DSM V w 2013 roku wprowadziło zastąpienie trzech jednostek chorobowych: zaburzeń autystycznych, zespołu Aspergera i PDD-NOS jedną jednostką – SPEKTRUM ZABURZEŃ AUTYSTYCZNYCH (ASD).
W polskich szkołach nadal istnieje podział tylko na autyzm i Zespół Aspergera.
Spektrum autyzmu oznacza, że każda osoba ze spektrum autyzmu jest inna.
Osoby ze spektrum autyzmu często twierdzą, że ich „zaburzenie” jest jedynie innym „okablowaniem” mózgu. Innym sposobem myślenia – przetwarzania informacji.
Wśród osób ze spektrum autyzmu istnieją zarówno osoby z niepełnosprawnością intelektualną – jak i osoby z ponadprzeciętnymi zdolnościami w różnych dziedzinach.
Osoby ze spektrum autyzmu i z niepełnosprawnością intelektualną mogą mieć ponadprzeciętne zdolności w „wąskich” dziedzinach albo mogą nie mieć żadnych.
Osoba ze spektrum autyzmu może nie mieć żadnych zdolności.
Osoba w „normie intelektualnej” – może mieć spektrum autyzmu.
Normy tworzą ludzie.
Normy tworzą ludzie, którzy są „w normie intelektualnej”. Ale czy mają ponadprzeciętne zdolności?
Normę intelektualną bada się testami.
Testy decydują czy człowiek jest w normie…
Zwykle nowo-powstałe testy są „lepsze” od starych – więc zmieniają ludzi bez normy w normę
….ale starych testów ludzie w normie boją się podważać.
Zmruż oczy
…i pomyśl, że testy nie istnieją.
Osoba niepełnosprawna intelektualnie może mieć ponadprzeciętne zdolności – Zespół savanta
Zespół sawanta (fr. savant, uczony) – rzadko spotykany stan, gdy osoba z zaburzeniami rozwoju jest wybitnie uzdolniona (geniusz), co jest zazwyczaj połączone z doskonałą pamięcią. Zespół sawanta pojawia się w przybliżeniu u co dziesiątej osoby, u której zdiagnozowano zaburzenia ze spektrum autyzmu (co najmniej połowa osób z zespołem sawanta to osoby autystyczne)[2] i u ok. 1/1400–1/2000 osób z niepełnosprawnością intelektualną lub uszkodzeniami mózgu.
Opisano ok. 100 przypadków sawantyzmu. Charakterystyczne cechy większości z nich to IQ w zakresie 40–70. Występuje częściej u mężczyzn – około 4 do 6 przypadków na jeden przypadek kobiety. Mimo że większość przypadków zespołu sawanta ma charakter wrodzony, to może się on ujawnić także jako efekt uszkodzenia lub choroby mózgu lub stosunkowo rzadko u osób, które popadły w różne rodzaje otępienia umysłowego.
Większość zdolności sawantów dotyczy funkcji typowych dla prawej półkuli mózgowej i mają charakter niesymboliczny, artystyczny (np. zdolności plastyczne – malarstwo i rzeźba), wizualny lub motoryczny (np. zręczność manualna lub orientacja przestrzenna). Niektórzy sawanci mają zdolności językowe (choć zdarzają się one wyjątkowo rzadko) – potrafią w krótkim czasie opanować niezwykłą liczbę słów i zagadnień gramatycznych z obcego języka, zwykle bez zrozumienia go (tzw. pamięć bez pojmowania lub określenie nadane przez Downa, tzw. adhezja werbalna). Częściej pojawiają się zdolności muzyczne (najczęściej używanym przez sawantów instrumentem jest fortepian) i rachunkowe (sawant jest w stanie podać w ciągu kilku sekund dzień tygodnia sprzed 4000 lat lub odtworzyć bardzo długi ciąg cyfr). U niektórych sawantów pojawia się zdolność precyzyjnego odmierzania czasu z dokładnością porównywalną do zwykłych zegarów.
„Neurotypowi” – w słowniku osób ze spektrum – lub innych wtajemniczonych to osoby w normie neurologicznej – tzw. „normalni”.
„Neuronietypowi” lub neuroróżnorodni – to przeciwieństwo neurotypowych.
Dobra rada: nigdy nie używaj słów: „dotknięty” autyzmem; osoba „chora” na autyzm. „Normalna-nienormalna”… Mów osoba ze spektrum autyzmu lub osoba z ASD.
Autyzm to nie choroba.
Świecenie na niebiesko w Dzień Świadomości Autyzmu, też nie jest dobrym pomysłem: – szczegóły w art.: „Dlaczegóż nie niebieski puzelek? Po naszej ostatniej akcji świadomościowej zostałem poproszony o wyjaśnienie: dlaczego osoby z ASD, zwłaszcza te działające na rzecz innych, często wkurza albo mierzi świecenie na niebiesko, czy słynny niebieski puzelek? Już tłumaczę!…”
Rozważania na temat autyzmu osób ze spektrum autyzmu: Sylwia Niemowna-Bagińska
Artykuł osoby ze spektrum autyzmu
Neuroróżnorodność
„Jedną z bardziej obiecujących nowości, które pojawiły się od czasu publikacji „The Greek Syndrome”, było opracowanie koncepcji neuroróżnorodności, według której zaburzenia takie jak autyzm, dysleksja czy ADHD powinny być traktowane nie jak deficyt czy dysfunkcja, lecz jako naturalnie występujące typy mechanizmów poznawczych cechujące się konkretnymi zaletami, które przyczyniły się do rozwoju technologii i kultury. Spektrum autystyczne i pojęcie neuroróżnorodności uważa się co prawda za wynalazki świata współczesnego, ale okazuje się, że to bardzo stare koncepcje, które Hans Asperger zaproponował podczas swojego pierwszego wykładu o autyzmie w 1938 roku” ~ Neuroplemiona Dziedzictwo autyzmu i przyszłość neuroróżnorodności, Stive Silberman
„Neuroplemiona Dziedzictwo autyzmu i przyszłość neuroróżnorodności”, Stive Silberman – to najlepsza książka o spektrum autyzmu jaka trafiła w moje ręce. To historia autyzmu i początek powstania „neuroróżnorodności”. Dla poszukujących… Takich jak my 🙂
Lekcja akceptacji
Lekcja akceptacji jest doskonałym narzędziem do wykorzystania przez nauczycieli na zajęciach integracyjnych, godzinach wychowawczych, lekcjach o tematyce tolerancji. Skierowana jest do uczniów bez względu na rodzaj szkoły. Zwraca uwagę na trudności z jakimi codziennie muszą się zmagać ich koleżanki i koledzy. Kreatywno-aktywna forma lekcji jest bardziej „przyswajalna”, wciąga wszystkich uczestników w emocjonującą dyskusję. Lekcja akceptacji otwiera umysły młodych ludzi. Pozwala poznać autyzm. Pozwala zaakceptować innych.
Pobierz i zastosuj: (kliknij w link)
źródło: autyzmwszkole.com
Autyzm – ciekawostki
Synestezja
Na pojęcie „synestezja” natknęłam się już dawno wertując książki o autyzmie. Jednak gdy zagadnieniom związanym z uzdolnieniami sawantów poświęca się wiele uwagi, tak o synestezji mówi się niestety mało.
Autorzy „50 Wielkich Mitów Psychologii Popularnej” twierdzą: „Osoby z rzadkim darem zwanym „Synestezją doświadczają doznań międzymodalnych, czyli takich, które obejmują reakcję więcej niż jednej modalności zmysłowej w odpowiedzi na stymulację tylko jednej z nich. Mogą słyszeć konkretne dźwięki na widok pewnych kolorów albo czuć specyficzne zapachy, gdy słyszą określone dźwięki. Jeszcze inni mogą dostrzegać jakieś słowa, jak „książka”, w określonych kolorach, na przykład na niebiesko (Cytowic, 1993). Badania z wykorzystaniem obrazowania mózgu wykazały, że u synestetyków (ludzi z synestezją) aktywne są różne obszary mózgowe; gdy np. synestetycy łączący dźwięki z kolorami słyszą jakieś dźwięki, aktywne są u nich zarówno regiony słuchowe, jak i wzrokowe (S. O. Lilienfeld, S. J. Lynn, J. Ruscio, B. L. Beyerstein, 2011).
Claire Grand uważa, że zarówno mózg dzieci z autyzmem, jak osób i dzieci wybitnie uzdolnionych – działa/funkcjonuje inaczej. Według Grand: „Synestezja polega na mimowolnym mieszaniu percepcji, których normalnie mieszać się nie powinno. Najczęstsza synestezja dotyczy kolorów: kiedy słyszę jakiś dźwięk, literę, słowo albo cyfrę, myślę o jakimś kolorze. Na przykład 1 jest żółte, A różowe, 2 jest bladozielone, a 7 ciemnozielone. Dla innego synestety te kolory są inne. Każdy synesteta ma swoje asocjacje kolorów. Istnieją także inne, rzadsze synestezje. Niektóre osoby widzą kolory albo odczuwają smak w ustach, słuchając muzyki. Jeszcze inni widzą cyfry w różnych kształtach. Dla innych tydzień i układ miesięcy w roku mają swoistą formę. Wszystkie te rzeczy u ludzi się nie wiążą, z wyłączeniem synestetów, ponieważ w ich mózgu informacje krążą szybciej.
Synesteta jest skazany na bycie synestetą. Często o tym nie mówi, ponieważ uważa za normalne to, że wszyscy myślą o kolorach, słysząc słowa. Otóż nie, wszyscy nie są synestetami. Większość ludzi nie wyobraża sobie nawet, czym może być myślenie w różnych kolorach dla każdej cyfry. Na każde sto osób tylko cztery są synestetami. Osoby z zespołem Aspergera mogą być synestetami… (Grand, 2012).
źródło:
Scott O. Lilienfield, Steven Jay Lynn, John Ruscio, Barry L. Beyerstein „50 Wielkich Mitów Psychologii Popularnej”, Wydawnictwo CiS Warszawa – Stare Groszki 2011
Claire Grand „Autyzm i Zespół Aspergera, Studio EMKA, Warszawa 2012
Jak wyjaśnić uzdolnienia sawantów?
Temat lekcji: Analizuję sytuację społeczną osób z autyzmem oraz poznaję ich potrzeby.
Cele zajęć w języku ucznia:
- dowiem się, na czym polega zaburzenie: autyzm
- poznam święto ustanowione na rzecz osób z autyzmem
- dowiem się, jakie zalety mają osoby z autyzmem
- zrozumiem, jak czują się osoby ze spektrum autyzmu w nietolerancyjnym otoczeniu
- poznam potrzeby osób z autyzmem
KARTA PRACY
Zadanie 1.
Przeczytaj poniższy tekst. Dowiesz się, czym jest autyzm.
Autyzm to nietypowa praca mózgu, która powoduje problemy z mówieniem, postrzeganiem świata, rozumieniem relacji społecznych. Sprawia też, że człowiek inaczej, niż pozostali ludzie, odbiera wrażenia zmysłowe (wzrokowe, słuchowe, węchowe, dotykowe, smakowe).
Zadanie 2.
Przeczytaj poniższy tekst. Poznasz święto ustanowione na rzecz osób z autyzmem.
Kwiecień to Światowy Miesiąc Wiedzy na Temat Autyzmu.
Szczególnym dniem jest drugi kwietnia obchodzony każdego roku jako Światowy Dzień Wiedzy na Temat Autyzmu. Inna nazwa tego święta to: „Światowy Dzień Świadomości Autyzmu”.
Dzień ten został ustanowiony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w 2007 r., aby zwrócić uwagę społeczeństwa na potrzeby i problemy osób z autyzmem oraz w celu propagowania wiedzy o tym zaburzeniu.
Symbolem omawianego święta oraz solidarności z osobami z autyzmem kiedyś był tylko kolor niebieski – teraz po wielu apelach młodzieży i dorosłych osób ze spektrum autyzmu są to niemal wszystkie kolory – a wszechobecny niebieski „puzelek” – który od lat kojarzył się z autyzmem – zamieniono na tęczę lub symbol nieskończoności (a czasem zupełnie coś innego). Puzzel miał symbolizować dostosowanie się do neurotypowych (czy jak kto woli „zdrowych” osób bez spektrum autyzmu). A „autystyczni” postanowili zostać sobą i niekoniecznie przystosowywać się do sposobu myślenia stworzonych przez osoby typowe. Odpowiedź na blogu osoby ze spektrum: Dlaczegóż nie niebieski puzelek?
Zadanie 3.
Obejrzyj film. Dowiesz się, na czym polega autyzm.
http://www.youtube.com/watch?v=QLv-dvLCgAg
czas: 4 minuty, 16 sekund
Przemyśl i, jeśli możesz, omów z innymi następujące kwestie:
- czym Ty wewnętrznie odróżniasz się od innych ludzi?
- co jest charakterystyczne w Twoim sposobie myślenia?
- co jest charakterystyczne dla Twojego sposobu odczuwania i reagowania emocjonalnego?
- jaki jest Twój typowy sposób porozumiewania się z otoczeniem?
- co Tobie pomaga zachować spokój w trudnych sytuacjach?
Zadanie 4.
Obejrzyj teledysk. Zwróć szczególną uwagę na tekst piosenki.
http://www.youtube.com/watch?v=Cpsw6u4Qcw0
czas: 3 minuty, 27 sekund
Przemyśl i, jeśli możesz, omów z innymi następujące kwestie:
- z jakimi przeciwnościami/trudnościami zmagają się osoby z autyzmem?
- jakie pragnienia, potrzeby mogą mieć osoby z autyzmem?
- czy osoby z autyzmem mogą swobodnie „żyć po swojemu” w naszym społeczeństwie?
Zadanie 5.
Obejrzyj film. Poznasz niezwykłe możliwości („supermoce”) osób z autyzmem.
http://www.youtube.com/watch?v=IVbkH6o-PfA
czas: 6 minut, 33 sekundy
Zastanów się i, jeśli możesz, omów z innymi następujące kwestie:
- jakie „supermoce” posiadasz (w czym jesteś lepszy od innych, co wychodzi ci dobrze, jakie masz umiejętności, zdolności, talenty, predyspozycje?)
- jakie „supermoce” (zdolności, umiejętności, talenty, predyspozycje) posiadają osoby z Twojego otoczenia?
- jakie korzyści możecie odnieść nawzajem, Ty i osoby w Twoim otoczeniu, z „supermocy”, które posiadacie?
Zadanie 6.
W celu podsumowania zajęć, dokończ poniższe stwierdzenia.
Dowiedziałem się…
Zdziwiło mnie…
Nauczyłem się…
Uświadomiłem sobie…
Zaskoczyło mnie…
Trudno było mi…
Z łatwością…
Chciałbym…
Zapamiętam…
Zrozumiałem…
Zadanie 7.
Jeśli w związku z tematem zajęć chcesz mnie o coś zapytać, o czymś mi powiedzieć, podzielić się ze mną swoimi przemyśleniami, napisz do mnie.
ZADANIA DODATKOWE – DLA CHĘTNYCH!
Jeśli chcesz zobaczyć świat z perspektywy osoby autystycznej:
- załóż rękawice narciarskie lub kuchenne i: zbuduj wieżę z klocków LEGO, wyjmij (bez patrzenia) małe kulki schowane w misce pełnej makaronu lub fasoli – dowiesz się, jakie czucie w dłoniach mają osoby z autyzmem
- załóż kurtkę, włóż do każdej kieszeni ciężki przedmiot, tak ubrany przez kilkanaście minut wykonuj swoje codzienne czynności – dowiesz się, jak odczuwają swoje ciało i ruch osoby z autyzmem
- obejrzyj film – dowiesz się, jak słyszą osoby z autyzmem https://mamotoja.pl/jak-dzieci-z-autyzmem-slysza-swiat-zobacz-film,aktualnosci-artykul,22359,r1p1.html (czas: 1 minuta, 44 sekundy)
Jeśli zainteresowała Cię tematyka autyzmu, możesz obejrzeć filmy:
- Mick Jackson: „Temple Grandin”
- Roger Ross Williams: „Życie animowane”
Możesz także przeczytać książki:
- M. Gallardo, M. Gallardo: „Maria i Ja”
- N. Higashida: „Dlaczego podskakuję”
- D. Tammet: „Urodziłem się pewnego błękitnego dnia. Pamiętniki nadzwyczajnego umysłu z zespołem Aspergera”
- M. Haddon: ,,Dziwny przypadek psa nocną porą”
- A. Likens: „Odnaleźć Kansas. Zespół Aspergera rozszyfrowany”
- T. Grandin, R. Panek: „Mózg autystyczny. Podróż w głąb niezwykłych umysłów”
Dziękuję bardzo za Twoją pracę i zaangażowanie.
Pobierz scenariusz
Autor: Elżbieta Wika – pedagog
źródło: opracowanie własne autyzm.life i Neuroróżnorodni na podstawie podanych źródeł
#arkusz #asd #Asperger #autyzm #czytanie #dzienniki #edukacja #emocje #grafomotoryka #IPET #komunikacja #lekcja #manualne #mindfulness #motoryka #mowa #niepełnosprawność #niepełnosprawnośćintelektualna #pedagog #percepcja #pisanie #premium #program #przedszkole #psychologia #rewalidacja #scenariusz #scenariusze #schemat #sensoryka #SI #sposoby #społeczne #szkoła #tematyczne #terapia #umiejętności #umiejętnościspołeczne #uwaga #uważność #zabawa #zabawy #zajęcia #zajęciaterapeutyczne #ćwiczenia
autyzm.life i neuroróżnorodni 
