Scenariusz wspierający rozwój umiejętności poznawczych i sensorycznych. Jak wykorzystać zabawy z piaskiem kinetycznym, ćwiczenia plastyczne i ruchowe. Praktyczne wskazówki i najczęstsze pytania.

Cel zajęć:
Rozwijanie umiejętności poznawczych, komunikacyjnych i sensorycznych u dzieci ze spektrum autyzmu poprzez zabawy tematyczne związane z jesienią i kolorami. Wspieranie integracji sensorycznej i współpracy w grupie.

Grupa wiekowa:
Dzieci w wieku przedszkolnym (3-6 lat) ze spektrum autyzmu.

Czas trwania:
30-40 minut

Materiały potrzebne:

• Kolorowe liście (prawdziwe lub sztuczne) w różnych barwach.
• Papierowe wycinanki liści, farby w kolorach jesieni (czerwony, żółty, pomarańczowy, brązowy).
• Pojemniki na farby, pędzle, gąbeczki.
• Kartki papieru A4.
• Piosenka „Kolory jesieni” (można znaleźć w wersji instrumentalnej na YouTube).
• Piktogramy przedstawiające różne kolory.
• Karty obrazkowe z symbolami jesieni (np. liść, kasztan, dynia, szalik).
• Miseczki z kasztanami, szyszkami, i innymi darami jesieni.

Przebieg zajęć:

1. Powitanie i wprowadzenie do tematu (5 minut)

• Nauczyciel wita dzieci, siedząc z nimi w kręgu. Korzystając z piktogramów, przedstawia plan zajęć.
• Prezentacja ilustracji przedstawiających jesień i różne kolory liści.
• Wprowadzenie tematu poprzez krótką rozmowę na temat jesieni i zmian w przyrodzie: „Co dzieje się jesienią z liśćmi na drzewach?”, „Jakie kolory widzicie na drzewach?”

2. Zabawa ruchowa: „Zbieranie kolorowych liści” (10 minut)

• Na dywanie lub podłodze rozkładamy liście w różnych kolorach. Nauczyciel zachęca dzieci, aby biegały po sali, zbierając liście w konkretnych kolorach na polecenie, np. „Teraz zbieramy tylko czerwone liście!”.
• Dzieci, które mają trudności z komunikacją werbalną, mogą wskazywać odpowiedni kolor na kartach lub piktogramach.
• Ćwiczenie to pomaga dzieciom rozwijać umiejętność rozpoznawania kolorów, motorykę dużą oraz przestrzeganie poleceń.

3. Zajęcia plastyczne: „Malowanie jesiennych liści” (15 minut)

• Dzieci zasiadają przy stolikach. Każde dziecko otrzymuje kartkę papieru oraz wycięte z papieru liście.
• Nauczyciel pokazuje dzieciom, jak mogą pomalować liście farbami w kolorach jesieni, zachęcając do używania palców, pędzli lub gąbeczek.
• Zadaniem dzieci jest stworzenie kolorowych liści, które przypominają te obserwowane wcześniej. Nauczyciel wspiera dzieci poprzez podpowiadanie nazw kolorów i wskazywanie przykładów na ilustracjach.

4. Zabawa sensoryczna: „Dary jesieni” (10 minut)

• Nauczyciel prezentuje dzieciom miseczki z kasztanami, szyszkami, żołędziami i innymi darami jesieni.
• Każde dziecko może włożyć rękę do miseczki i opisać (jeśli potrafi) swoje odczucia: „Czy jest to twarde czy miękkie?”, „Czy ten przedmiot jest ciężki czy lekki?”.
• Zabawa sensoryczna pomaga dzieciom w rozwijaniu wrażliwości dotykowej oraz w poznawaniu właściwości przedmiotów poprzez zmysły.

5. Zabawa muzyczno-ruchowa: „Kolory jesieni” (5 minut)

• Nauczyciel odtwarza piosenkę „Kolory jesieni”, zachęcając dzieci do poruszania się po sali, machania rękami jak gałęzie drzew lub obracania się jak spadające liście.
• Dzieci mogą wykonywać proste gesty, naśladując ruchy nauczyciela lub używać piktogramów z kolorami, pokazując je w rytm muzyki.

6. Podsumowanie i zakończenie zajęć (5 minut)

• Nauczyciel siada z dziećmi w kręgu i przypomina, o czym były dzisiejsze zajęcia: „Jakie kolory ma jesień?”, „Jakie liście dziś malowaliśmy?”.
• Dzieci mogą pokazać swoje prace plastyczne oraz opisać je przy użyciu prostych słów lub piktogramów.
• Na zakończenie zajęć każde dziecko otrzymuje naklejkę w kształcie jesiennego liścia jako nagrodę za udział w zajęciach.

Modyfikacje i dostosowanie do indywidualnych potrzeb dzieci:

• Dla dzieci o mniejszych zdolnościach manualnych można zastosować większe wycięte liście lub grubszą warstwę farby, aby ułatwić malowanie.
• Dla dzieci z większymi trudnościami w komunikacji można używać piktogramów z obrazkami kolorów i jesiennych przedmiotów.

Podsumowanie

Zajęcia „Kolory jesieni” są dostosowane do potrzeb dzieci ze spektrum autyzmu, rozwijają ich umiejętności poznawcze, komunikacyjne i sensoryczne. Poprzez zabawy tematyczne, plastyczne i ruchowe dzieci uczą się współpracy w grupie, poznają kolory oraz rozwijają swoje zdolności motoryczne.

Najczęściej zadawane pytania:

1. Czy można wprowadzić te zajęcia w grupie mieszanej (dzieci neurotypowe i z ASD)?
   Tak, zajęcia można dostosować do grupy mieszanej, stosując różne poziomy trudności. Można zachęcać dzieci neurotypowe do współpracy i pomocy rówieśnikom z ASD.
2. Jakie są najważniejsze cele tego scenariusza?
   Główne cele to rozwój umiejętności poznawczych, sensorycznych i komunikacyjnych u dzieci z autyzmem, a także wspieranie integracji z rówieśnikami i rozwijanie motoryki dużej i małej.
3. Czy zabawy sensoryczne są odpowiednie dla dzieci ze spektrum autyzmu?
   Tak, zabawy sensoryczne wspierają dzieci z ASD w regulacji emocji, rozwijaniu świadomości ciała oraz w lepszym radzeniu sobie z bodźcami zmysłowymi.
4. Jakie inne aktywności można włączyć do tego scenariusza?
   Można dodać zajęcia związane z innymi zmysłami, np. rozpoznawanie zapachów (pomarańcza, cynamon) lub smakowanie owoców jesieni (jabłka, gruszki).