Trening słuchu u małych dzieci jest istotnym aspektem rozwijającym umiejętności komunikacyjne. Słuch odgrywa kluczową rolę w przyswajaniu języka, porozumiewaniu się i rozwijaniu zdolności kreatywnych. W tym artykule omówimy, dlaczego rozwijanie umiejętności słuchowych jest tak ważne oraz jakie praktyki mogą wspomóc zdolności słuchowe u najmłodszych.

Dlaczego Trening Słuchu jest ważny?

1. Podstawa rozwoju mowy: Słuch jest kluczowy dla przyswajania języka. Dzieci uczą się poprzez nasłuchiwanie różnorodnych dźwięków i wzorców mowy w otoczeniu.
2. Rozwijanie umiejętności społecznych: Poprzez aktywne słuchanie, dzieci uczą się wrażliwości na emocje w głosie innych, co wspomaga rozwój umiejętności społecznych.
3. Zdolności kreatywne: Trening słuchu pobudza zdolności kreatywne dziecka, pomagając w rozwijaniu wyobraźni i myślenia abstrakcyjnego.

Jak wspomóc Trening Słuchu u małych dzieci?

1. Rozwijanie zmysłu słuchowego poprzez zabawy: Gry dźwiękowe, takie jak rozpoznawanie odgłosów zwierząt, dźwięków środowiska czy instrumentów muzycznych, są doskonałym sposobem na rozwijanie zmysłu słuchowego.
2. Lektury dźwiękowe i opowieści: Wprowadzenie lektur dźwiękowych, audiobooków lub opowieści z efektami dźwiękowymi może być atrakcyjne dla dzieci i pobudzać ich wyobraźnię.
3. Muzyka i ruch: Wprowadzenie muzyki do codziennego życia dzieci, zachęcanie do tańca i ruchu przy rytmach różnych gatunków muzycznych wspomaga rozwój słuchu rytmicznego.
4. Słuchanie muzyki klasycznej: Muzyka klasyczna, zwłaszcza taka o różnych nastrojach i tempie, może rozwijać zmysł muzyczny i pomagać w rozróżnianiu subtelnych dźwięków.

Znaczenie aktywnego słuchania rodziców

Rodzice odgrywają kluczową rolę w rozwijaniu umiejętności słuchowych u dzieci. Regularne rozmowy, czytanie książek, śpiewanie piosenek i aktywne słuchanie, gdy dziecko dzieli się swoimi doświadczeniami, to wszystko wspomaga rozwój umiejętności językowych i społecznych.

Trening słuchu u małych dzieci jest fundamentem dla wielu obszarów ich rozwoju. Zabawy dźwiękowe, eksploracja muzyki, czytanie i rozmowy z rodzicami to kluczowe elementy, które pomagają w kształtowaniu zdolności słuchowych. Inwestycja w rozwój słuchu dzieci w młodym wieku przyczynia się do budowania solidnej podstawy dla ich dalszego rozwoju językowego, społecznego i kreatywnego.

Ćwiczenia rozróżniania dźwięków – trening słuchu

Uczenie rozróżniania dźwięków (słów) powinno przebiegać w atmosferze pozbawionej dodatkowych bodźców słuchowych, aby dziecko mogło zapoznać się z czystym (właściwym) ich brzmieniem. Dopiero wtedy stopniowo mogą zostać wprowadzane inne bodźce słuchowe. Jeżeli u dziecka występuje nadwrażliwość słuchowa na dźwięki lub pewne ich rodzaje, należy ćwiczenia prowadzić ostrożnie, starając się nie wywoływać zbyt silnych wrażeń i reakcji. Należy stopniowo przyzwyczajać dziecko do dźwięków, rozpoczynając od tych, które toleruje najbardziej. Najlepiej robić to w formie interesującej zabawy, uzyskując skupienie na wykonywanej czynności. Na przykład:

1. Rozpoznawanie dźwięków przez zestawianie dźwięków różnych i podobnych. Prezentując nagranie, grającą zabawkę lub samemu naśladując dźwięki, które wytwarzają zwierzęta, przedmioty lub zjawiska w otoczeniu, proponujemy dziecku odgadywanie, zmieniając ich kolejność.

2. Słuchanie ostrych i miękkich dźwięków wydawanych przez różne instrumenty muzyczne, przedmioty (np. szklanki napełnione różnymi poziomami wody).

3. Rozpoznawanie dźwięków w domu i okolicy (dźwięki wydawane przez klucze, pieniądze, telefon, wodę bieżącą i kapiącą,
odgłosy kroków, zamknięcia drzwi, pisk zawiasów, samochodu, pociągu, rżenie koni, wycie syren karetki, straży pożarnej, policji, szum wiejącego wiatru, padającego deszczu, kaszlu, kichania, gwizdania i wiele innych).

4. Dobieranie podobnych dźwięków i tonów uprzednio prezentowanych.

5. Słuchanie i powtarzanie prezentowanych rytmicznych uderzeń. Powtarzanie uderzeń z takimi samymi przerwami. Na przykład „2” – dwa uderzenia (00); „2-1” – dwa uderzenia lub klaśnięcia, przerwa i jedno (00 0). Następnie coraz trudniejsze i bardziej złożone (000; 00 00; 0 0 0; 0000 0000 itp.).

Jeżeli dziecko nie rozumie polecenia i nie może powtórzyć nawet, gdy mu się pokazuje, należy wziąć jego rękę i wykonywać razem z nim ruch według wzoru. Można klaskać w dłonie, uderzać w stół, o własne uda lub używać prostych pomocy (kijka, grzechotki albo plastikowej butelki napełnionej ryżem, grochem, fasolą, kamyczkami itp.).
Należy przestrzegać odpowiedniej kolejności tych ćwiczeń – rozpoczynać rozpoznawanie od najbardziej znanych dźwięków, słyszanych na co dzień i stopniowo przechodzić do dźwięków, które są mniej znane. Określać, które są wysokie lub niskie, głośne lub ciche. Starać się mówić do dziecka wyraźnie, z odpowiednią mimiką, różnicując natężenie głosu. Należy upewniać się, czy słucha, rozumie i potrafi powtórzyć.

Słuchanie jest bardzo ważną umiejętnością w całym życiu człowieka. Odpowiedni „trening słuchowy” przygotowuje nie tylko do nauki, lecz również do odpowiedniego zachowania w codziennych sytuacjach życiowych (w domu, przedszkolu, na placu zabaw, w klasie, gronie rówieśników).

Trening słuchowy jest ważny dla rozumienia i interpretowania otaczających nas zjawisk oraz jest elementem w wieloprofilowej stymulacji dzieci. Powinien być wykonywany codziennie, nawet kilka razy, przez kilka minut.

Maria Borkowska, Kinga Waght

źródło: M Borkowska, K. Waght, Integracja sensoryczna na codzień…, 2019 i inni