Rozwijanie mądrości – scenariusze zadań w szkole podstawowej
Pojęcie „mądrość”, jako kategoria kompetencji niezbędnych jednostce w życiu, zaczęło się pojawiać w ostatnich latach w dyskusji nie tylko nad funkcjonowaniem jednostki w społeczeństwie, lecz także nad istotą zmian w edukacji. Takie wychowanie, oparte na kształtowaniu kompetencji, będących podstawą dialogu i samodzielnego myślenia uczniów, było postulowane przez Arystotelesa i Sokratesa […]
W literaturze pedagogicznej zwraca się uwagę, że w kształceniu brakuje nastawienia na rozwój moralno-społeczny uczniów podczas działań praktycznych, rozwijanie takich cech osobowościowych, jak: zamiłowanie do nauki, ciekawość i zainteresowanie światem, twórczość, oryginalność i pomysłowość, sprawiedliwość, rozwaga, prawość, refleksyjność, wnikliwość i elastyczność w myśleniu, które prowadzą do przyjmowania lub uwzględniania wielu.
Przykłady sytuacji edukacyjnych służących rozwijaniu mądrości
Edukacja dla mądrości wiąże się z pobudzaniem i rozwijaniem różnorodnych sfer funkcjonowania poznawczego jednostki, zróżnicowanych umiejętności, sprawności, cech, nawyków i kompetencji. Uczeń powinien ćwiczyć i doskonalić je poprzez zadania i sytuacje problemowe, zawierające opis sytuacji problemowej, jakieś dane ukazujące warunki początkowe niezbędne do rozwiązania problemu czy mniej lub bardziej szczegółową instrukcję działania, prowadzącego do osiągnięcia celu, który także może być bardziej lub mniej uszczegółowiony
Podczas rozwiązywania zadania jednostka powinna odczuwać pewną trudność, co powoduje, że dochodzenie do rozwiązania problemu aktywizuje procesy poznawcze, decyzyjne i realizacyjne. Jednak nie każde zadanie jest problemem dla każdego ucznia –
zależy to od indywidualnego doświadczenia oraz kompetencji nabytych w toku dotychczasowego rozwoju i nauki.
W edukacji dla mądrości niezbędne jest więc:
• zrównoważone wyćwiczenie różnorodnych sprawności i sposobów rozwiązywania zadań, także umiejętności i sprawności stosowania różnego rodzaju technik, heurystyk i metod organizujących myślenie i działanie, ale także uczenie aktywnego poszukiwania nowych oraz alternatywnych dróg i możliwości realizacji zadania problemowego czy rozwiązania problemu;
• poznanie i uwzględnianie w działaniu praw i reguł społecznych, ale przy tym także zasad zdrowia fizycznego i psychicznego jednostki, własnych emocji, odczuć i preferencji;
• rozwijanie swobodnej samodzielności w rozwiązywaniu różnych zadań, ale także umiejętności współdziałania, dochodzenia do kompromisu podczas podejmowania decyzji
zbiorowych;
• podejmowanie problemów zaczerpniętych z życia codziennego, ale także przekraczanie schematyzmu myślenia poprzez realizowanie zadań oraz poszukiwanie rozwiązań
nowych, oryginalnych, hipotetycznych i nierealnych;
• rozwiązywanie problemów i zadań zgodnych z potrzebami uczniów, ale także takich, które pozwolą im wdrażać się do konstruktywnego pełnienia wartościowych ról społecznych.
Sytuacje i zadania edukacyjne rozwijające mądrość powinny zatem sprzyjać aktywizacji myślenia i działania jednostek, ich usamodzielnianiu się podczas tego myślenia i działania, rozbudzaniu ich zaangażowania emocjonalnego oraz społecznego, a także uwrażliwianiu na potrzeby oraz możliwości własne i innych ludzi poprzez refleksję nad zdarzeniami i autorefleksję. Dlatego w książce tej zostaną zaprezentowane zadania i sytuacje edukacyjne, prowadzące do takich właśnie efektów kształcenia i wychowania w toku celowego i metodycznego działania nauczyciela realizującego edukację dla mądrości w przedszkolu
i szkole podstawowej. Zgodnie z koncepcją Teaching for Wisdom R. J. Sternberga, powinny one uwzględniać zintegrowane rozwijanie różnych typów inteligencji (analitycznej, twórczej i praktycznej) oraz mądrości, w skład której wchodzą: myślenie refleksyjne, myślenie dialogiczne i myślenie dialektyczne.
Rozwijanie inteligencji analitycznej
Inteligencja analityczna jest podstawą funkcjonowania poznawczego, a zatem gromadzenia i przetwarzania informacji. Łączy się z pamięcią, koncentracją i podzielnością uwagi, myśleniem krytycznym oraz różnymi procesami umysłowymi, takimi jak analiza i synteza,
porównywanie, klasyfikowanie czy szacowanie. Jako taka obejmuje ona umiejętność myślenia abstrakcyjnego, rozwiązywania problemów i przyswajania wiedzy, dlatego najczęściej wiązana jest z umiejętnościami szkolnymi i akademickimi. Łatwość weryfikacji wiedzy oraz zastosowanych procesów myślenia podczas rozwiązywania problemów typowo szkolnych powoduje, że właśnie ten typ inteligencji jest najczęściej rozwijany w toku edukacji szkolnej i sprawdzany w testach szkolnych, które zwykle weryfikują zdolności językowe, matematyczno-logiczne, przestrzenne. A zatem, z punktu widzenia edukacji dla mądrości, należy w tym miejscu podkreślić znaczenie tej inteligencji w myśleniu i działaniu mądrego człowieka. Skoro zdolność myślenia analityczno-krytycznego jest niezbędna każdemu człowiekowi, należy ją rozwijać wraz z innymi typami inteligencji oraz zdolnościami i kompetencjami sprzyjającymi mądremu myśleniu i działaniu. W myśl edukacji dla mądrości jednostka powinna bowiem rozwijać się harmonijnie – nadmierne skupienie jedynie na inteligencji analitycznej może powodować brak zdolności rozumienia związków przyczynowo-skutkowych między elementami wiedzy, a także problemy z zastosowaniem wiedzy w praktyce życiowej i w poszukiwaniu twórczych, praktycznych rozwiązań.
Dlatego w szkole, w celu pobudzania i rozwijania zdolności analitycznych, uczniowie powinni realizować zadania związane z porównaniem, wyłanianiem podobieństw i różnic, analizą
i oceną czynników określonych zadaniem, dokonywać analizy i krytyki przyjętego rozwiązania, wyjaśniać przyczyny zjawisk i sytuacji zadaniowych oraz oceniać słuszność założeń i weryfikować postawione hipotezy. Jednak charakter i rola tego typu
zadań zmienia się, gdy problemy podejmowane przez uczniów opierają się na ich doświadczeniu, pozwalają na aktywną eksplorację i poznawanie otoczenia poprzez jego wyjaśnianie oraz interpretację, są bliskie życiowym problemom i sytuacjom, które
uczeń zna i obserwuje w bliskim mu środowisku i powodują nabywanie umiejętności przydatnych także podczas realizacji zadań pozaszkolnych.
Rozwijanie inteligencji twórczej
#arkusz #asd #Asperger #autyzm #czytanie #dzienniki #edukacja #emocje #grafomotoryka #IPET #komunikacja #lekcja #manualne #mindfulness #motoryka #mowa #niepełnosprawność #niepełnosprawnośćintelektualna #pedagog #percepcja #pisanie #premium #program #przedszkole #psychologia #rewalidacja #scenariusz #scenariusze #schemat #sensoryka #SI #sposoby #społeczne #szkoła #tematyczne #terapia #umiejętności #umiejętnościspołeczne #uwaga #uważność #zabawa #zabawy #zajęcia #zajęciaterapeutyczne #ćwiczenia
autyzm.life i neuroróżnorodni 