Indywidualny Program Edukacyjno-Terapeutyczny (IPET) – Wsparcie terapeutyczne dla dzieci z ASD

Indywidualny Program Edukacyjno-Terapeutyczny (IPET) jest kluczowym narzędziem wspierającym rozwój ucznia ze spektrum autyzmu, dostosowując proces edukacyjny do jego indywidualnych potrzeb i możliwości. Dla uczniów z ASD, którzy mają trudności w komunikacji i prezentują trudne zachowania, IPET oraz WOPFU (Wielospecjalistyczna Ocena Poziomu Funkcjonowania Ucznia) muszą uwzględniać zindywidualizowane podejście, aby wspierać ich rozwój zarówno w zakresie umiejętności społecznych, komunikacyjnych, jak i emocjonalnych.

Poniżej przedstawiono przykładowy IPET wraz z WOPFU dla ucznia ze spektrum autyzmu, który zmaga się z trudnościami w komunikacji oraz trudnymi zachowaniami.

Indywidualny Program Edukacyjno-Terapeutyczny (IPET)

Dane ucznia:

• Imię i nazwisko: Jan Kowalski
• Data urodzenia: 10.05.2014
• Klasa: II
• Rozpoznanie: Spektrum autyzmu z trudnościami w komunikacji oraz trudnymi zachowaniami
• Wychowawca klasy: Anna Nowak

Cele ogólne IPET:

1. Rozwój umiejętności komunikacyjnych ucznia.
2. Zmniejszenie trudnych zachowań poprzez rozwijanie umiejętności regulacji emocji.
3. Wspieranie funkcjonowania społecznego i współpracy z rówieśnikami.
4. Wzmacnianie niezależności w codziennych zadaniach i edukacji.

Cele szczegółowe IPET:

1. Uczeń będzie rozwijał umiejętność komunikacji poprzez alternatywne metody komunikacji (np. PECS, gesty, symbole).
2. Uczeń będzie pracował nad rozpoznawaniem i wyrażaniem emocji w kontrolowany sposób (np. poprzez techniki oddechowe, karty emocji).
3. Uczeń będzie uczestniczył w zajęciach grupowych z rówieśnikami, z naciskiem na współpracę i komunikację.
4. Uczeń będzie realizował zadania edukacyjne w krótszych odcinkach czasu, z odpowiednią przerwą na regenerację, aby zapobiegać nadmiernemu stresowi.

Metody i formy pracy:

1. Komunikacja alternatywna i wspomagająca: Zastosowanie systemu PECS (Picture Exchange Communication System) oraz gestów Makaton, aby umożliwić uczniowi wyrażanie swoich potrzeb i emocji.
2. Indywidualna praca z psychologiem i logopedą: Regularne sesje mające na celu rozwijanie umiejętności komunikacyjnych oraz kontrolę emocji.
3. Zajęcia grupowe z rówieśnikami: Wprowadzenie zadań opartych na współpracy, takich jak gry zespołowe, które uczą interakcji społecznych.
4. Wzmocnienie pozytywne: Uczeń będzie nagradzany za odpowiednie zachowania i komunikację poprzez system naklejek i pochwał.

Dostosowania edukacyjne:

1. Skrócenie czasu realizacji zadań edukacyjnych z przerwami na odpoczynek.
2. Wprowadzenie zadań edukacyjnych w formie wizualnej (schematy, karty obrazkowe, filmy edukacyjne).
3. Zastosowanie narzędzi wspierających koncentrację, takich jak fidget spinnery czy miękkie zabawki sensoryczne.

Zajęcia rewalidacyjne:

1. Terapia logopedyczna: 2 razy w tygodniu, z naciskiem na rozwój mowy i komunikacji niewerbalnej.
2. Terapia psychologiczna: 1 raz w tygodniu, w celu pracy nad regulacją emocji i zmniejszaniem trudnych zachowań.
3. Trening umiejętności społecznych (TUS): 1 raz w tygodniu, aby rozwijać umiejętności współpracy i komunikacji z rówieśnikami.

Wielospecjalistyczna Ocena Poziomu Funkcjonowania Ucznia (WOPFU)

Informacje ogólne:

Uczeń Jan Kowalski uczęszcza do klasy II szkoły podstawowej. Zdiagnozowany: spektrum autyzmu (ASD), posiada trudności w komunikacji werbalnej oraz przejawia trudne zachowania, takie jak wybuchy złości i frustracji w sytuacjach społecznych. Przejawia również zainteresowanie technologią, co można wykorzystać w procesie edukacyjnym.

Obszary funkcjonowania ucznia:

1. Funkcjonowanie poznawcze:
   • Janek posiada prawidłowy rozwój intelektualny, ale wykazuje trudności z koncentracją na zadaniach przez dłuższy czas. Wymaga częstych przerw i wsparcia nauczyciela w utrzymaniu uwagi.
   • Dobrze reaguje na bodźce wizualne i korzysta z kart obrazkowych, które pomagają mu w przyswajaniu nowych informacji.
2. Komunikacja:
   • Janek ma znaczne trudności w komunikacji werbalnej, co prowadzi do frustracji i trudnych zachowań. Skutecznie korzysta z komunikacji alternatywnej (PECS) do wyrażania swoich potrzeb.
   • Kontynuuje rozwijanie umiejętności językowych w ramach terapii logopedycznej.
3. Funkcjonowanie emocjonalne i społeczne:
   • Janek ma trudności z regulacją emocji, szczególnie w sytuacjach stresowych. Wykazuje wybuchy złości, gdy nie jest w stanie wyrazić swoich potrzeb.
   • Jest wrażliwy na zmiany w otoczeniu i nowe sytuacje, co zwiększa jego poziom lęku.
   • W ramach terapii psychologicznej pracuje nad kontrolowaniem emocji i rozpoznawaniem ich za pomocą kart emocji.
4. Funkcjonowanie społeczne:
   • Janek uczestniczy w zajęciach z rówieśnikami, jednak preferuje zabawę samodzielną. Wymaga wsparcia w nawiązywaniu kontaktów społecznych i współpracy z innymi dziećmi.
   • Udział w zajęciach grupowych (TUS) poprawił jego umiejętności współpracy i komunikacji w zespole.
5. Zachowanie:
   • Trudne zachowania pojawiają się głównie w sytuacjach stresowych, takich jak zmiany w rutynie, brak możliwości wyrażenia potrzeb lub zbyt duża ilość bodźców. Janek wymaga wsparcia w kontrolowaniu swoich emocji poprzez stosowanie technik relaksacyjnych (oddechowych).
6. Motoryka:
   • Janek dobrze radzi sobie z zadaniami wymagającymi koordynacji ruchowej, takimi jak rysowanie i układanie puzzli, ale preferuje zadania, które angażują technologię, takie jak korzystanie z tabletu do nauki liczenia.

Podsumowanie:

IPET i WOPFU stanowią fundament wspierania indywidualnych potrzeb edukacyjnych i terapeutycznych ucznia ze spektrum autyzmu. W przypadku Janka, priorytetem jest rozwój komunikacji oraz regulacja emocji, co bezpośrednio wpłynie na zmniejszenie trudnych zachowań. Regularne monitorowanie postępów ucznia oraz współpraca z zespołem specjalistów pozwoli na skuteczne dostosowanie działań edukacyjnych do jego potrzeb.