Zabawy związane z wyrażaniem emocji, rysowaniem uśmiechów, aktywności sensoryczne i muzyczno-ruchowe. Praktyczne wskazówki i najczęstsze pytania.

To radosne święto obchodzone jest od 1999 roku w pierwszy piątek października. Pomysłodawcą tego dnia jest Harvey Ball, autor znanego na całym świecie symbolu żółtej uśmiechniętej buzi, tzw. „smiley face”, która została stworzona w 1963 roku.

Cel zajęć:
Kształtowanie pozytywnych emocji, nauka wyrażania uczuć oraz rozwijanie umiejętności społecznych u dzieci ze spektrum autyzmu poprzez zabawy tematyczne i ćwiczenia sensoryczne związane z uśmiechem i radością.

Grupa wiekowa:
Dzieci w wieku przedszkolnym (3-6 lat) ze spektrum autyzmu.

Czas trwania:
30-40 minut

Materiały potrzebne:

• Lusterka (dla każdego dziecka).
• Kolorowe kartki, mazaki i kredki.
• Emotikony z uśmiechniętymi twarzami (wydrukowane lub rysowane).
• Balony w kształcie uśmiechów.
• Kolorowe naklejki z uśmiechami.
• Piosenka „Jeśli Ci wesoło” lub inna radosna melodia.
• Tablica z piktogramami przedstawiającymi emocje (radość, smutek, złość).

Przebieg zajęć:

1. Powitanie i wprowadzenie do tematu (5 minut)

• Nauczyciel wita dzieci w kole i wyjaśnia, że dziś obchodzimy „Światowy Dzień Uśmiechu”.
• Krótka rozmowa na temat uśmiechu: „Kiedy się uśmiechamy?”, „Co sprawia, że jesteśmy szczęśliwi?”.
• Nauczyciel pokazuje dzieciom różne emotikony z uśmiechniętymi buziami i omawia, jakie emocje przedstawiają.

2. Zabawa: „Lustereczko, powiedz przecie…” (10 minut)

• Każde dziecko otrzymuje małe lusterko. Nauczyciel pokazuje, jak można się do siebie uśmiechać i zachęca dzieci, aby spróbowały zrobić to samo.
• Zadanie polega na robieniu różnych min przed lustrem: uśmiechnięta buzia, smutna buzia, zaskoczona buzia. Dzieci uczą się identyfikować i naśladować emocje.
• Nauczyciel zachęca dzieci do wyrażania swoich uczuć, używając słów lub gestów: „Jestem wesoły, bo…”, „Czuję się smutny, gdy…”.

3. Ćwiczenie plastyczne: „Mój uśmiech” (15 minut)

• Dzieci otrzymują kolorowe kartki, mazaki i kredki. Zadaniem jest narysowanie swojej uśmiechniętej buzi na kartce.
• Nauczyciel pomaga dzieciom, pokazując, jak narysować oczy, nos i szeroki uśmiech.
• Na koniec dzieci mogą ozdobić swoje rysunki kolorowymi naklejkami z uśmiechami.
• Prace plastyczne są wywieszane na tablicy lub ścianie jako „Galeria uśmiechów”.

4. Zabawa ruchowa: „Podaj uśmiech dalej” (10 minut)

• Nauczyciel i dzieci stają w kole. Pierwsza osoba uśmiecha się do sąsiada po prawej stronie, mówiąc „Podaję Ci uśmiech!”. Kolejne dziecko odwzajemnia uśmiech i mówi to samo, przekazując uśmiech dalej.
• Zabawa trwa, aż uśmiech wróci do nauczyciela.
• Nauczyciel zwraca uwagę na kontakt wzrokowy i ciepły gest uśmiechu, pomagając dzieciom w budowaniu relacji i umiejętności społecznych.

5. Zabawa muzyczno-ruchowa: „Jeśli Ci wesoło, klaszcz w dłonie” (5 minut)

• Nauczyciel odtwarza piosenkę „Jeśli Ci wesoło, klaszcz w dłonie” i zachęca dzieci do wykonywania ruchów zgodnie ze słowami: klaskanie, podskakiwanie, machanie rękami.
• Dzieci mogą śpiewać lub naśladować ruchy nauczyciela.
• Zabawa ta pomaga w rozwijaniu koordynacji ruchowej oraz wyrażaniu radości poprzez ruch.

6. Podsumowanie i zakończenie zajęć (5 minut)

• Nauczyciel siada z dziećmi w kręgu i pyta, co sprawiło, że były dziś wesołe.
• Dzieci mogą opowiedzieć, co im się najbardziej podobało, używając prostych słów lub wskazując piktogramy emocji.
• Na zakończenie każde dziecko otrzymuje balon z uśmiechem jako pamiątkę z zajęć.

Modyfikacje i dostosowanie do indywidualnych potrzeb dzieci:

• Dla dzieci, które mają trudności z mówieniem, można używać tablicy z piktogramami przedstawiającymi emocje.
• Dla dzieci, które mają problem z kontaktem wzrokowym, nauczyciel może siedzieć naprzeciwko nich i zachęcać do krótkiego spojrzenia na swoją twarz lub lustro.
• Zamiast rysowania, dzieci mogą kolorować gotowe szablony uśmiechniętych twarzy.

Podsumowanie

Zajęcia „Światowy Dzień Uśmiechu” pomagają dzieciom ze spektrum autyzmu rozwijać umiejętności wyrażania emocji, współpracy i komunikacji. Poprzez zabawy z lustrem, ćwiczenia plastyczne i zabawy ruchowe, dzieci uczą się rozpoznawania emocji oraz kształtowania pozytywnych relacji z rówieśnikami.

Najczęściej zadawane pytania:

1. Czy można prowadzić te zajęcia w grupie mieszanej (dzieci neurotypowe i z ASD)?
   Tak, zajęcia można dostosować do grupy mieszanej, uwzględniając indywidualne potrzeby dzieci z ASD oraz angażując dzieci neurotypowe w pomoc i współpracę.
2. Jakie cele realizują te zajęcia?
   Główne cele to rozwój umiejętności wyrażania emocji, poprawa komunikacji oraz integracja sensoryczna poprzez zabawy związane z uśmiechem i radością.
3. Czy ćwiczenia związane z rozpoznawaniem emocji są odpowiednie dla dzieci ze spektrum autyzmu?
   Tak, ćwiczenia te pomagają dzieciom z ASD w rozwijaniu umiejętności społecznych i rozumieniu emocji, co jest szczególnie ważne w budowaniu relacji z otoczeniem.
4. Jakie inne zabawy można wprowadzić podczas Światowego Dnia Uśmiechu?
   Można dodać zabawy z balonami, tworzenie wspólnej „mapy radości” (dzieci rysują, co je uszczęśliwia), lub konkurs na największy uśmiech.

Ten scenariusz jest idealnym wprowadzeniem do pracy nad emocjami w grupie przedszkolaków ze spektrum autyzmu.