Zabawy pamięciowe z elementami lata (biedronki, motyle, kwiaty)
➡️ Rewalidacja i rozwój funkcji poznawczych u dzieci ze spektrum autyzmu i trudnościami emocjonalnymi
🎯 Cele zajęć:
🔹 Rozwijanie koncentracji uwagi (słuchowej, wzrokowej, selektywnej)
🔹 Ćwiczenie pamięci operacyjnej i krótkotrwałej
🔹 Wspieranie logicznego myślenia i sekwencji zdarzeń
🔹 Utrwalanie schematów i orientacji przestrzennej
🔹 Wprowadzenie motywu wakacyjnego i sensorycznego relaksu
🧠 Inspiracja psychologiczna:
Dzieci ze spektrum autyzmu i ADHD często mają trudności z koncentracją na dłuższych zadaniach, przechowywaniem wielu informacji w pamięci roboczej oraz z organizowaniem działań w sekwencji.
Jak pisze Ross W. Greene:
„Dzieci robią dobrze, jeśli mogą. Jeśli mają trudność – to znaczy, że potrzebują narzędzi, by się rozwijać.”
Zajęcia z biedronką jako przewodniczką przez letni ogród to nie tylko zabawa – to trening mózgu w atmosferze relaksu i zaciekawienia.
🧺 Materiały:
- Plansze z kwiatami, liśćmi, trawą
- Obrazki biedronek, motyli, pszczół, ślimaków (najlepiej laminowane)
- Kolorowe karty (symbol: słońce, chmurka, liść, kropla, motyl)
- Naklejki lub magnesy biedronek
- Dzwoneczek lub tamburyn
- Karty pracy: „Ślad biedronki”, „Co zniknęło?”, „Zadania pamięciowe z motylami”
📘 Przebieg zajęć:
🔸 1. Wstęp – „Biedronka się budzi” (5 minut)
- Opowieść wprowadzająca:
„Był sobie ogród pełen zapachów i kolorów. Pewnego ranka obudziła się mała biedronka. Rozpostarła skrzydełka i ruszyła w podróż po letnich kwiatach. Ale żeby trafić do każdego, musi zapamiętywać drogę, kolory i dźwięki…”
- Ćwiczenie wyciszające: zamknijcie oczy, posłuchajcie dzwoneczka i wyobraźcie sobie kwiaty, które chce odwiedzić biedronka.
🐞 1. Tekst – „Biedronka się budzi” (5 minut)
🎙️ Opowieść wprowadzająca:
„Był sobie ogród…
Nie taki zwyczajny, lecz letni ogród pełen szeleszczących liści, tańczących motyli i kwiatów, które pachniały wanilią, miodem i miętą.
Wśród aksamitnych płatków stokrotek, w cieniu wielkiego słonecznika spała mała biedronka o imieniu Lonia.
Zwinęła się w kulkę i oddychała spokojnie, bo właśnie śniło jej się, że unosi się nad tęczową łąką.
Ale oto promyk słońca musnął jej skrzydełko.
Biedronka otworzyła oczy, przeciągnęła się, poruszyła czułkami i powiedziała cichutko:
– Dziś odwiedzę każdy kwiatek w ogrodzie. Ale żeby to zrobić… muszę dobrze zapamiętać drogę.**
Bo niektóre kwiaty rosną wysoko, a inne nisko.
Niektóre pachną lawendą, a inne mokrą trawą.
Jedne są przy stawie, inne pod drzewem.
Do niektórych prowadzi prosta ścieżka, do innych kręta i zakręcona jak ślimak.
Lonia wyprostowała nóżki i wzleciała nisko nad ziemią, gotowa na swoją wakacyjną podróż – pełną dźwięków, kolorów, zapachów i ukrytych obrazów.
Ale jej największym zadaniem było dziś jedno:
👉 Zapamiętać wszystko, co zobaczy, co usłyszy i co poczuje pod łapkami.
🧘♀️ Ćwiczenie wyciszające – „Zamknij oczy i wyobraź sobie”
Poproś dzieci o przyjęcie wygodnej pozycji. Można lekko przygasić światło, zapalić aromatyczną świecę lub włączyć delikatne dźwięki natury.
Powiedz cicho:
– Zamknij oczy. Weź powoli wdech… i wydech.
– Wyobraź sobie ogród, w którym pachnie latem.
– Widzisz biedronkę? Cicho się budzi, prostuje skrzydełka i patrzy, które kwiaty odwiedzi dziś jako pierwsze.
– Może czerwony mak? A może błękitny chaber? A może ten żółty kwiat, który wygląda jak słońce?
👉 W tle możesz zadzwonić dzwoneczkiem lub tamburynem i powiedzieć:
– Kiedy usłyszysz dźwięk, biedronka rusza w podróż. Zapamiętaj, co zobaczyła i jak się wtedy czuła. 🌼
Ta rozbudowana opowieść działa jak most między wyciszeniem a aktywnością poznawczą. Pomaga dzieciom wejść w klimat zajęć, uruchamia sensorykę i wyobraźnię, a jednocześnie buduje ramę narracyjną dla dalszych zadań pamięciowych i koncentracyjnych.
🔸 2. Zabawa „Podążaj za biedronką” (10 minut)
- Na dużej planszy lub macie leżą: liść, kwiatek, kamień, motyl, trawa.
- Terapeuta przesuwa biedronkę w 4 elementy (np. kwiat – liść – trawa – kamień).
- Dziecko obserwuje i zapamiętuje trasę.
- Następnie odtwarza ją (palcem, figurką lub układa sekwencję z kart).
- Utrudnienie: odwrócenie planszy, wprowadzenie zakłóceń (np. dźwięków).
🔸 3. Zabawa „Co zniknęło?” (10 minut)
- Na stoliku leżą 4 obrazki (np. biedronka, motyl, pszczoła, kwiatek).
- Dziecko patrzy przez 5 sekund, po czym zasłania oczy.
- Terapeuta chowa jeden obrazek.
- Zadanie: Co zniknęło? Gdzie wcześniej leżało?
📌 Wersja trudniejsza: dwa znikające elementy, zmiana pozycji.
🔸 4. Karta pracy: „Ślad biedronki” (10 minut)
- Dziecko prowadzi palcem biedronkę po narysowanym labiryncie kwiatów.
- Wykonuje zadania: „Policz kwiaty, które minęła biedronka” / „Zaznacz, ile razy skręciła w prawo”
- Zadanie słuchowo-wzrokowe: terapeuta mówi sekwencję (kwiat – liść – motyl), dziecko koloruje je w odpowiedniej kolejności.
🔸 5. Zakończenie: „Biedronka odpoczywa w cieniu” (5 minut)
- Dziecko wybiera miejsce dla biedronki (np. na trawie) i mówi, co zapamiętało z jej podróży.
- Relaks z dźwiękiem natury (szum liści, śpiew ptaków).
- Wspólne narysowanie „Letniego wspomnienia biedronki”.
🎨 Propozycje wakacyjnych kart pracy:
🧩 Modyfikacje:
- Dla dzieci niemówiących: wykorzystanie piktogramów, gestów, tablic komunikacyjnych.
- Dla dzieci z ADHD: częstsze zmiany aktywności, ruchowe wersje zadań (np. skoki po kolorowych kółkach zgodnie z sekwencją).
- Dla dzieci z SI: wykorzystanie faktur, zapachów (prawdziwe listki, kwiaty, miękka trawa sensoryczna).
💬 Podsumowanie
Zajęcia z biedronką to nie tylko wakacyjna przygoda – to ćwiczenie ważnych funkcji poznawczych, które leżą u podstaw nauki, rozumienia, samoregulacji i komunikacji. Gdy dzieci ćwiczą pamięć i uwagę przez działanie, emocję i zabawę – uczą się skuteczniej, przyjemniej i trwalej.
Jak pisał Lev Vygotsky:
„Każda funkcja w rozwoju dziecka pojawia się najpierw w działaniu społecznym, a potem wewnętrznym. Najlepsze uczenie to to, które dzieje się przez doświadczenie.”
autyzm.life i neuroróżnorodni 
