Skuteczny program zajęć rewalidacyjnych
✅ Praktyczne ćwiczenia, eksperymenty i zabawy logiczne.
📌 Myślenie przyczynowo-skutkowe to kluczowa umiejętność, która pomaga dzieciom rozumieć związki między zdarzeniami, przewidywać konsekwencje działań i podejmować świadome decyzje. Uczniowie z niepełnosprawnością intelektualną (NI) często potrzebują dodatkowego wsparcia w rozwijaniu tej umiejętności.
W tym artykule znajdziesz scenariusz zajęć rewalidacyjnych, który pomoże dzieciom z NI lepiej rozumieć świat poprzez ćwiczenia logicznego myślenia i przewidywania skutków działań.
Scenariusz zajęć rewalidacyjnych: „Jak rozwijać myślenie przyczynowo-skutkowe?”
📍 Miejsce zajęć: sala terapeutyczna, klasa
⏳ Czas trwania: 45 minut
👥 Grupa wiekowa: uczniowie z NI w wieku 6-12 lat
Cele zajęć:
✅ Rozwijanie umiejętności przewidywania skutków działań.
✅ Ćwiczenie logicznego myślenia poprzez zabawy i eksperymenty.
✅ Nauka stosowania zasad przyczyna – skutek w codziennych sytuacjach.
✅ Rozwijanie umiejętności komunikacyjnych poprzez opisywanie zdarzeń.
✅ Wzmocnienie koncentracji i umiejętności obserwacji.
Metody i formy pracy:
🔹 Metoda eksperymentalna – dzieci wykonują proste doświadczenia i obserwują wyniki.
🎭 Odgrywanie ról – inscenizacje codziennych sytuacji.
🧩 Ćwiczenia z sekwencjami obrazkowymi – układanie historyjek według zasady przyczyna-skutek.
🗣️ Dialog i pytania otwarte – zachęcanie do myślenia i werbalizowania przyczyn zdarzeń.
🎲 Zabawy manipulacyjne – praca z klockami, piłkami, kartami.
Przebieg zajęć:
1. Wprowadzenie – zabawa „Co się stanie, jeśli…?” (10 min)
Nauczyciel przedstawia dzieciom kilka sytuacji i pyta:
💬 Co się stanie, jeśli…?
- Wylejemy wodę na podłogę?
- Położymy kostkę lodu na słońcu?
- Nie założymy kurtki w zimie?
- Wrzucimy kamień do wody?
🎯 Cel: Dzieci uczą się przewidywać skutki działań.
💡 Dostosowanie: Dzieci niewerbalne mogą wskazywać obrazki przedstawiające skutki sytuacji.
2. Eksperymenty przyczynowo-skutkowe (15 min)
🔎 Eksperyment 1: „Co się stanie, jeśli dmuchniesz w piórko?”
✅ Dzieci dmuchają w lekkie piórka i obserwują, jak się przemieszczają.
✅ Następnie próbują dmuchnąć w cięższy przedmiot (np. klocek).
💡 Wniosek: Lekkie przedmioty łatwo się przesuwają, ciężkie trudniej.
🔎 Eksperyment 2: „Topnienie lodu”
✅ Dzieci dotykają kostek lodu i obserwują, jak powoli się topią.
✅ Porównują: lód w ręce vs. lód w ciepłej wodzie.
💡 Wniosek: Ciepło powoduje topnienie lodu.
🔎 Eksperyment 3: „Mieszanie kolorów”
✅ Nauczyciel daje dzieciom kubeczki z wodą i farbkami.
✅ Mieszają kolory i obserwują, jak powstają nowe barwy.
💡 Wniosek: Połączenie dwóch rzeczy może dać nowy efekt.
📌 Cel: Nauka przewidywania reakcji w prostych eksperymentach.
3. Układanie historyjek przyczynowo-skutkowych (10 min)
📖 Zadanie: „Co było pierwsze?”
Dzieci dostają trzy obrazki przedstawiające historię, np.:
1️⃣ Chłopiec rzuca piłkę do kałuży.
2️⃣ Piłka wpada do wody.
3️⃣ Piłka jest mokra.
🎯 Zadanie: Układają obrazki w odpowiedniej kolejności i opowiadają historię.
💡 Wariant łatwiejszy: Dzieci dopasowują dwa obrazki – przyczynę i skutek.
💡 Wariant trudniejszy: Dzieci same wymyślają własne historyjki.
4. Zabawa ruchowa – „Reakcje łańcuchowe” (5 min)
🎭 Nauczyciel mówi zdanie, a dzieci odgrywają skutek:
- Nauczyciel: „Pada deszcz” 🌧️
- Dzieci: Udają, że otwierają parasol ☔
- Nauczyciel: „Dziecko zgubiło rękawiczkę” 🧤
- Dzieci: Udają, że szukają jej w kieszeni.
📌 Cel: Łączenie słów i działań w sposób naturalny i spontaniczny.
5. Podsumowanie – „Czy to ma sens?” (5 min)
Nauczyciel podaje dzieciom dwa zdania – jedno logiczne, drugie absurdalne.
✅ Zdanie 1: „Jeśli nie podlewamy kwiatów, one usychają.” (✔️ PRAWDA)
❌ Zdanie 2: „Jeśli zjesz lody zimą, zacznie padać śnieg.” (❌ FAŁSZ)
🎯 Zadanie: Dzieci wskazują, które zdania mają sens i dlaczego.
📌 Cel: Utrwalenie zasady przyczyna-skutek w codziennym myśleniu.
Dostosowania dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną:
✅ Dzieci niewerbalne – mogą używać tablic komunikacyjnych PECS.
✅ Dzieci z trudnościami sensorycznymi – dostosowane materiały (np. rękawiczki do dotykania lodu).
✅ Dzieci z krótką koncentracją – podział zajęć na krótkie etapy z przerwami ruchowymi.
Najczęściej zadawane pytania
1. Jak często wykonywać trening myślenia przyczynowo-skutkowego?
Najlepiej wplatać go codziennie w różne sytuacje – w zabawie, w rozmowach, w prostych doświadczeniach.
2. Jak dostosować zajęcia dla dzieci z głębszą niepełnosprawnością intelektualną?
Stosować proste bodźce – np. dźwięk (stuknięcie = echo), ruch (pociągnij sznurek = coś się przesunie).
3. Jakie inne aktywności wspierają myślenie przyczynowo-skutkowe?
Gry logiczne, zabawy z wodą, układanki, domino, eksperymenty z ciastoliną.
Podsumowanie
🧩 Myślenie przyczynowo-skutkowe to klucz do rozumienia świata.
📌 Dzięki prostym eksperymentom, zabawom i historyjkom uczniowie uczą się łączyć zdarzenia i przewidywać skutki swoich działań.
🔎 Więcej inspiracji znajdziesz na 👉 autyzm.life
autyzm.life i neuroróżnorodni 