Co to znaczy być uważnym?
W naszej kulturze bycie uważnym oznacza zwracanie uwagi na to, co jest na zewnątrz, ostrożne reagowanie na to, co jest dookoła oraz zauważanie szczegółów.
Uczeń w szkole słyszy: skup się, skoncentruj się, uważaj, słuchaj. Jego uwaga ma być skierowana na to, co się dzieje na lekcji. Jednym to przychodzi łatwiej, innym trudniej.
Szersze rozumienie uważności obejmuje zwracanie uwagi nie tylko na to, co na zewnątrz, ale też na to, co się dzieje w umyśle i w ciele oraz na emocje. Ten aspekt uważności jest często pomijany, a nawet zdarza się, że jest źle rozumiany.
Mitami są m.in. takie przekonania:
– możemy przestać o czymś myśleć,
– myśli nas określają i za nie odpowiadamy,
– myśli są równoznaczne z prawdą i są zawsze racjonalne.
Spróbujmy się z tymi mitami po kolei rozprawić i przyjrzeć się, jaki wpływ ma dorosły na naturalną uważność dziecka.
Możemy przestać o czymś myśleć
Aby zrozumieć, że jest to zadanie bardzo trudne do wykonania, warto spróbować przez 10 minut nie myśleć o białym niedźwiedziu. Sam fakt, że mamy o nim nie myśleć, nasila pojawianie się obrazu niedźwiedzia w naszym umyśle. Owszem komuś może się udać, ale aby tego dokonać musiał zastosować strategię myślenia na inny temat lub zajęcia się czymś, co odwróci uwagę.
Mówienie komuś, aby nie myślał o czymś, co jest dla niego ważne i budzi silne emocje, jest bardzo szkodliwe. Szczególnie dotyczy to dzieci. Gdy na przykład tata powie synowi, że ma nie myśleć o tym, że dostał jedynkę z matematyki. Chłopiec będzie się starał o tym nie myśleć, ale myśl będzie wracała. Tata dał mu niewykonalne zadanie. Syn będzie się obwiniał o to, że się martwi, że jest słaby i sobie nie radzi. Z czasem wypracuje strategie odwracania uwagi, intensywnie zajmie się czynnościami zastępczymi (grami komputerowymi, filmami, jedzeniem).
Gdyby rodzice wytłumaczyli mu, że nawracająca nieprzyjemna myśli o jedynce jest normalna, chłopiec nie starałby się odsuwać jej od siebie i zauważyłby, że powoduje u niego strach i smutek. Dzięki uwadze skierowanej na ciało dostrzegłby, co się z nim dzieje pod wpływem tych emocji. Umiałby też zauważyć pierwszą myśl wywołującą kolejne: jestem beznadziejny z matematyki, nie lubię matematyki, nie lubię Pani od matematyki, moja przyszłość nie może wiązać się umiejętnościami matematycznymi.
Przekonanie, że można o czymś nie myśleć, powoduje, że przestajemy zwracać uwagę na umysł i ciało, a przez to tracimy szansę na poznanie swojego sposobu myślenia i swoich emocji.
źródło: kulczykfoundation.org.pl
Zabawy w uważność
Stop – zatrzymaj się
Nasze ciało i psychika to niezwykle zgrany zespół. Jednak rzadko mamy okazję by się zatrzymać i wysłuchać, co każde z nich chce nam przekazać. Dlatego warto kształtować w sobie umiejętność zatrzymywania się i uważnego obserwowania samego siebie.
Poniżej znajdziecie kilka przykładów zabaw wykorzystujących element zastygania i wsłuchiwania się w siebie.
Czarodziej emocji
Jeden z uczestników zabawy jest czarodziejem, który będzie wyczarowywał emocje u innych graczy.
Dzieci swobodnie biegają po pokoju, a na hasło: „Ha ha!” zastygają w bezruchu. Następnie czarodziej podchodzi do każdego dziecka i wyczarowuje jego emocje, mówiąc: „Zmień się w radość/złość/smutek/zaskoczenie itp.”.
Tańcz – Odpocznij
Wybierzcie przynajmniej 4 piosenki z różną linią melodyczną. Zadaniem uczestników jest tańczenie do muzyki. Kiedy muzyka ucichnie, gracze kładą się na ziemi i zastygają w bezruchu. Prowadzący daje im wówczas zadania typu: „Sprawdź czy twoje serce bije szybko, czy wolno? Policz swoje oddechy. Gdzie czujesz ciepło w ciele? Czy twoim nogom jest wygodnie w tej pozycji? itp.”.
Cztery pory roku
Prowadzący zabawę daje zadania polegające na zamianie dzieci w różne zjawiska przyrodnicze. Przykładowe polecenia: „Zamień się w drzewo na wietrze/tornado/szybkiego komara itp.”. Na hasło:”kamień” dzieci siadają nieruchomo na ziemi, a prowadzący zachęca, by liczyły i łagodnie uspokajały swój oddech.
Aleksandra Sileńska
źródło: Mindful Kids czerwiec nr 0/2022
#arkusz #asd #Asperger #autyzm #czytanie #dzienniki #edukacja #emocje #grafomotoryka #IPET #komunikacja #lekcja #manualne #metody #motoryka #mowa #niepełnosprawność #niepełnosprawnośćintelektualna #pedagog #percepcja #pisanie #program #przedszkole #psychologia #rewalidacja #scenariusz #scenariusze #schemat #sensoryka #SI #sposoby #społeczne #szkoła #tematyczne #terapia #terapiaręki #umiejętności #umiejętnościspołeczne #uwaga #uważność #zabawa #zabawy #zajęcia #zajęciaterapeutyczne #ćwiczenia
autyzm.life i Neuroróżnorodni 