Zajęcia terapeutyczne dla ucznia ze spektrum autyzmu mają na celu pomoc w radzeniu sobie z lękami związanymi ze szkołą. Oto kilka propozycji:

1. Wizualny harmonogram dnia: Stwórz wizualny harmonogram dnia, który pomoże uczniowi zrozumieć, co się będzie działo w szkole. To może zmniejszyć niepewność i lęk związany z nieprzewidywalnością. Możesz używać obrazków lub symboli, aby przedstawić kolejność zajęć.
2. Praca z uczniem indywidualnie: Zadbaj o to, żeby uczniowi ze spektrum autyzmu przysługiwała indywidualna opieka terapeuty lub nauczyciela wspierającego, który będzie go wspierał w radzeniu sobie z lękami i dostosowywał zadania do jego potrzeb.
3. Trening umiejętności społecznych: Lęki w szkole często wynikają z trudności w nawiązywaniu relacji społecznych. Zorganizuj sesje treningu umiejętności społecznych, które pomogą uczniowi w budowaniu relacji z rówieśnikami i nauczycielami.
4. Sensoryczna regulacja (samoregulacja, self-reg): Uczniowie ze spektrum autyzmu często mają taką wrażliwość sensoryczną, która może wpływać na ich lęki. Zapewnij strefy sensoryczne, gdzie mogą się regulować, np. przez manipulowanie sensorycznymi zabawkami lub korzystanie z cichych miejsc.
5. Ćwiczenia relaksacyjne: Naucz ucznia prostych ćwiczeń relaksacyjnych, które może wykonywać w sytuacjach stresowych. To może pomóc mu w kontrolowaniu lęku w trudnych momentach.
6. Planowanie przerw i odpoczynku: Daj uczniowi możliwość krótkich przerw i odpoczynku, jeśli to konieczne. Czasami krótka przerwa może pomóc w złagodzeniu lęku i przeciwdziałać przeciążeniu sensorycznemu.

Planowanie przerw i odpoczynku w szkole jest istotnym elementem terapii dla ucznia ze spektrum autyzmu, który ma trudności z radzeniem sobie z lękami. Oto jak taki plan może wyglądać:

1. Określenie sygnałów stresu: Pierwszym krokiem jest identyfikacja sygnałów wskazujących na wzrost lęku lub przeciążenie sensoryczne u ucznia. Mogą to być np. zwiększone ruchy ciała, zmiana koloru skóry, podrażnienie lub inne obserwowane oznaki.
2. Ustalenie częstotliwości przerw: Wspólnie z uczniem i nauczycielem wspierającym określcie, jak często uczniowi będzie potrzebna przerwa. To może być co kilka godzin lub w miarę potrzeb w zależności od sygnałów stresu.
3. Tworzenie spersonalizowanego planu przerw: Spersonalizowany plan może zawierać różne strategie odpoczynku, takie jak:

• Przerwa w ciszy: Uczniowi może pomóc krótka przerwa w spokojnym miejscu, gdzie może uspokoić się i regulować wrażliwość sensoryczną.
• Sensoryczne zabawki: Zapewnij dostęp do sensorycznych zabawek lub narzędzi, które uczniowi pomogą się zrelaksować, np. specjalne gumki do żucia, koce sensoryczne itp.
• Krótka przejażdżka lub spacer: Możliwość krótkiego spaceru po szkole lub przejażdżki na hulajnodze może pomóc uczniowi w rozładowaniu napięcia.
• Ćwiczenia oddechowe: Naucz ucznia prostych ćwiczeń oddechowych, które może wykonywać w trakcie przerwy, aby uspokoić się.

1. Komunikacja: Ucz się/obserwuj w jaki sposób uczeń będzie sygnalizował potrzebę przerwy. To może być gest, komunikat werbalny lub wizualny, który pomoże nauczycielom i innym pracownikom szkoły zrozumieć, że uczeń potrzebuje przerwy.
2. Współpraca z nauczycielami: Upewnij się, że nauczyciele są świadomi planu przerw i są gotowi współpracować w jego realizacji. To może obejmować przekazywanie informacji o potrzebie przerwy w odpowiednim momencie lekcji.
3. Monitorowanie i dostosowanie: Regularnie monitoruj skuteczność planu przerw i dostosuj go w miarę potrzeb. Uczniowie ze spektrum autyzmu mogą reagować różnie w różnych sytuacjach, więc elastyczność jest kluczowa.

Planowanie przerw i odpoczynku w szkole może znacząco pomóc uczniom ze spektrum autyzmu w radzeniu sobie z lękami i przeciwdziałaniu przeciążeniu sensorycznemu, co z kolei może wpłynąć pozytywnie na ich zdolność do nauki i funkcjonowania w szkolnym otoczeniu.

1. Wsparcie rodziców: Włącz rodziców ucznia do procesu terapeutycznego. Daj im narzędzia i wskazówki, jak pomóc dziecku w radzeniu sobie z lękami również poza szkołą.
2. Monitorowanie postępów: Regularnie monitoruj postępy ucznia i dostosowuj strategie terapeutyczne w zależności od jego potrzeb. Skonsultuj się z psychologiem lub specjalistą ds. spektrum autyzmu, aby uzyskać wskazówki dotyczące efektywnych podejść.

Pamiętaj, że każdy uczeń ze spektrum autyzmu jest inny, więc ważne jest dostosowanie terapii do jego indywidualnych potrzeb i preferencji. Współpraca z zespołem terapeutycznym oraz rodzicami jest kluczowa dla sukcesu.

Sensoryczna regulacja (samoregulacja, self-reg):

Sensoryczna regulacja jest istotnym elementem zajęć terapeutycznych dla uczniów ze spektrum autyzmu, szczególnie tych, którzy mają trudności w radzeniu sobie z lękami. Sensoryczna regulacja polega na pomocniczych strategiach i narzędziach, które pomagają uczniowi dostosować swoje zmysły i emocje do zmieniającego się otoczenia. Oto kilka kluczowych aspektów sensorycznej regulacji:

1. Zrozumienie sensorycznej wrażliwości: Terapeuta, nauczyciel i rodzice powinni wspólnie z uczniem zrozumieć, jakie bodźce sensoryczne mogą wywoływać lęk lub przeciwnie, pomagać w uspokojeniu. To może obejmować dźwięki, światło, zapachy, dotyk i inne bodźce.
2. Tworzenie spersonalizowanych strategii: Na podstawie identyfikowanych wrażliwości sensorycznych należy opracować spersonalizowane strategie regulacji. Na przykład, jeśli uczniowi przeszkadzają głośne dźwięki, może mieć ze sobą słuchawki douszne lub dźwiękoszczelny zagłówek.
3. Sensoryczne przerwy: Uczniowie powinni mieć dostęp do miejsc, gdzie mogą się regulować sensorycznie w trakcie dnia szkolnego. To mogą być strefy ciszy, kąciki z narzędziami sensorycznymi (np. gumki do żucia, koce sensoryczne) lub miejsca na krótki spacer.
4. Planowanie dnia z uwzględnieniem sensorycznych potrzeb: Tworzenie harmonogramu dnia, który uwzględnia momenty, w których uczniowi będzie potrzebna sensoryczna regulacja. Na przykład, jeśli wieczorny koncert w auli wywołuje u niego lęk, to można wcześniej zaplanować przerwę na regulację.
5. Uczenie umiejętności samoświadomości: Kiedy uczniowie są nauczeni rozpoznawać własne sygnały przeciążenia sensorycznego lub lęku, mogą być bardziej samodzielni w korzystaniu z technik regulacji. To może obejmować naukę skupienia uwagi na swoich zmysłach i emocjach.
6. Wsparcie społeczne: Uczniowie ze spektrum autyzmu mogą potrzebować wsparcia swoich rówieśników i nauczycieli w regulacji sensorycznej. Warto zachęcać do tego rodziców, nauczycieli i terapeutów.
7. Dostosowanie otoczenia: Jeśli to możliwe, można dostosować otoczenie szkolne do potrzeb sensorycznych ucznia. Na przykład, zmniejszyć oświetlenie lub dźwięki w sali lekcyjnej.

Sensoryczna regulacja jest kluczowym elementem terapii, ponieważ pomaga uczniom ze spektrum autyzmu w radzeniu sobie z lękami i przeciwdziałaniu przeciążeniu sensorycznemu, co z kolei wpływa pozytywnie na ich zdolność do nauki i funkcjonowania w szkolnym otoczeniu.

Opracowanie: Sylwia Merchut (Iwan)