🌌 Wstęp: Zwierzęta, które budzą się nocą
Dzieci, gdy kładziemy się spać i zamykamy oczy, wydaje się, że cały świat odpoczywa. Ale czy wiecie, że noc wcale nie jest pusta i cicha? 🌙✨
Wtedy, kiedy my śnimy, swoje życie zaczynają prowadzić zwierzęta nocy. To niezwykli mieszkańcy lasów, pól i ogrodów, którzy najlepiej czują się w mroku.
👀 W nocy świat wygląda inaczej – cisza staje się głośna, a każdy szelest, stukot czy trzepot skrzydeł opowiada własną historię. Zwierzęta nocy mają wyjątkowe umiejętności: jedne słyszą lepiej niż my, inne widzą w ciemności, a jeszcze inne potrafią latać bezszelestnie.
Poznajmy ich bliżej:
🦉 Sowa – królowa nocy.
Sowa ma wielkie, okrągłe oczy, które świecą jak latarki i pozwalają jej widzieć w ciemności. Lata tak cicho, że jej skrzydła nie wydają prawie żadnego dźwięku. Kiedy w lesie słyszymy „hu-hu”, to właśnie ona woła. Sowy pilnują porządku w nocy i czuwają, gdy inne zwierzęta śpią.
🦇 Nietoperz – mały akrobata powietrza.
Nietoperze są jedynymi ssakami, które potrafią naprawdę latać. Nie potrzebują oczu, żeby wiedzieć, dokąd lecą – wydają specjalne dźwięki, które odbijają się od drzew i ścian, i w ten sposób tworzą w powietrzu „mapę”. To ich tajemniczy sonar! Nietoperze lubią spać głową w dół, zawieszone na gałęzi jak malutkie parasole.
🪰 Ćma – siostra motyla.
Ćmy wyglądają trochę jak motyle, ale wolą noc niż dzień. Latają w stronę światła, jakby chciały dotknąć gwiazd. Ich skrzydła mienią się szarością i brązem, a niektóre mają na sobie tajemnicze wzory przypominające oczy – to ich sposób na odstraszanie drapieżników.
🦊 Lis – sprytny wędrowiec.
Lis to nocny odkrywca. Ma rudą, puszystą kitę, którą owija się, gdy śpi. Jego uszy słyszą każdy szmer w trawie, a oczy potrafią dostrzec najmniejszy ruch. Lisy często chodzą samotnie, ale są bardzo odważne i pomysłowe. W nocy szukają jedzenia, biegając cicho po polach i lasach.
🌙 Noc jest więc pełna życia.
To wtedy zaczynają swoje wędrówki sowy, nietoperze, ćmy i lisy. Dziś podczas naszych zajęć zamienimy się w odkrywców, którzy potrafią słuchać, wąchać, dotykać i wyobrażać sobie świat tak, jak robią to zwierzęta nocy.
Gotowi, by zanurzyć się w ciszę pełną szeptów i skrzydeł? ✨
Przygotowanie
Cele:
- Poznanie nocnych zwierząt i nocnego trybu życia.
- Rozbudzanie wyobraźni i percepcji zmysłowej.
- Rozwijanie uważności językowej.
Materiały:
- Maskotki i nagrania dźwięków nocnych zwierząt.
- Czarna tkanina i światełka LED.
- Woreczki z mchem, korą i trawą.
- Płyta ze spokojną muzyką.
- Kartonowe pudełko.
🌟 Ciekawostki o zwierzętach nocy
🦉 Sowa
- Sowa potrafi obrócić głowę aż o 270 stopni – czyli prawie całkiem do tyłu! 👀
- Jej skrzydła są zbudowane tak, że lata bezszelestnie – dlatego ofiara jej nie słyszy.
- Jej oczy są większe niż mózg – dzięki temu świetnie widzi w ciemności. 🌌
🦇 Nietoperz
- Nietoperz to jedyny ssak na świecie, który potrafi latać.
- Ma swój tajny system – echolokację – wysyła dźwięki, które odbijają się od przeszkód i wracają do niego jak echo. Dzięki temu „słyszy drogę”. 🎵
- Niektóre nietoperze potrafią zjeść nawet 3000 komarów w jedną noc! 🦟
🪰 Ćma
- Ćmy są nocnymi krewnymi motyli – wyglądają podobnie, ale wolą mrok.
- Latają do światła, bo mylą je z księżycem i gwiazdami, które pomagają im w orientacji. 🌙
- Mają na skrzydłach wzory przypominające oczy, żeby odstraszyć ptaki i inne drapieżniki. 👁️👁️
🦊 Lis
- Lis ma tak czuły słuch, że potrafi usłyszeć mysz pod grubą warstwą śniegu. ❄️🐭
- Jest bardzo sprytny – potrafi chodzić niemal bezszelestnie, zostawiając delikatne ślady w trawie.
- Liski często „śmieją się” – ich odgłos przypomina ludzki śmiech albo krótkie szczekanie. 😄
Miejsce:
- Dowolne.
Wprowadzenie
Zajęcia stymulują układ słuchowy, dotykowy i węchowy, wspierają integrację sensoryczną i przyczyniają się do rozwoju układu limbicznego. Dzieci uruchamiają sieć neuronalną związaną z introspekcją, marzeniami i formowaniem jaźni.
Przedszkolaki tworzą wypowiedzi narracyjne oparte na przeżyciach, co pobudza rozumienie i przetwarzanie mowy, planowanie wypowiedzi i świadomość własnych stanów psychicznych. Następuje regulacja autonomiczna układu przywspółczulnego.
Zajęcia wspierają rozwój mózgu poprzez koherencję zmysłów, emocji i języka aktywując sieci neuronowe odpowiedzialne za empatię, narrację, integrację doświadczeń i regulację pobudzenia.
Zajęcia Właściwe
1. Rozpoczęcie:
Dzieci wchodzą do zaciemnionej sali. Prowadzący włącza niebieskie światełka LED i spokojną muzykę. Następnie mówi: Wyobraźcie sobie, że przyszła noc. Świat zasnął. Ale ktoś właśnie się budzi. Kto nie śpi w nocy?
2. Mroczna Prezentacja:
Dzieci siedzą w kręgu. Nauczyciel włącza nagrania dźwięków nocnych zwierząt i pyta: Co usłyszeliście? Jaki to dźwięk? Jak się czujecie, kiedy to słyszycie? Następnie pokazuje maskotkę danego zwierzęcia i opowiada krótko o jego nocnym życiu.
3. Grota Tajemnic:
Dzieci kolejno wkładają ręce do pudełka z zapachami. Nauczyciel pyta: Co czujesz? Czy to coś miękkiego czy szorstkiego? Czy to przypomina coś, co znasz? Następnie przedszkolaki wąchają woreczki z zapachami lasu.
4. Zmysłowa Historia:
Nauczyciel mówi: Zamknij oczy. Przyszedł do ciebie ktoś bardzo cichy. To zwierzę nocy. Posłuchaj, co chce ci powiedzieć. Następnie dzieci otwierają oczy, wybierają maskotkę i kończą zdanie: Sowa/Jeż/Lis pokazał mi…
Zmysłowa Historia (rozbudowana)
Nauczyciel mówi ciepłym, spokojnym głosem:
„Zamknij oczy. 🌙 Wyobraź sobie, że jesteś w lesie nocą. Wokół ciebie szumią drzewa, pachnie mchem i wilgotną ziemią. Jest cicho… ale nagle czujesz, że ktoś bardzo cichy zbliża się do ciebie. To zwierzę nocy. Przybyło, żeby coś ci opowiedzieć, coś ci pokazać, albo zdradzić swoją tajemnicę. Posłuchaj jego szeptu, trzepotu skrzydeł albo cichego tupania łapek. Co chce ci przekazać?”
Po chwili dzieci otwierają oczy, nauczyciel rozkłada przed nimi maskotki (sowa, nietoperz, ćma, lis, jeż – lub te dostępne). Każde dziecko wybiera jedno zwierzę i kończy zdanie, tworząc swoją krótką nocną opowieść:
- Sowa pokazała mi… że mogę widzieć w ciemności, kiedy uważnie patrzę. 👀
- Nietoperz powiedział mi… że czasem zamiast oczu warto posłuchać swojego serca i uszu. 🦇
- Ćma zdradziła mi… że światło zawsze pomaga znaleźć drogę w mroku. 🪰✨
- Lis pokazał mi… że mogę być sprytny i odważny, nawet jeśli idę samotnie. 🦊
- Jeż powiedział mi… że mogę się schować w sobie, kiedy potrzebuję chwili spokoju. 🦔
Dzieci mogą dodawać własne zakończenia – tworząc krótkie bajki, np.:
- „Lis pokazał mi drogę do ukrytego ogrodu.”
- „Sowa powiedziała mi, że w gwiazdach zapisane są sny.”
- „Ćma pokazała mi, że nawet w ciemności jest piękno.”
👉 Dzięki temu ćwiczeniu dzieci nie tylko ćwiczą język, ale też tworzą własne narracje, uruchamiają wyobraźnię i uczą się symbolicznego myślenia.
5. Podsumowanie:
Dzieci leżą lub siedzą z zamkniętymi oczami. Nauczyciel delikatnie mówi: Noc powoli się kończy. Zwierzęta wracają do swoich kryjówek. Zostało w nas ich mruczenie, ich miękki cień i szept. Dzieci otwierają oczy, witają się z dniem i wychodzą na światło.
🌌 Dodatek: Quiz „Prawda czy Fałsz?”
- Sowa potrafi obrócić głowę całkiem dookoła – o 360 stopni.
👉 Fałsz! Sowa może obrócić głowę bardzo daleko, ale tylko do 270 stopni. - Nietoperze widzą w nocy dzięki specjalnym okularom.
👉 Fałsz! Nietoperze nie potrzebują okularów – używają echolokacji, czyli słuchają odbitego echa. - Ćmy lecą do światła, bo mylą je z księżycem.
👉 Prawda! Światło lampy wydaje im się jak gwiazda albo księżyc, które wskazują drogę. - Lis potrafi usłyszeć mysz pod grubą warstwą śniegu.
👉 Prawda! Ma doskonały słuch, lepszy niż człowiek. - Nietoperze są ptakami.
👉 Fałsz! Nietoperze to ssaki – mają futerko i karmią swoje młode mlekiem. - Sowy latają głośno, bo mają ogromne skrzydła.
👉 Fałsz! Sowy latają bezszelestnie – to ich supermoc. - Lis ma puszysty ogon, którym potrafi się okryć, kiedy jest mu zimno.
👉 Prawda! Ogon działa jak mięciutki kocyk.
🌟 Prowadzący może zaproponować dzieciom:
- podnoszenie ręki do góry, jeśli myślą, że to prawda,
- tupnięcie nogą, jeśli uważają, że to fałsz.
źródło: Opracowanie własne
autyzm.life i neuroróżnorodni 