Zajęcia sensoryczne z poznawaniem smaków, zapachów i kształtów. Praktyczny scenariusz zajęć dla pedagogów i terapeutów, wspierający rozwój sensoryczny dzieci z ASD.
Wstęp: Poznajemy jesienne warzywa i owoce
„Dzieci, wiecie, że jesienią na naszych polach i w sadach dojrzewa wiele pysznych owoców i warzyw? To wyjątkowy czas, kiedy możemy zbierać wiele zdrowych rzeczy, które są pełne witamin i pomagają nam rosnąć zdrowo i silnie. Dziś poznamy kilka z nich!
Jednym z najbardziej znanych jesiennych owoców jest jabłko. Jabłka są okrągłe, mają czerwone, zielone albo żółte skórki i są bardzo soczyste i słodkie. Możemy je chrupać na surowo lub robić z nich pyszny sok.
Gruszka to kolejny jesienny owoc, który jest trochę miększy i ma wydłużony kształt. Gruszki są słodkie i mają pyszny, delikatny smak.
A wiecie, co to jest dynia? Dynie są duże, okrągłe i mają pomarańczową skórkę. Są ciężkie i twarde na zewnątrz, ale w środku mają miąższ, z którego możemy zrobić zupę, a nawet ciasto.
Jest jeszcze marchewka, która rośnie pod ziemią. Marchewki są podłużne, pomarańczowe i chrupiące, a do tego mają słodkawy smak. Lubimy jeść je na surowo, w sałatkach, albo gotowane w zupie.
Jesienią znajdziemy też buraka. Ma okrągły kształt, jest twardy, a jego skórka i miąższ są ciemnoczerwone. Buraki są zdrowe i mają słodki smak, zwłaszcza gdy są ugotowane.
Podczas dzisiejszych zajęć będziemy poznawać te owoce i warzywa – będziemy ich dotykać, wąchać, a nawet próbować, żeby dobrze zapamiętać, jak wyglądają i smakują. Gotowi na przygodę z jesiennymi smakami?”
Ten wstęp wprowadzi dzieci w temat, opisując charakterystyczne cechy jesiennych warzyw i owoców w sposób przyjazny i łatwy do zrozumienia.
Cel zajęć:
- Rozwijanie percepcji sensorycznej poprzez poznawanie smaków, zapachów i kształtów jesiennych owoców i warzyw.
- Rozwijanie słownictwa związanego z tematyką jesiennych plonów.
- Wzmacnianie umiejętności koncentracji i uwagi.
Czas trwania:
45 minut
Grupa docelowa:
Dzieci ze spektrum autyzmu w wieku przedszkolnym lub wczesnoszkolnym
Materiały:
- Różne jesienne warzywa i owoce (np. jabłka, gruszki, śliwki, dynia, marchew, burak, ziemniak).
- Miseczki na kawałki owoców i warzyw do degustacji.
- Chusteczki do zakrywania oczu (opcjonalnie, do ćwiczeń dotykowych).
- Karty z ilustracjami jesiennych warzyw i owoców.
- Miseczki z przyprawami (np. cynamon, goździki, gałka muszkatołowa) – opcjonalnie do zapoznania z jesiennymi zapachami.
- Podkładki, ścierki i ręczniki papierowe.
Przebieg zajęć:
1. Powitanie i wprowadzenie do zajęć (5 minut)
- Powitaj dzieci i krótko przedstaw temat zajęć, wyjaśniając, że będą dziś odkrywać smaki, zapachy i kształty jesiennych warzyw oraz owoców.
- Opowiedz o jesieni jako porze roku obfitującej w różnorodne plony. W prosty sposób zaznacz, że owoce i warzywa, które poznają, są dostępne jesienią.
2. Wprowadzenie do tematu – prezentacja warzyw i owoców (10 minut)
- Zaprezentuj dzieciom przygotowane owoce i warzywa. Omów każdy produkt, wskazując jego kształt, kolor i nazwę. Wykorzystaj karty z ilustracjami, aby dzieci mogły porównać je z rzeczywistymi owocami i warzywami.
- Zapytaj dzieci, czy rozpoznają niektóre z produktów i czy wiedzą, jak się nazywają.
3. Ćwiczenie sensoryczne: rozpoznawanie kształtów i tekstur dotykiem (10 minut)
- Zakryj oczy dzieci chusteczkami lub poproś, aby zamknęły oczy.
- Włóż do ich rąk po jednym kawałku warzywa lub owocu i poproś, by próbowały zgadnąć, co to za produkt, używając jedynie dotyku.
- Pytaj dzieci o ich wrażenia dotykowe, np. „Czy to jest twarde czy miękkie?” lub „Czy jest gładkie czy chropowate?”.
4. Ćwiczenie sensoryczne: rozpoznawanie zapachów (5 minut)
- Jeśli masz przygotowane przyprawy lub świeże owoce i warzywa, które wydzielają charakterystyczny zapach (np. jabłka, śliwki, przyprawy korzenne), zachęć dzieci do wąchania ich.
- Zadaj pytania o wrażenia zapachowe, np. „Czy ten zapach jest słodki czy ostry?” lub „Czy pachnie jak coś, co znamy?”. Ustal z dziećmi, czy zapach im się podoba.
5. Degustacja: poznawanie smaków jesiennych owoców i warzyw (10 minut)
- Przedstaw dzieciom małe kawałki wybranych owoców i warzyw w miseczkach. Zachęć je, aby spróbowały każdego produktu.
- Po degustacji każdego owocu lub warzywa zapytaj dzieci o smak – czy jest słodki, kwaśny, gorzki czy może inny? Czy im smakuje?
- Używaj prostych słów, aby dzieci mogły łatwo wyrazić swoje wrażenia (np. smaczny, kwaśny, miękki).
6. Zabawa ruchowa – sortowanie warzyw i owoców (5 minut)
- Po degustacji poproś dzieci, aby wspólnie posortowały warzywa i owoce według kolorów lub kształtów (np. okrągłe, podłużne).
- Możesz też zaproponować zabawę w „jesienny targ”, gdzie dzieci będą „kupować” owoce i warzywa, wybierając je z koszyka i nazywając.
7. Podsumowanie i zakończenie zajęć (5 minut)
- Powtórz z dziećmi nazwy owoców i warzyw, które poznaliście podczas zajęć.
- Zapytaj, co najbardziej im się podobało: dotykanie, wąchanie czy smakowanie?
- Pochwal dzieci za aktywność i współpracę, zachęcając do dalszego odkrywania smaków i zapachów jesieni w domu.
Najczęściej zadawane pytania:
1. Czy każde dziecko z autyzmem lubi poznawać nowe smaki i zapachy?
- Każde dziecko jest inne. Wiele dzieci z ASD może być wybrednych w kwestii jedzenia lub być wrażliwymi na zapachy. Warto zachować cierpliwość i dostosować tempo do preferencji dziecka.
2. Jakie jesienne owoce i warzywa najlepiej nadają się do takich zajęć?
- Najlepsze są owoce i warzywa o różnych kolorach i teksturach, np. jabłka, gruszki, dynia, śliwki, marchew czy ziemniak. Wybierz produkty, które nie są zbyt kwaśne ani ostre, aby były przyjemne w degustacji.
3. Czy można pominąć etap degustacji, jeśli dziecko nie lubi próbować nowych smaków?
- Tak, etap degustacji można pominąć lub zamienić na inne ćwiczenie sensoryczne, np. dotykowe poznawanie kształtów. Ważne jest, aby dziecko czuło się komfortowo.
4. Jakie inne zmysły można angażować podczas takich zajęć?
- Poza smakiem, węchem i dotykiem, można wprowadzić elementy dźwiękowe (np. kruszenie suchych liści) lub wizualne (oglądanie kolorowych obrazków).
5. Jak często warto powtarzać takie zajęcia?
- Regularne zajęcia sensoryczne, np. raz w tygodniu, pomagają dzieciom oswajać się z różnorodnymi bodźcami i rozwijać nowe umiejętności poznawcze.
Ten scenariusz jest stworzony z myślą o dzieciach ze spektrum autyzmu, uwzględniając ich specyficzne potrzeby oraz wrażliwość sensoryczną.
autyzm.life i neuroróżnorodni 