujemy zwiększoną aktywność brzusznej części prążkowia (odpowiedzialnej za przetwarzanie nagród i pozytywne uczucia) oraz przyśrodkowej kory przedczołowej (odpowiadającej za podejmowanie decyzji i przywoływanie wspomnień). Pojawia się również neurocepcja, która w tym przypadku wzmacnia w nas poczucie zaufania, a w nieprzyjemnych sytuacjach uruchamia nasz wewnętrzny alarm.

Do fizycznych przejawów zaufania należą następujące objawy:

• Zabawa włosami z dłonią skierowaną na zewnątrz, odsłaniającą wnętrze lub nadgarstki.
• Stanie ze skrzyżowanymi nogami.
• Przeczesywanie włosów palcami.
• Wietrzenie włosów (podnoszenie włosów z karku).
• Beztroska w rozmowie.
• Uniesione brwi.
• Twarz wyrażająca szczęście nawet przy braku uśmiechu.
• Bezpośredni kontakt wzrokowy.

autor: Andrew Fuller, Sam Fuller

źródło: Zrozumieć Uczucia i Emocje … Zwierciadło, Warszawa 2022