Scenariusz zajęć logopedycznych krok po kroku. Praktyczne ćwiczenia, zabawy i wskazówki dla nauczycieli i terapeutów wspierające rozwój komunikacji u dzieci z autyzmem.

Grupa wiekowa: Dzieci z ASD w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym
Czas trwania: 30–40 minut
Cel główny:

• Stymulowanie rozwoju mowy u dzieci z autyzmem.

Cele szczegółowe:

• Rozwijanie umiejętności naśladowania dźwięków i słów.
• Rozwijanie zdolności komunikacyjnych (werbalnych i niewerbalnych).
• Wzmacnianie interakcji społecznych.
• Budowanie motywacji do podejmowania prób mówienia.

Materiały:

• Zabawki dźwiękowe (np. grzechotki, bębenki).
• Karty obrazkowe przedstawiające przedmioty, zwierzęta, osoby.
• Lusterka dla każdego dziecka.
• Nagrania dźwięków zwierząt i innych odgłosów.
• Kolorowe balony.
• Książeczki sensoryczne z prostymi obrazkami.

Przebieg zajęć

1. Powitanie i wprowadzenie (5 minut)

1. Powitanie w formie zabawy:
   • Nauczyciel i dzieci witają się krótką rymowanką z gestami, np.:
     „Cześć, witaj dziś! Wspólnie bawmy się, proszę Ty i ja, razem bądźmy, hura!”
2. Przygotowanie do zajęć:
   • Krótka rozmowa wprowadzająca:
     • „Dziś będziemy uczyć się mówić różne ciekawe rzeczy!”
   • Użycie kart obrazkowych: „Co widzisz na obrazku?”

2. Część główna

A. Naśladowanie dźwięków (10 minut)

1. Ćwiczenie z zabawkami dźwiękowymi:
   • Nauczyciel prezentuje zabawki i wydaje dźwięki, np. grzechotki, bębenka.
   • Dzieci naśladują dźwięki, używając głosu, np.: „ba-ba”, „ta-ta”.
2. Dźwięki zwierząt:
   • Prezentacja nagrań dźwięków zwierząt (np. „muu”, „hau-hau”).
   • Nauczyciel naśladuje dźwięk i prosi dzieci, by spróbowały go powtórzyć.

B. Ćwiczenie narządów mowy (10 minut)

1. Zabawa z lusterkiem:
   • Każde dziecko otrzymuje lusterko.
   • Ćwiczenia przed lustrem:
     • Układanie warg w „uśmiech” i „dziubek”.
     • Naśladowanie prostych ruchów języka (np. „dotknij językiem nosa”).
2. Balonowe zabawy oddechowe:
   • Dzieci dmuchają balony, ucząc się kontrolowania oddechu.
   • Zadanie: Dmuchnięcie tak, aby balon się poruszył, ale nie odleciał.

C. Rozwijanie słownictwa (10 minut)

1. Zabawa z kartami obrazkowymi:
   • Nauczyciel pokazuje karty i pyta: „Co to jest?”.
   • Dziecko odpowiada, a jeśli nie potrafi, nauczyciel nazywa przedmiot i zachęca do powtórzenia.
2. Prosta historyjka:
   • Nauczyciel opowiada krótką historyjkę z użyciem kart (np. o zwierzątku szukającym domu).
   • Dzieci uzupełniają brakujące słowa w prostych zdaniach, np.: „Piesek powiedział: … (hau-hau)”.

3. Podsumowanie i relaksacja (5 minut)

1. Podsumowanie zajęć:
   • Powtórzenie kilku dźwięków lub słów, których dzieci się nauczyły.
   • Pochwała za zaangażowanie i wspólne oklaski.
2. Relaksacja:
   • Słuchanie łagodnej muzyki i spokojne oddychanie przy pomocy balonów.

Wskazówki dla nauczyciela–terapeuty

• Dostosuj tempo zajęć do możliwości dzieci.
• Używaj prostego języka i krótkich poleceń.
• Chwal każde dziecko za najmniejszy postęp, budując motywację.
• W razie potrzeby wprowadź pomoce wizualne lub sensoryczne.

Korzyści z zajęć:

• Rozwijanie podstawowych umiejętności mowy.
• Wzmacnianie komunikacji i relacji z otoczeniem.
• Budowanie pewności siebie dziecka w próbach werbalnych.

Najczęściej zadawane pytania:

1. Czy każde dziecko z ASD może uczestniczyć w takich zajęciach?
Tak, zajęcia można dostosować do poziomu rozwoju i indywidualnych potrzeb każdego dziecka.

2. Jak często powinny odbywać się zajęcia logopedyczne?
Optymalnie 2–3 razy w tygodniu, ale regularna praca w domu również wspiera postępy.

3. Jakie są najlepsze ćwiczenia na początek?
Najprostsze – naśladowanie dźwięków, ćwiczenia z lusterkiem oraz zabawy sensoryczne, które są atrakcyjne dla dziecka.

Zapraszamy do korzystania z tego scenariusza i innych na stronie autyzm.life i neuroróżnorodni.