Zajęcia dla dzieci z ASD obejmujące szukanie różnic w obrazkach z motywami jesiennymi plus scenariusz sesji relaksacyjnej.
Jak wspierać rozwój spostrzegawczości i koordynacji?
Percepcja wzrokowa, czyli zdolność do rozpoznawania, interpretowania i analizowania informacji wizualnych, odgrywa kluczową rolę w codziennym funkcjonowaniu człowieka. U dzieci z autyzmem często obserwuje się trudności w tym obszarze, które mogą wpływać na ich umiejętności poznawcze, motoryczne i społeczne. Problemy z percepcją wzrokową mogą objawiać się trudnościami w rozpoznawaniu różnic między obiektami, interpretowaniu obrazów czy orientacji przestrzennej. W połączeniu z deficytami motoryki małej, które obejmują precyzyjne ruchy dłoni i palców, dzieci z ASD mogą mieć trudności w wykonywaniu codziennych czynności, takich jak rysowanie, pisanie czy układanie puzzli.
Zajęcia rewalidacyjne, które koncentrują się na rozwijaniu percepcji wzrokowej i motoryki małej, są kluczowym elementem terapii wspierającej rozwój tych umiejętności. W ramach ćwiczeń takich jak szukanie różnic w obrazkach, dzieci uczą się spostrzegawczości, koncentracji oraz rozwijają zdolności manualne. Wykorzystanie jesiennych motywów w obrazkach dodatkowo angażuje dzieci, pozwalając im na naukę poprzez zabawę w atmosferze związanej z aktualną porą roku.
Cel główny:
Rozwijanie percepcji wzrokowej oraz motoryki małej u dzieci ze spektrum autyzmu poprzez zabawę w wyszukiwanie różnic w obrazkach z motywami jesiennymi.
Cele szczegółowe:
- Kształtowanie umiejętności spostrzegania różnic między obrazkami.
- Usprawnienie koordynacji wzrokowo-ruchowej.
- Wzmacnianie koncentracji uwagi.
- Rozwijanie umiejętności motorycznych dłoni poprzez rysowanie i zaznaczanie różnic.
- Rozwijanie samodzielności oraz pewności siebie podczas wykonywania zadań.
Grupa docelowa:
Dzieci ze spektrum autyzmu w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym.
Czas trwania zajęć:
45 minut
Przebieg zajęć:
1. Wprowadzenie – Motywy jesienne (10 minut)
Cel: Wprowadzenie dzieci w tematykę jesieni oraz rozbudzenie ich uwagi i zainteresowania.
- Nauczyciel rozpoczyna zajęcia rozmową na temat jesieni. Pyta dzieci o charakterystyczne cechy tej pory roku, np. kolory liści, opadające liście, kasztany, dynie. Prezentuje ilustracje związane z jesienią (liście, grzyby, dynie, parasol, jeże).
- Uczniowie mogą opowiedzieć, co najbardziej lubią w jesieni, a nauczyciel podsumowuje odpowiedzi, podkreślając różnorodność obrazów i kolorów związanych z tą porą roku.
Materiał pomocniczy:
Zdjęcia i obrazki przedstawiające jesienne motywy.
2. Ćwiczenie główne – Szukanie różnic w obrazkach (20 minut)
Cel: Rozwijanie percepcji wzrokowej, koncentracji i motoryki małej poprzez zabawę w wyszukiwanie różnic.
- Nauczyciel rozdaje dzieciom dwa obrazki z jesiennymi motywami, które różnią się między sobą szczegółami (np. brak liścia na drzewie, różnica w liczbie grzybów, kolor kapelusza). Wyjaśnia zadanie – dzieci mają za zadanie znaleźć i zaznaczyć wszystkie różnice.
- Zadanie może być dostosowane do poziomu trudności, zależnie od umiejętności dzieci. Na przykład dla dzieci z większymi trudnościami można przygotować obrazki z mniejszą liczbą różnic, natomiast dla bardziej zaawansowanych – z większą ilością szczegółów do znalezienia.
- Dzieci wykonują zadanie, zaznaczając różnice za pomocą pisaków, kredek lub ołówków. Nauczyciel pomaga, jeśli zauważy trudności z koncentracją lub spostrzeganiem.
Materiał pomocniczy:
Dwa obrazki z motywami jesiennymi różniące się szczegółami, pisaki/kredki/ołówki.
3. Omówienie wyników i ćwiczenie motoryczne (10 minut)
Cel: Utrwalanie zdobytych umiejętności oraz dalsze wspieranie motoryki małej.
- Po zakończeniu zadania nauczyciel wraz z dziećmi omawia znalezione różnice. Każde dziecko ma okazję podzielić się, jakie różnice zauważyło, co umożliwia rozwijanie umiejętności komunikacyjnych oraz wzmacnianie pewności siebie.
- Nauczyciel proponuje dodatkowe ćwiczenie motoryczne – rysowanie liścia jesiennego lub grzyba, korzystając z dostarczonych szablonów. Dzieci mogą ozdobić swoje prace według własnych pomysłów, używając kolorowych kredek.
Materiał pomocniczy:
Szablony liści i grzybów, kredki.
4. Podsumowanie i relaksacja (5 minut)
Cel: Uspokojenie dzieci po intensywnej pracy oraz podsumowanie zajęć.
- Nauczyciel podsumowuje zajęcia, chwaląc dzieci za ich wysiłek i spostrzegawczość. Pyta uczniów, co było dla nich najłatwiejsze, a co sprawiło trudność.
- Zajęcia kończą się krótką relaksacją: dzieci siadają w kręgu, a nauczyciel prowadzi ćwiczenia oddechowe, prosząc dzieci, by wyobraziły sobie, że są jesiennym liściem, który delikatnie opada na ziemię.
Materiał pomocniczy:
Cisza lub delikatna muzyka relaksacyjna.
Najczęściej zadawane pytania:
Dlaczego warto rozwijać percepcję wzrokową i motorykę małą u dzieci z autyzmem?
Percepcja wzrokowa jest kluczowa dla rozwoju umiejętności poznawczych i spostrzegawczości, natomiast motoryka mała wspiera precyzję ruchów dłoni, co ma bezpośredni wpływ na zdolności manualne i umiejętność pisania.
Jakie są najlepsze sposoby rozwijania percepcji wzrokowej u dzieci z ASD?
Ćwiczenia takie jak szukanie różnic, układanie puzzli czy dopasowywanie kształtów pomagają dzieciom rozwijać spostrzegawczość oraz umiejętność koncentracji.
Jak dostosować poziom trudności ćwiczeń dla różnych dzieci?
Zadania można modyfikować poprzez zwiększanie lub zmniejszanie liczby różnic między obrazkami, a także dostosowywanie szczegółowości obrazków. Ważne jest, aby zadanie było wyzwaniem, ale jednocześnie nie frustrowało dziecka.
Jakie inne ćwiczenia wspierają motorykę małą?
Ćwiczenia takie jak rysowanie, malowanie, układanie małych elementów, a także lepienie z plasteliny pomagają w rozwijaniu precyzyjnych ruchów dłoni i palców.
Czy można przeprowadzać te zajęcia w grupach?
Tak, ćwiczenia mogą być realizowane zarówno indywidualnie, jak i w małych grupach, co sprzyja współpracy i wzmacnia umiejętności społeczne dzieci.
Scenariusz sesji relaksacyjnej dla dzieci z autyzmem na koniec zajęć
Cel główny:
Wyciszenie i relaksacja po zakończeniu intensywnych ćwiczeń rozwijających percepcję wzrokową i motorykę małą.
Cele szczegółowe:
- Wprowadzenie dzieci w stan relaksu.
- Zmniejszenie napięcia emocjonalnego i fizycznego.
- Wypracowanie technik relaksacyjnych, które dzieci mogą stosować samodzielnie.
Czas trwania:
10-15 minut
Przebieg zajęć:
1. Wprowadzenie do relaksacji (2 minuty)
Cel: Wprowadzenie dzieci w atmosferę spokoju i wyciszenia.
- Nauczyciel prosi dzieci, aby usiadły wygodnie na dywanie lub matach w kręgu.
- Wycisza otoczenie, np. wyłącza głośne dźwięki, może zapalić delikatne oświetlenie lub włączyć relaksacyjną muzykę w tle (np. odgłosy lasu, szum wiatru, delikatny dźwięk deszczu).
2. Ćwiczenia oddechowe – „Jesienny wiatr” (3 minuty)
Cel: Nauka technik oddechowych, które pomagają w relaksacji.
- Nauczyciel mówi dzieciom, że wyobrażą sobie, że są jesiennym liściem, który unosi się na wietrze.
- Prosi dzieci, aby zamknęły oczy i skupiły się na swoim oddechu. Dzieci powoli wdychają powietrze nosem, a potem delikatnie wypuszczają ustami, jakby chciały dmuchnąć lekki wietrzyk.
- Nauczyciel powtarza kilka razy ćwiczenie, zachęcając dzieci, aby wyobrażały sobie, jak liść opada powoli z drzewa, lekko unosząc się na wietrze z każdym ich wydechem.
3. Ćwiczenia relaksacyjne – „Podróż po jesiennym lesie” (5 minut)
Cel: Rozluźnienie mięśni i wyciszenie umysłu poprzez wizualizację.
- Nauczyciel opowiada krótką historię: „Zamknijcie oczy i wyobraźcie sobie, że spacerujemy po jesiennym lesie. Wszędzie wokół są kolorowe liście – czerwone, złote, pomarańczowe. Słyszymy delikatny szelest pod stopami. Czujemy lekki wietrzyk na twarzy. Każdy krok jest spokojny i cichy.”
- Nauczyciel powoli opowiada o kolejnych elementach wycieczki, np. „Idziemy dalej, widzimy piękne drzewa, czasami spadają liście, które wirują wokół nas”.
- Na koniec opowiadania nauczyciel zachęca dzieci, aby wzięły głęboki oddech i poczuły, jak ich ciało jest zrelaksowane i spokojne.
4. Rozciąganie i rozluźnianie ciała – „Jesienny liść opada na ziemię” (3-5 minut)
Cel: Wprowadzenie dzieci w stan głębokiego relaksu poprzez rozciąganie ciała.
- Nauczyciel zachęca dzieci, aby wyobraziły sobie, że są jesiennym liściem, który powoli opada na ziemię.
- Dzieci kładą się na dywanie/macie i rozciągają swoje ciało, wyciągając ręce i nogi jak najdalej. Wyobrażają sobie, że powoli „opadają na ziemię”.
- Po kilku chwilach dzieci wracają do pozycji siedzącej, delikatnie rozciągając ramiona, szyję i nogi.
5. Zakończenie – „Podziękowanie jesieni” (1 minuta)
Cel: Spokojne zakończenie sesji relaksacyjnej i powrót do rzeczywistości.
- Nauczyciel zaprasza dzieci do powolnego otwierania oczu i podziękowania za spokojny spacer po jesiennym lesie.
- Pyta dzieci, jak się czują po relaksacji, zachęcając do krótkiej refleksji na temat ich samopoczucia.
- Na koniec nauczyciel prosi dzieci, aby pamiętały, że zawsze mogą wrócić do tego spokojnego lasu w swoich myślach, kiedy poczują się zmęczone lub zestresowane.
Sesja relaksacyjna dla dzieci z autyzmem
Dlaczego sesje relaksacyjne są ważne dla dzieci z ASD?
Dzieci z autyzmem często doświadczają większego poziomu stresu i niepokoju. Relaksacja pomaga im uspokoić ciało i umysł, a także lepiej radzić sobie z codziennymi wyzwaniami.
Jakie techniki relaksacyjne są najlepsze dla dzieci z autyzmem?
Proste techniki oddechowe, wizualizacje oraz łagodne ćwiczenia rozciągające pomagają dzieciom z ASD w wyciszeniu i zrelaksowaniu się. Ważne, aby techniki były proste i dostosowane do indywidualnych potrzeb dziecka.
Jak często warto wprowadzać sesje relaksacyjne?
Regularne sesje relaksacyjne, np. na zakończenie zajęć, mogą wspierać dzieci w regulacji emocji i zwiększać ich zdolność do koncentracji w ciągu dnia. Sesje można wprowadzać kilka razy w tygodniu.
Czy sesje relaksacyjne można przeprowadzać w grupie?
Tak, sesje mogą być przeprowadzane zarówno indywidualnie, jak i w grupie. Grupowe sesje relaksacyjne wspierają rozwój umiejętności społecznych i dają dzieciom poczucie wspólnoty.
Dodanie sesji relaksacyjnej na zakończenie zajęć wspiera nie tylko rozwój percepcji wzrokowej i motoryki małej, ale również pomaga dzieciom z autyzmem wyciszyć się i zregenerować siły po intensywnych ćwiczeniach. Regularne wprowadzenie tych technik może poprawić ich zdolność do koncentracji oraz radzenia sobie z emocjami.
Podsumowanie:
Zajęcia rewalidacyjne skupiające się na rozwijaniu percepcji wzrokowej i motoryki małej poprzez szukanie różnic w obrazkach z jesiennymi motywami wspierają nie tylko umiejętności poznawcze dzieci, ale także ich rozwój motoryczny. Regularne ćwiczenia tego typu pomagają dzieciom z ASD lepiej radzić sobie z zadaniami wymagającymi koncentracji oraz precyzyjnych ruchów.
autyzm.life i neuroróżnorodni 
