Przykłady działań dla ucznia ze spektrum autyzmu, cele, wyniki i zalecenia. Praktyczne wskazówki dla nauczycieli, specjalistów i terapeutów.

Wstęp
Sprawozdanie z pracy pedagoga specjalnego to dokument podsumowujący działania podejmowane w celu wspierania uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych, w tym uczniów ze spektrum autyzmu. Jego celem jest ocena efektywności podejmowanych działań, zgodność z rozporządzeniami oraz wskazanie rekomendacji do dalszej pracy. Poniżej przedstawiam przykładową strukturę takiego sprawozdania, uwzględniającą pracę z uczniem ze spektrum autyzmu.

Przykładowe sprawozdanie z pracy pedagoga specjalnego

1. Informacje ogólne

• Imię i nazwisko pedagoga specjalnego: Anna Kowalska
• Placówka: Szkoła Podstawowa nr 5 w Warszawie
• Okres sprawozdawczy: Wrzesień 2024 – Styczeń 2025
• Uczeń objęty wsparciem: Jan Nowak, uczeń klasy 4, ze stwierdzonym spektrum autyzmu (orzeczenie nr XXX/2024)

2. Zakres realizowanych działań

1. Indywidualne zajęcia rewalidacyjne:
   • Tematyka: Rozwój kompetencji społecznych i komunikacyjnych.
   • Częstotliwość: 2 razy w tygodniu po 45 minut.
   • Cele:
     • Nauka rozpoznawania i nazywania emocji.
     • Doskonalenie umiejętności współpracy w grupie.
     • Wzmacnianie samooceny i umiejętności radzenia sobie ze stresem.
2. Wsparcie w ramach pomocy psychologiczno-pedagogicznej:
   • Konsultacje z nauczycielami przedmiotowymi.
   • Spotkania z rodzicami w celu omówienia postępów ucznia.
   • Współpraca z terapeutą behawioralnym ucznia.
3. Działania integracyjne:
   • Organizacja warsztatów dla klasy ucznia na temat akceptacji różnorodności.
   • Wdrażanie strategii wspierających komunikację alternatywną w grupie klasowej.
4. Obserwacje i analiza funkcjonowania ucznia:
   • Regularna obserwacja w trakcie lekcji i przerw.
   • Tworzenie notatek z bieżących obserwacji, które stanowiły podstawę modyfikacji planu wsparcia.

3. Osiągnięcia ucznia

• Rozwinął umiejętność rozpoznawania podstawowych emocji w sytuacjach społecznych.
• Zwiększył zaangażowanie w pracę grupową – w 50% zajęć uczestniczył aktywnie, przestrzegając zasad współpracy.
• Poprawił zdolności komunikacyjne dzięki wprowadzeniu tablic PECS i ćwiczeniom językowym.

4. Trudności napotkane w pracy z uczniem

• Nadmierna wrażliwość sensoryczna, szczególnie na dźwięki w środowisku szkolnym.
• Trudności w utrzymaniu koncentracji podczas zajęć grupowych.
• Sporadyczne epizody frustracji związane z brakiem zrozumienia zasad nowych zadań.

5. Wnioski i zalecenia do dalszej pracy

• Kontynuacja zajęć rewalidacyjnych z większym naciskiem na rozwój umiejętności radzenia sobie w sytuacjach stresowych.
• Wprowadzenie programu treningu uważności (mindfulness), który może pomóc w regulacji emocji.
• Modyfikacja środowiska szkolnego: Wyznaczenie „strefy ciszy” dla ucznia, aby miał możliwość odpoczynku sensorycznego.
• Edukacja rówieśników: Organizowanie warsztatów zwiększających zrozumienie potrzeb osób z autyzmem.

6. Podsumowanie

W pierwszym półroczu 2024/2025 roku podjęto szereg działań mających na celu wsparcie rozwoju społecznego, emocjonalnego i komunikacyjnego ucznia z ASD. Uzyskane wyniki wskazują na pozytywne zmiany, choć wymagają dalszej pracy i modyfikacji strategii wsparcia.

Wygląd arkusza oceny efektywności pomocy psychologiczno-pedagogicznej

Jak napisać własne sprawozdanie?

1. Opisz działania zgodnie z obowiązującymi rozporządzeniami i celami pracy pedagoga specjalnego.
2. Wymień konkretne osiągnięcia ucznia oraz trudności, z którymi się zmaga.
3. Podkreśl rekomendacje do dalszej pracy i modyfikacje planu wsparcia.
4. Używaj prostych, zrozumiałych sformułowań, aby dokument był czytelny dla rodziców, nauczycieli i dyrekcji.

Jak napisać własne sprawozdanie? – Rozbudowany przykład z opisem ucznia

Aby stworzyć sprawozdanie z pracy pedagoga specjalnego, warto skupić się na konkretach dotyczących ucznia i uwzględnić wszystkie elementy, które mogą być przydatne w ocenie efektywności pomocy. Poniżej znajduje się przykład opisu dziecka oraz wskazówki dotyczące kluczowych sekcji sprawozdania.

Przykład opisu dziecka

Imię i nazwisko ucznia: Piotr Kowalski
Wiek: 10 lat
Klasa: 3B
Rozpoznanie: Spektrum autyzmu (orzeczenie PPP nr 123/2024)
Charakterystyka funkcjonowania ucznia:
Piotr jest dzieckiem w spektrum autyzmu, charakteryzującym się trudnościami w zakresie komunikacji werbalnej, regulacji emocji oraz integracji sensorycznej. Chłopiec korzysta z alternatywnych form komunikacji (tablica PECS) i wykazuje silne zainteresowanie tematami związanymi z geometrią oraz mapami, co można wykorzystać w pracy dydaktycznej. Główne trudności Piotra to brak umiejętności nawiązywania kontaktów z rówieśnikami, nadwrażliwość na hałas oraz trudności z przystosowaniem się do zmian w rutynie.

Elementy sprawozdania na podstawie opisu dziecka

1. Opisz działania zgodnie z obowiązującymi rozporządzeniami i celami pracy pedagoga specjalnego
   Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej dotyczącym pomocy psychologiczno-pedagogicznej, działania podjęte wobec Piotra obejmowały:
   • Indywidualne zajęcia rewalidacyjne skoncentrowane na rozwijaniu umiejętności komunikacyjnych (2x w tygodniu po 45 minut).
   • Wsparcie w rozwijaniu kompetencji społecznych podczas zajęć grupowych i lekcji.
   • Prowadzenie obserwacji w klasie oraz w czasie przerw międzylekcyjnych w celu monitorowania integracji rówieśniczej.
   • Organizowanie spotkań z rodzicami, aby omówić postępy ucznia i wspólnie wypracować strategie wsparcia w domu.
2. Wymień konkretne osiągnięcia ucznia oraz trudności, z którymi się zmaga
   Osiągnięcia:
   • Piotr opanował podstawowe umiejętności korzystania z tablicy PECS – jest w stanie wskazać obrazki odpowiadające jego potrzebom (w 80% prób).
   • Udało się ograniczyć liczbę epizodów frustracji podczas zajęć grupowych dzięki wdrożeniu ćwiczeń sensorycznych przed lekcjami.
   • Chłopiec wykazuje większe zainteresowanie rówieśnikami – podczas 3 z 10 obserwacji próbował nawiązać kontakt poprzez pytania lub wspólną aktywność.
   Trudności:
   • Nadmierna wrażliwość na hałas w klasie skutkuje okresowym wycofaniem się z aktywności.
   • Problemy z koncentracją uwagi w czasie zadań trwających dłużej niż 15 minut.
   • Piotr nadal ma trudności z akceptowaniem zmian w harmonogramie dnia (np. zastępstwa lub zmiany sali).
3. Podkreśl rekomendacje do dalszej pracy i modyfikacje planu wsparcia
   Na podstawie obserwacji i analizy pracy z Piotrem proponuje się następujące działania na II półrocze:
   • Wprowadzenie programu treningu uważności (mindfulness): Ćwiczenia skupiające się na oddychaniu i relaksacji, które mogą pomóc w regulacji emocji.
   • Kontynuacja pracy z tablicą PECS z dodatkowymi obrazkami opisującymi emocje i sytuacje społeczne.
   • Zwiększenie liczby zajęć sensorycznych – przynajmniej jedno krótkie ćwiczenie przed lekcjami, aby zredukować nadwrażliwość na bodźce dźwiękowe.
   • Stworzenie indywidualnego planu adaptacji zmian w harmonogramie, np. poprzez wcześniejsze informowanie Piotra o zastępstwach czy zmianach w planie.
4. Używaj prostych, zrozumiałych sformułowań, aby dokument był czytelny dla rodziców, nauczycieli i dyrekcji
   Przykład prostego zapisu:
   „W pierwszym półroczu Piotr osiągnął postępy w komunikacji, co przejawia się w samodzielnym korzystaniu z tablicy PECS do wyrażania potrzeb. Wykazuje także większą chęć do współpracy z rówieśnikami. W dalszej pracy należy skoncentrować się na redukcji nadwrażliwości na hałas oraz rozwijaniu umiejętności akceptowania zmian w codziennej rutynie.”

Podsumowanie

Tworząc sprawozdanie z pracy pedagoga specjalnego, kluczowe jest uwzględnienie indywidualnych potrzeb i postępów ucznia, jednocześnie odwołując się do obowiązujących rozporządzeń i wyznaczonych celów. Przejrzystość i konkretność opisu są niezbędne, aby dokument był zrozumiały i przydatny dla wszystkich zaangażowanych stron.