Terapia sensoryczna odgrywa kluczową rolę w procesie rozwoju dzieci ze spektrum autyzmu, zapewniając im narzędzia do skutecznego radzenia sobie z bodźcami z otoczenia i rozwijania umiejętności społecznych. Znaczenie tej terapii oraz konkretne aspekty, które czynią ją istotną w kontekście dzieci z autyzmem to:

1. Zrozumienie sensoryki w autyzmie:
Dzieci z ASD często doświadczają trudności w przetwarzaniu bodźców sensorycznych. Mogą reagować nadmiernie na pewne bodźce, być nadwrażliwe lub przeciwnie – nie reagować w sposób adekwatny. Terapia sensoryczna ma na celu pomoc w regulacji tych reakcji oraz kształtowanie odpowiednich strategii dostosowawczych.

2. Poprawa Integracji Sensorycznej:
Osoby z autyzmem często mają trudności z ogarnięciem zmysłów a SI – Integracja sensoryczna (zdolność mózgu do łączenia informacji pochodzących z różnych zmysłów) jest prawdziwym wyzwaniem. Terapia skupia się na rozwijaniu tej umiejętności poprzez różnorodne ćwiczenia, które pobudzają i organizują bodźce sensoryczne.

3. Wprowadzenie struktury i rutyny:
Terapia często obejmuje wprowadzanie struktury i rutyn w życie dziecka z autyzmem. Poprzez planowanie i przewidywalność, terapeuci pomagają dziecku w zrozumieniu, co się wydarzy, co może złagodzić niepewność i stres związany z nieprzewidywalnym otoczeniem.

4. Ćwiczenia dostosowane do indywidualnych potrzeb:
Każde dziecko z ASD ma unikalne preferencje i trudności sensoryczne. Terapeuci sensoryczni dostosowują ćwiczenia i strategie do każdego dziecka inaczej, co sprzyja skuteczniejszemu przyswajaniu umiejętności.

5. Rozwijanie Umiejętności Komunikacyjnych:
Poprzez manipulację różnymi rodzajami bodźców, terapia sensoryczna może również wspomagać rozwój umiejętności komunikacyjnych. Uczestnictwo w różnorodnych doświadczeniach sensorycznych może zachęcać do ekspresji emocji i reakcji, nawet u dzieci z trudnościami w komunikacji werbalnej.

6. Wsparcie dla rodziców i nauczycieli:
Terapeuci sensoryczni często angażują rodziców i nauczycieli w proces terapeutyczny. Udzielanie wskazówek dotyczących strategii stosowanych w domu i szkole pomaga w spójnym zastosowaniu terapii sensorycznej, co wpływa na trwałe rezultaty.

Kombinacja tej terapii z innymi metodami edukacyjnymi i terapeutycznymi może znacząco przyczynić się do pełniejszego rozwoju i integracji dzieci z autyzmem w społeczeństwie.

Przykładowa sesja terapii sensorycznej dla dziecka ze spektrum autyzmu

Cel:
Celem sesji terapii sensorycznej jest poprawa integracji sensorycznej, regulacji reakcji na bodźce oraz rozwijanie umiejętności komunikacyjnych.

1. Rozpoczęcie:

• Konsultacja z rodzicem/opiekunem:
  Przed rozpoczęciem sesji terapeuta konsultuje się z rodzicem lub opiekunem, aby uzyskać informacje na temat aktualnych wyzwań i postępów dziecka oraz dowiedzieć się o ewentualnych zmianach w preferencjach sensorycznych.

2. Warm-up – Przywitanie i Zorientowanie:

• Zastosowanie zabawy zmysłami:
  Dziecko zostaje przywitane serdecznym powitaniem, a następnie zachęcane do interakcji z różnymi teksturami (np. miękkie tkaniny, gładkie powierzchnie). Celem jest zorientowanie się i przygotowanie zmysłów do dalszych ćwiczeń.

3. Zintegrowane ćwiczenia:

• Gra w sensoryczne misje:
  Dziecko angażuje się w zabawę, w której wykonywane są konkretne zadania sensoryczne, takie jak szukanie ukrytych przedmiotów o różnych fakturach lub rozpoznawanie zapachów.

4. Ćwiczenia dla zmysłu ruchu:

• Huśtawki lub skakanie na trampolinie:
  Dla poprawy zmysłu równowagi i koordynacji ruchowej, dziecko może skakać na trampolinie lub huśtać się, przy czym terapeuta dostosowuje intensywność do indywidualnych potrzeb dziecka.

5. Terapia zmysłu dotyku:

• Masaż sensoryczny z użyciem kulek:
  Dziecko uczestniczy w sesji masażu sensorycznego, wykorzystując do tego miękkie kuleczki. Terapeuta kieruje się preferencjami sensorycznymi, dostosowując intensywność i rodzaj dotyku.

6. Ćwiczenia dla zmysłu wzroku:

• Zabawy Kolorami i Światłem:
  Dziecko korzysta z latarek, kolorowych lamp czy świetlnych zabawek, co ma na celu rozwijanie percepcji wzrokowej i skupienia uwagi.

7. Ćwiczenia dla zmysłu słuchu:

• Muzykoterapia z użyciem różnych dźwięków:
  Dziecko uczestniczy w sesji muzykoterapii, podczas której eksponowane są różne dźwięki i rytmy. Terapeuta obserwuje reakcje dziecka i dostosowuje program do jego komfortu.

8. Zakończenie sesji:

• Podsumowanie i planowanie na przyszłość:
  Sesja kończy się krótkim podsumowaniem, a terapeuta wspólnie z rodzicem planuje strategie i ćwiczenia do domowej kontynuacji w celu utrwalenia efektów terapii.

Warto podkreślić, że każda sesja terapii sensorycznej jest indywidualnie dostosowana do potrzeb konkretnego dziecka z uwzględnieniem jego preferencji, postępów i trudności sensorycznych. Stała współpraca z rodzicami pozwala na spójne stosowanie strategii terapeutycznych zarówno w domu, jak i w ramach sesji terapeutycznych.