Wyjątkowe zimowe rytuały relaksacyjne dla dzieci ze spektrum autyzmu. Wyciszające ćwiczenia sensoryczne wspierające samoregulację i rozwój emocjonalny.

Zimowe dni mogą być idealnym momentem na wprowadzenie do zajęć wyciszających rytuałów relaksacyjnych, które pomogą dzieciom ze spektrum autyzmu w regulacji emocji i zmysłów. Ćwiczenia sensoryczne w spokojnej atmosferze nie tylko wspierają rozwój, ale również pomagają w redukcji stresu i przeciążenia sensorycznego. Poniższy scenariusz jest dostosowany do potrzeb dzieci z ASD i oparty na metodach sprzyjających wyciszeniu.

Cele zajęć

Cele ogólne:

1. Redukcja stresu i napięcia u dzieci ze spektrum autyzmu.
2. Rozwijanie umiejętności samoregulacji emocjonalnej.
3. Usprawnianie integracji sensorycznej w atmosferze zimowego relaksu.

Cele szczegółowe:

• Uczeń wykonuje ćwiczenia wspierające wyciszenie.
• Uczeń ćwiczy skupienie uwagi i kontrolę oddechu.
• Uczeń rozwija świadomość ciała i zmysłów.

Metody i formy pracy

Metody:

• Metoda relaksacji progresywnej.
• Metoda integracji sensorycznej.
• Wizualizacje wspomagane dźwiękami.

Formy pracy:

• Praca indywidualna.
• Praca w małych grupach.
• Praca z wykorzystaniem materiałów sensorycznych.

Przebieg zajęć

1. Wprowadzenie – „Zimowy nastrój” (10 minut)

Cel: Wprowadzenie dzieci w spokojną atmosferę zajęć.

1. Powitanie dzieci w ciepły i spokojny sposób, np. słowami:
   • „Dziś zapraszam Was na zimowe rytuały relaksacyjne, które pomogą nam się wyciszyć i poczuć, jak przytulna może być zima.”
2. Włączenie delikatnych dźwięków natury, np. szumu wiatru, padającego śniegu lub cichej zimowej muzyki.
3. Krótkie ćwiczenie oddechowe:
   • Dzieci siedzą wygodnie, wdychają powoli „zimowe powietrze” nosem i wydychają „ciepłe powietrze” ustami. Powtarzają 5 razy.

2. Ćwiczenia sensoryczne – „Zimowe doznania” (20 minut)

Cel: Stymulacja i wyciszenie zmysłów poprzez aktywności inspirowane zimą.

1. Dotyk:
   • Wykorzystaj pojemniki z różnymi fakturami „zimowych materiałów”:
     • Miękka wata jako „śnieg”.
     • Chłodne żelowe woreczki jako „lód”.
     • Puchate tkaniny jako „ciepłe rękawiczki”.
   • Dzieci dotykają, zgadują, co przypomina dany materiał, a następnie wybierają, co im najbardziej odpowiada.
2. Węch:
   • Wprowadź zapachy kojarzące się z zimą, takie jak cynamon, pomarańcze czy wanilia.
   • Dzieci wąchają i wybierają swój ulubiony zapach, który może im towarzyszyć w kolejnych ćwiczeniach.
3. Słuch:
   • Odtwórz dźwięki zimy: szum wiatru, skrzypienie śniegu, trzask ognia w kominku.
   • Poproś dzieci, by wyobraziły sobie, gdzie są – np. w lesie, przy ognisku, w domu podczas śnieżycy.
4. Wzrok:
   • Wyświetl na projektorze lub ekranie obrazy zimowej przyrody: ośnieżone drzewa, góry, płatki śniegu.
   • Dzieci opisują, co widzą, lub rysują to, co im się najbardziej podobało.

3. Relaksacja – „Zimowa cisza” (15 minut)

Cel: Wyciszenie emocji i napięcia poprzez ćwiczenia relaksacyjne.

1. Relaksacja mięśniowa:
   • Dzieci kładą się na macie. Nauczyciel prowadzi:
     • „Zamknij oczy. Wyobraź sobie, że jesteś płatkiem śniegu. Napinasz swoje małe płatki – teraz rozluźniasz je i opadasz na ziemię. Czujesz, jak delikatnie leżysz na miękkim śniegu.”
2. Wizualizacja:
   • Nauczyciel opowiada:
     • „Wyobraź sobie, że siedzisz w przytulnym domku, patrzysz przez okno na padający śnieg. W środku jest ciepło i spokojnie. Słyszysz trzask ognia w kominku.”
   • Możesz odtwarzać dźwięki natury w tle.
3. Zimowe kołysanie:
   • Dzieci kołyszą się delikatnie na dużych piłkach gimnastycznych lub bujanych fotelach, słuchając spokojnej muzyki.

4. Podsumowanie – „Zimowy spokój” (5 minut)

Cel: Omówienie wrażeń i zakończenie zajęć w spokojnej atmosferze.

1. Krótkie pytania do dzieci:
   • „Co najbardziej Wam się podobało?”
   • „Co sprawiło, że czuliście się spokojni?”
2. Wspólne podziękowanie za uczestnictwo.
   • „Dziękuję za wspólną zimową podróż. Mam nadzieję, że poczuliście spokój i radość.”

Materiały potrzebne do zajęć

• Pojemniki z różnymi fakturami (wata, żelowe woreczki, tkaniny).
• Zapachy: olejki eteryczne (np. cynamon, pomarańcza).
• Odtwarzacz muzyki i nagrania dźwięków zimy.
• Obrazy lub filmy z zimową przyrodą.
• Maty do relaksacji.
• Piłki gimnastyczne lub bujane fotele.

FAQ – Najczęściej zadawane pytania:

1. Czy ćwiczenia sensoryczne są odpowiednie dla wszystkich dzieci z ASD?

Większość dzieci z ASD czerpie korzyści z ćwiczeń sensorycznych, ale warto dostosować ich intensywność i rodzaj do indywidualnych potrzeb dziecka.

2. Jak radzić sobie, jeśli dziecko nie chce uczestniczyć w zajęciach?

Nie należy zmuszać dziecka. Można zaproponować mniej angażującą aktywność, np. obserwację lub słuchanie dźwięków w cichym miejscu.

3. Czy zimowe rytuały relaksacyjne można wprowadzać w domu?

Tak, wiele z tych ćwiczeń, takich jak wizualizacja czy ćwiczenia oddechowe, można łatwo przeprowadzić w domowym zaciszu.

4. Jak radzić sobie z nadwrażliwością sensoryczną?

Zapewnij dziecku wybór – np. możliwość unikania zapachów lub dotykania materiałów, które wywołują dyskomfort.

Podsumowanie:
Zimowe rytuały relaksacyjne to nie tylko sposób na wyciszenie dzieci ze spektrum autyzmu, ale również metoda wspierająca ich rozwój sensoryczny i emocjonalny. Dostosowane ćwiczenia w atmosferze zimowej magii pomagają budować wewnętrzny spokój i uczą technik samoregulacji. Wypróbuj te aktywności i stwórz bezpieczną, przyjazną przestrzeń dla swoich podopiecznych.