Wstęp

Każdy uczeń ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi wymaga indywidualnego podejścia. W polskich szkołach podstawą planowania wsparcia dla ucznia ze spektrum autyzmu (ASD) czy innymi trudnościami jest WOPFU (Wielospecjalistyczna Ocena Poziomu Funkcjonowania Ucznia) oraz opracowany na jej podstawie IPET (Indywidualny Program Edukacyjno-Terapeutyczny).
Te dwa dokumenty są ze sobą ściśle powiązane: WOPFU opisuje aktualne funkcjonowanie ucznia, a IPET przekłada te informacje na konkretne cele, działania i dostosowania.

Co to jest WOPFU?

WOPFU to dokument przygotowywany przez zespół nauczycieli i specjalistów pracujących z uczniem. Jego celem jest opisanie mocnych stron, trudności oraz aktualnego poziomu funkcjonowania dziecka.

Co zawiera WOPFU?

• Komunikacja – np. inicjowanie rozmów, reagowanie na pytania, korzystanie z alternatywnych metod (PECS, AAC).
• Umiejętności społeczne – np. współpraca z rówieśnikami, przestrzeganie reguł, proszenie o pomoc.
• Sfera poznawcza – uwaga, pamięć, rozumienie poleceń, tempo pracy.
• Motoryka i sensoryka – sprawność ruchowa, reakcje na bodźce sensoryczne.
• Emocje i zachowanie – radzenie sobie ze stresem, regulacja emocjonalna, sposoby wyrażania frustracji.

💡 WOPFU powinno być konkretne i mierzalne – zamiast „uczeń ma trudności w koncentracji” lepiej zapisać: „uczeń koncentruje się na zadaniu przez 3–4 minuty, po czym wymaga przypomnienia”.

👉 Czytaj również: IPET + WOPFU dla ucznia z autyzmem z trudnościami komunikacyjnymi i zachowaniami – przykładowy program

Co to jest IPET?

Na podstawie WOPFU opracowuje się IPET (Indywidualny Program Edukacyjno-Terapeutyczny). To dokument strategiczny, w którym znajdują się:

• Cele edukacyjno-terapeutyczne (np. rozwój komunikacji, samodzielności, umiejętności matematycznych).
• Działania i metody pracy (np. TUS, logopedia, rewalidacja, praca w małych grupach).
• Dostosowania (np. wydłużony czas pracy, ograniczenie bodźców, wsparcie wizualne).
• Wskaźniki sukcesu i ewaluacja (np. „4/5 prób poprawnych w trzech kolejnych obserwacjach”).

Przykład zapisu w IPET:

• Cel: Uczeń prosi o pomoc pełnym zdaniem.
• Wskaźnik: 4/5 prób podczas pracy samodzielnej w 3 kolejnych sesjach.
• Działania: odgrywanie scenek, karty skryptów, modelowanie przez nauczyciela.
• Ewaluacja: karta obserwacji raz na 2 tygodnie.

WOPFU i IPET – jak się łączą?

• WOPFU to punkt startu – opis tego, co uczeń potrafi i jakie ma trudności.
• IPET to plan działania – co chcemy poprawić, jakimi metodami i jak będziemy mierzyć postępy.
  Bez rzetelnego WOPFU IPET jest tylko listą ogólnych zapisów. A bez IPET-u WOPFU pozostaje diagnozą bez kierunku.

👉 Czytaj również: Przykłady WOPFU dla ucznia z autyzmem – klasa 1, 3 i 6

Dlaczego to ważne w pracy z uczniem z ASD?

Uczniowie w spektrum autyzmu mają bardzo zróżnicowane potrzeby. Jeden uczeń może świetnie radzić sobie w matematyce, ale wymaga wsparcia w komunikacji. Inny – odwrotnie. Dlatego indywidualizacja nie jest dodatkiem, ale fundamentem edukacji.

👉 Dobrze napisany WOPFU i IPET:

• ułatwia codzienną pracę nauczycielowi,
• daje rodzicom jasny obraz celów,
• wspiera ucznia w realnym rozwoju, krok po kroku.

Najczęściej zadawane pytania – WOPFU i IPET

1. Czym różni się WOPFU od IPET?
WOPFU opisuje aktualne funkcjonowanie ucznia, IPET przekłada to na cele i działania.

2. Kto przygotowuje WOPFU i IPET?
Zespół nauczycieli i specjalistów pracujących z uczniem, we współpracy z rodzicami.

3. Jak często aktualizować dokumenty?
Minimum raz w roku oraz po każdej istotnej zmianie w funkcjonowaniu ucznia.

4. Czy istnieją gotowe wzory?
Tak, wiele szkół korzysta z szablonów, ale ważne jest, aby dopasować je indywidualnie do ucznia.

Podsumowanie

WOPFU i IPET to dwa kluczowe narzędzia pracy z uczniem ze spektrum autyzmu. Pierwsze pozwala dobrze zrozumieć jego aktualne możliwości, drugie – wyznacza realne cele i planuje działania. Dzięki nim edukacja staje się nie tylko obowiązkiem, ale i wsparciem w rozwoju dziecka.

🔗 Przeczytaj również:

• Formułowanie celów edukacyjnych i terapeutycznych w IPET – krok po kroku

📌 autyzm.life i neuroróżnorodni to wiedza zawarta w dwóch subskrypcjach: Premium 10 zł i Subskrypcja miesięczna 5 złebooki i pakiety lekcyjne

📚 Sprawdź także nasze eBooki dla nauczycieli i terapeutów

👉 Jeśli chcesz jeszcze więcej gotowych rozwiązań, scenariuszy i materiałów – zobacz nasze eBooki:

• IPET krok po kroku – Praktyczny przewodnik dla nauczycieli uczniów ze spektrum autyzmu eBook 19 zł– praktyczne wskazówki krok po kroku z dostosowaniami.
• Plan zajęć rewalidacyjnych dla przedszkolaka ze spektrum autyzmu – naukowe podstawy, scenariusze i praktyczne narzędzia eBook 19 zł– ćwiczenia, pomysły i narzędzia wspierające rozwój.
• IPET dla ucznia z afazją: Jak skutecznie wspierać rozwój językowy i komunikacyjny eBook 18 zł – praktyczne wskazówki i narzędzia.
• Trening Umiejętności Społecznych dla Ucznia ze Spektrum Autyzmu: Praktyczne scenariusze zajęć i ćwiczeń eBook 20 zł– gotowe scenariusze zajęć.

🔗 Zobacz wszystkie eBooki na autyzm.life