Program terapeutyczny oparty na neuroplastyczności mózgu łączy trening oddechowy, fonacyjny i artykulacyjny, pomagając dzieciom w codziennej komunikacji.

Afazja dziecięca to zaburzenie językowe, które wpływa na zdolność rozumienia i produkcji mowy. Dzieci z afazją mogą mieć trudności z wypowiadaniem słów, budowaniem zdań, a także z kontrolą fonacji. Wspieranie ich rozwoju językowego wymaga specjalistycznych metod terapeutycznych, które angażują zarówno aparat artykulacyjny, jak i umiejętności komunikacyjne. W tym artykule przedstawiamy skuteczny program ćwiczeń logopedycznych i fonacyjnych, wspierający mowę dzieci z afazją.

Podstawy teoretyczne terapii mowy

Terapia logopedyczna dla dzieci z afazją opiera się na kilku kluczowych założeniach:

• Neuroplastyczność mózgu – intensywne i systematyczne ćwiczenia mogą wspierać odbudowę funkcji językowych.
• Zintegrowane podejście terapeutyczne – łączenie terapii logopedycznej z treningiem fonacyjnym, technikami oddechowymi i stymulacją sensoryczną.
• Indywidualizacja programu – dostosowanie metod do poziomu rozwoju dziecka i jego możliwości percepcyjno-motorycznych.

Struktura programu logopedycznego i fonacyjnego

1. Rozgrzewka artykulacyjna (5-10 min)

• Ćwiczenia motoryki buzi i języka (np. dmuchanie pęcherzyków mydlanych, świeczki, przesuwanie języka po podniebieniu).
• Masaż warg i policzków dla pobudzenia czucia proprioceptywnego.

2. Trening oddechowy (10 min)

• Wydłużanie fazy wydechowej (np. dmuchanie piórek, chuchanie na lusterko).
• Kontrola oddechu podczas mowy – nauka pauz i intonacji.

3. Ćwiczenia fonacyjne (15 min)

• Wydawanie dźwięków samogłoskowych i sylab otwartych.
• Wokalizacje z wykorzystaniem melodii i rytmu (np. powtarzanie dźwięków na różnych wysokościach).
• Śpiewanie prostych rymowanek i piosenek terapeutycznych.

4. Ćwiczenia artykulacyjne (15 min)

• Wzmacnianie mięśni aparatu mowy poprzez powtarzanie trudniejszych sekwencji sylabowych (np. ma-mo-mu, pa-po-pu).
• Stosowanie wibracji i dotyku do pobudzenia świadomości aparatu artykulacyjnego.
• Praca nad wyrazistością mowy poprzez świadome wydłużanie spółgłosek.

5. Ćwiczenia komunikacyjne (10 min)

• Zabawy w naśladownictwo (powtarzanie gestów i dźwięków w kontekście sytuacyjnym).
• Scenki dialogowe z wykorzystaniem piktogramów i komunikacji alternatywnej (AAC).
• Ćwiczenia w nazywaniu przedmiotów, kolorów i emocji.

Dodatkowe metody wspierające rozwój mowy

• Metoda Tomatisa – stymulacja układu słuchowego poprzez specjalistycznie przetworzoną muzykę.
• Terapia muzyczna – wspomaganie komunikacji poprzez rytm i melodię.
• Terapia miofunkcjonalna – wzmacnianie mięśni jamy ustnej i poprawa funkcji połykania.

Podsumowanie

Regularne ćwiczenia logopedyczne i fonacyjne są kluczowe w terapii dzieci z afazją. Połączenie treningu oddechowego, fonacyjnego i artykulacyjnego z elementami komunikacji alternatywnej może znaczenie poprawić zdolności językowe dzieci i ułatwić im codzienną komunikację. Indywidualne podejście do każdego dziecka, cierpliwość i konsekwencja w terapii przynoszą wymierne efekty, które przekładają się na lepsze funkcjonowanie w życiu społecznym i szkolnym.