Czytanie ze zrozumieniem to kluczowa umiejętność, która ma znaczenie nie tylko w kontekście edukacyjnym, ale również w codziennym życiu. Dzieci ze spektrum autyzmu (ASD) często napotykają trudności w tej dziedzinie, które wynikają z ich specyficznych wyzwań poznawczych i językowych. Trudności te mogą obejmować problemy z dekodowaniem słów, rozumieniem kontekstu, interpretowaniem emocji bohaterów czy identyfikowaniem głównych wątków tekstu. Wspieranie uczniów z ASD w rozwijaniu umiejętności czytania ze zrozumieniem wymaga zastosowania spersonalizowanych strategii i technik, które uwzględniają ich unikalne potrzeby i preferencje.
Cele nauczania czytania ze zrozumieniem
- Poprawa zdolności dekodowania słów i płynności czytania.
- Rozwijanie umiejętności identyfikowania głównych wątków, postaci i zdarzeń w tekście.
- Wspieranie zrozumienia i interpretacji emocji oraz motywacji bohaterów.
- Nauka wyciągania wniosków i przewidywania wydarzeń na podstawie tekstu.
- Rozwijanie umiejętności odpowiadania na pytania dotyczące przeczytanej treści.
Metody i formy pracy
- Formy pracy: indywidualna, mała grupa.
- Metody: czytanie głośne, dialog o tekście, wykorzystanie materiałów wizualnych, ćwiczenia praktyczne.
Przykładowy scenariusz zajęć
- Przygotowanie i wybór tekstu:
- Wybierz tekst dostosowany do poziomu umiejętności ucznia, unikając zbyt długich lub skomplikowanych fragmentów.
- Tekst powinien być interesujący dla dziecka, najlepiej związany z jego zainteresowaniami, aby zachęcić do czytania.
- Czytanie głośne z nauczycielem:
- Zacznij od wspólnego czytania na głos, pomagając dziecku w trudniejszych momentach. Zachęć do powtarzania za tobą słów lub zdań, aby zwiększyć pewność siebie.
- Skup się na wyraźnym akcentowaniu i intonacji, co pomoże w zrozumieniu emocji i kontekstu.
- Stosowanie materiałów wizualnych:
- Używaj obrazków, symboli lub schematów, które pomogą wizualizować treść czytanego tekstu. Na przykład, możesz narysować postacie i miejsca, które pojawiają się w historii, lub stworzyć mapę myśli z głównymi wątkami.
- Podział tekstu na krótsze fragmenty:
- Podziel tekst na mniejsze części i omawiaj każdą z nich osobno. Zachęcaj ucznia do odpowiedzi na pytania dotyczące przeczytanego fragmentu, np. „Kto jest bohaterem tego fragmentu?” lub „Co się wydarzyło w tej części?”.
- Ćwiczenia ze zrozumieniem:
- Po przeczytaniu fragmentu, zapytaj dziecko, co pamięta. Możesz używać pytań zamkniętych (tak/nie) lub prostych pytań otwartych, aby zachęcić do bardziej szczegółowych odpowiedzi.
- Skup się na pytaniach dotyczących głównych wydarzeń, postaci, miejsca akcji, a także emocji bohaterów.
- Wykorzystanie technik wspomagających:
- Korzystaj z technologii, takich jak aplikacje i programy komputerowe, które wspierają czytanie ze zrozumieniem poprzez interaktywne ćwiczenia.
- Możesz również użyć narzędzi, takich jak piktogramy, które pomagają dziecku wizualizować trudne słowa lub koncepcje.
- Rozwijanie umiejętności przewidywania:
- Zapytaj ucznia, co myśli, że wydarzy się dalej w historii. Pomoże to w rozwijaniu umiejętności wnioskowania i przewidywania.
- Powtórki i utrwalanie:
- Regularnie powtarzaj przeczytane fragmenty, aby utrwalić zrozumienie. Możesz wracać do tych samych tekstów, ale zadając różne pytania lub prosząc o różne interpretacje.
Modyfikacja zadań
Zadania można dostosowywać do poziomu umiejętności dziecka. Jeśli dziecko ma trudności z odpowiedziami na pytania otwarte, zacznij od pytań zamkniętych lub wielokrotnego wyboru. Jeśli dziecko radzi sobie dobrze, stopniowo wprowadzaj bardziej złożone pytania i dłuższe teksty.
Przykładowe ćwiczenia wspierające czytanie ze zrozumieniem
- Dopasowywanie obrazków do fragmentów tekstu:
- Przygotuj zestaw obrazków przedstawiających wydarzenia z tekstu. Po przeczytaniu fragmentu poproś ucznia, aby dopasował odpowiedni obrazek do przeczytanego opisu.
- Tworzenie map myśli:
- Po każdym fragmencie tekstu zachęć dziecko do tworzenia mapy myśli, która pomoże uporządkować informacje o głównych bohaterach, miejscach i wydarzeniach.
- Omawianie emocji bohaterów:
- Zadaj pytania dotyczące emocji bohaterów, np. „Jak myślisz, jak czuje się ten bohater?” i „Dlaczego tak się czuje?”. Możesz również używać obrazków z twarzami wyrażającymi różne emocje, aby ułatwić dziecku identyfikację.
- Ćwiczenia z użyciem kart:
- Stwórz karty z pytaniami dotyczącymi tekstu, np. „Kto?”, „Co?”, „Gdzie?”, „Dlaczego?”. Karty te mogą być używane do gier, quizów lub jako wsparcie podczas omawiania tekstu.
Nauka czytania ze zrozumieniem u dzieci ze spektrum autyzmu może być wyzwaniem, ale z odpowiednimi strategiami i podejściem można znacząco wspierać ich rozwój w tym zakresie. Kluczem jest dostosowanie metod do indywidualnych potrzeb ucznia, regularne ćwiczenia oraz stosowanie różnorodnych technik, które czynią naukę bardziej interesującą i efektywną.
Przykładowa sesja zajęć: Czytanie ze zrozumieniem
Cel sesji
- Ćwiczenie umiejętności czytania ze zrozumieniem.
- Rozwijanie zdolności do identyfikowania głównych bohaterów i wydarzeń.
- Nauka odpowiadania na pytania dotyczące tekstu oraz przewidywania kolejnych zdarzeń.
Przygotowanie
- Tekst do czytania: Wybierz krótki, prosty tekst dostosowany do poziomu ucznia.
- Materiały: Obrazki przedstawiające bohaterów i wydarzenia z tekstu, karty z pytaniami.
Przykładowy tekst
Krótki tekst dla dziecka:
„Przygoda Jasia i Zosi”
Jaś i Zosia to najlepsi przyjaciele. Pewnego dnia poszli do parku, aby się pobawić. Zosia zobaczyła pięknego motyla i pobiegła za nim. Jaś podążył za nią. Nagle motyl usiadł na dużym, czerwonym kwiatku. Zosia zatrzymała się i powiedziała: „Jaki piękny motyl!”. Jaś się uśmiechnął i odpowiedział: „Tak, jest naprawdę kolorowy!”. Oboje postanowili usiąść na ławce i obserwować motyle, które wokół nich latały.
Etapy sesji
- Wprowadzenie do zajęć (5 minut):
- Powitaj dziecko i wyjaśnij, że dziś będziemy czytać krótki tekst o przygodzie Jasia i Zosi.
- Zaprezentuj obrazki przedstawiające Jasia, Zosię, motyla, park, kwiatek i ławkę. Omów każdy obrazek, aby wprowadzić dziecko w kontekst opowieści.
- Czytanie tekstu na głos (10 minut):
- Czytaj tekst na głos powoli i wyraźnie, pokazując obrazki pasujące do poszczególnych fragmentów.
- Zachęć dziecko do powtarzania niektórych słów lub zdań za tobą, aby zaangażować je w proces czytania.
- Omówienie przeczytanego tekstu (10 minut):
- Zapytaj dziecko, o czym była opowieść. Pomóż, jeśli potrzebuje wsparcia.
- Zadawaj proste pytania dotyczące tekstu:
- „Kto poszedł do parku?” (Odpowiedź: Jaś i Zosia)
- „Co Zosia zobaczyła w parku?” (Odpowiedź: Motyla)
- „Na czym usiadł motyl?” (Odpowiedź: Na czerwonym kwiatku)
- „Co Jaś i Zosia postanowili zrobić na końcu?” (Odpowiedź: Usiąść na ławce i obserwować motyle)
- Ćwiczenia wzmacniające (10 minut):
- Dopasowywanie obrazków do fragmentów tekstu: Rozłóż obrazki na stole i poproś dziecko, aby dopasowało je do odpowiednich części historii. Możesz pytać: „Który obrazek pokazuje, co widziała Zosia?”.
- Uzupełnianie zdań: Przygotuj zdania z brakującymi słowami, np. „Jaś i Zosia poszli do ______.” (Odpowiedź: parku), „Motyl usiadł na ______ kwiatku.” (Odpowiedź: czerwonym).
- Karty z pytaniami: Użyj kart z pytaniami dotyczącymi tekstu, które dziecko może losować i odpowiadać.
- Przewidywanie kolejnych zdarzeń (5 minut):
- Zapytaj dziecko, co mogłoby się wydarzyć dalej. Możesz zachęcić do wymyślenia dalszego ciągu przygody Jasia i Zosi: „Co mogłoby się stać, gdyby motyl odleciał?”
- Podsumowanie sesji (5 minut):
- Krótko podsumuj, o czym była historia, i pochwal dziecko za udział w zajęciach.
- Zapytaj, co najbardziej mu się podobało w opowieści, aby wzbudzić pozytywne skojarzenia z czytaniem.
Dodatkowe pomysły na ćwiczenia
- Tworzenie mapy myśli: Po każdej sesji rysuj mapę myśli z głównymi wydarzeniami, bohaterami i miejscami.
- Zabawy teatralne: Odegrajcie sceny z historii za pomocą prostych rekwizytów. To może pomóc dziecku lepiej zrozumieć kontekst i emocje bohaterów.
- Rysowanie scen: Poproś dziecko, aby narysowało swoją ulubioną scenę z historii, a następnie opisało, co narysowało.
autyzm.life i neuroróżnorodni 