Jare Gody
Już wkrótce równonoc wiosenna i początek kalendarzowej wiosny, który w tym roku przypada na 20 marca. W kulturze dawnych Słowian tego dnia przypadało rozpoczęcie Jarych Godów, kilkudniowego cyklu obrzędowego związanego z żegnaniem zimy i witaniem wiosny. Mimo przyjęcia chrześcijaństwa znaczna część rytuałów związanych z owym świętem zdołała przetrwać do dziś: częściowo w tradycjach wielkanocnych, częściowo w regionalnych zwyczajach witania wiosny. Podobnie jak zimowe Szczodre Gody, tak i Jare Gody wywarły niebotyczny wpływ na kształt obchodów równoległych chrześcijańskich świąt. Nic w tym dziwnego, święta godowe były najważniejszymi pogańskimi obchodami, związanymi bezpośrednio z odnową, nadejściem nowego roku i cyklu wegetacyjnego.
Nazwa Jare Gody ma dawny słowiański rodowód. Prasłowiański rdzeń jar-, obecny również w imieniu boga Jaryły / Jarowita, znaczeniowo zawsze wiązał się z krzepkością i surowością, siłą wynikającą z młodego wieku. Przychodząca po równonocy wiosennej pora roku od zarania dziejów wiąże się z budzeniem nowego życia, wzrostem sił witalnych całego ożywionego świata przyrody. Zapewne właśnie z tego powodu starosłowiańską nazwą wiosny jest właśnie jar. Przymiotnik jare może tutaj zatem wskazywać przede wszystkim na wiosenną porę obchodów. Słowo gody ma z kolei związek z prasłowiańskim godъ oznaczającym po prostu rok. Gody to czas przejścia jednego roku w drugi. Szczodre Gody rozpoczynają nowy rok słoneczny, Jare Gody zaś – nowy rok wegetacyjny. Nie ma zatem nic dziwnego w tym, że dawni Słowianie przejście starego roku w nowy świętowali dwa razy w roku.
Pogańscy Słowianie w hucznym witaniu wiosny nie byli odosobnieni. Nie jest tajemnicą, że w kulturze wszystkich pogan szczególną wagę przywiązywano do dni przejścia pomiędzy poszczególnymi porami roku. Pora równonocy wiosennej była ważnym punktem pogańskiego kalendarza liturgicznego – od jej przyjścia dzień ponownie jest już dłuższy od nocy, światło zaczyna wygrywać nad ciemnością. Jest to zatem bez wątpienia powód do radosnego świętowania. Wśród Germanów dzień równonocy wiosennej nazywany był świętem Ostary, germańskiej bogini wiosny i płodności, która wśród Anglosasów jest także nazywana imieniem Ēostre. To właśnie od imienia tej bogini językoznawcy wyprowadzają wyraz Easter, angielską nazwę Wielkiejnocy. Podobnego typu obchody były znane również w kulturze staroirańskiej, gdzie w czasie święta Nouruz (od nava rəzaŋh – nowy dzień) radośnie świętowano ten przełomowy moment roku. Podobnych przykładów byłoby można jeszcze mnożyć, przez co nie ulega wątpliwości fakt, że chrześcijańskie obchody Wielkiejnocy są zgrabną syntezą rozmaitych indoeuropejskich wierzeń i rytuałów związanych z witaniem wiosny. W końcu i przyroda, podobnie jak Jezus Chrystus, zmartwychwstaje na przełomie marca i kwietnia.
W wierzeniach pogańskich rytuały witania wiosny przeważnie były dedykowane konkretnym bóstwom. W wypadku Słowian takimi bóstwami byli Jaryło i Marzanna, para związana z dawnym słowiańskim mitem płodności. Kult Jarego Boga (zwanego wśród Słowian Jaryłą, Jarowitem lub Jarunem) znany był na obszarze całej Słowiańszczyzny. Źródła etnograficzne jego postać zwykły opisywać jako bosego młodego boga z bujną czupryną, mknącego przez świat na białym rumaku. Atrybutami Jarego Boga są wianek i kłosy żyta, uniwersalne symbole kojarzone z płodnością. Sam Jaryło zdaje się być z kolei słowiańską personifikacją cyklu wegetacyjnego. Świadczy o tym jego kolejny atrybut – głowa starego mężczyzny, która wedle wierzeń należy do jego ustępującego poprzednika, starego Jaryły. Tego samego podstarzałego Jaryłę żegnano bowiem symbolicznym pogrzebem latem po porze zbiorów, kiedy to noc ponownie zrównywała się z dniem.
W dniu równonocy wiosennej należy również w symboliczny sposób rozstać się z odchodzącą zimą, której słowiańską personifikacją jest bogini Marzanna. Co ciekawe, bogini ta w wierzeniach Słowian zdawała się odgrywać rolę bardzo zbliżoną do Jaryły. Marzanna, podobnie jak Jary Bóg, jest opiekunem cyklu wegetacyjnego i wypraw wojennych. Badacze religii Słowian do dziś spierają się o to, czy Marzanna faktycznie była wyłącznie boginią zimy, czy też odpowiadała za całą przyrodę. Przypuszcza się bowiem, że miała ona niejedno oblicze. Początek wiosny dawał jej zatem sposobność do przemienienia się w Dziewannę, która była jej młodzieńczym wcieleniem. Pomiędzy Marzanną i Dziewanną istniałaby zatem podobna więź jak w wypadku starego i młodego Jaryły, a także Swaroga i Swarożyca. Początek nowego cyklu dawałby staremu bogu sposobność do odmłodzenia wizerunku. źródło: slawoslaw.pl
Cel ogólny:
Zdobycie wiedzy na temat Jarego Święta i zwyczajów ludowych
Cele operacyjne: dziecko
• Swobodnie wypowiada się
• Zna wiosenne zwyczaje słowiańskie
• Śpiewa piosenkę wykonując rytmiczne ruchy
• Odgaduje zagadki
• Maluje pisanki
Metody: integracyjne, praktycznego działania, słowne, oglądowe
Formy: indywidualna, grupowa
Środki dydaktyczne: odtwarzacz, farby, pędzle, wydmuszki
Przebieg zajęć
1. Przywitanie zebranych gości.
2. Krótka rozmowa na temat wiosny i Jarego Święta.
3. Zabawa dydaktyczna: pytanie- odpowiedź
I. Kiedy obchodzimy Jare Święto?
( zima, jesień, wiosna)
II. Jak nazywamy malowane jajka?
( piosenki, pisarki, pisanki)
III. Co jedzono w Jare Święto?
( bigos, gulasz, kraszanki)
IV. Śmigus – dyngus – zwyczaj polewania wodą obchodzimy w…
( lany wtorek, laną niedzielę, lany poniedziałek)
4. Śpiew zbiorowy piosenki : „Śmigus –dyngus”
5. Zabawa integracyjna „Pada deszczyk”
6. Słuchanie wiersza: „ Zdziwiła się kura:
A to niespodzianka!
Jeszcze wczoraj jajko!
A dzisiaj pisanka.”
7. Malowanie pisanek farbami.
8. Podziękowanie za czynny udział w zajęciach.
#arkusz #asd #Asperger #autyzm #czytanie #dzienniki #edukacja #emocje #grafomotoryka #IPET #komunikacja #lekcja #manualne #metody #motoryka #mowa #niepełnosprawność #niepełnosprawnośćintelektualna #pedagog #percepcja #pisanie #program #przedszkole #psychologia #rewalidacja #scenariusz #scenariusze #schemat #sensoryka #SI #sposoby #społeczne #szkoła #tematyczne #terapia #terapiaręki #umiejętności #umiejętnościspołeczne #uwaga #uważność #zabawa #zabawy #zajęcia #zajęciaterapeutyczne #ćwiczenia
autyzm.life i Neuroróżnorodni 