Empatia
Empatia to zdolność wczuwania się w przeżycia i rozumienie stanu emocjonalnego drugiego człowieka. Nabywanie tej zdolności jest procesem, który swój początek ma w dzieciństwie. Ważną rolę w jego kształtowaniu się odgrywają czynniki: poznawczy i emocjonalny oraz społeczny i sytuacyjny. Empatia polega nie tylko na rozumieniu drugiego człowieka, lecz także, co ważniejsze, na sygnalizowaniu swojego rozumienia i wczuwaniu się w przeżycia innych ludzi. Elementarny poziom empatii polega na zapewnieniu drugiej osoby o rozumieniu znaczenia jej słów.
Empatia to trwanie przy drugiej osobie, zwracanie uwagi na jej uczucia i potrzeby oraz pewność, że dobrze je rozumiemy, chociaż nie odczuwamy tego samego. Ważne jest bycie z drugą osobą, dopóki jesteśmy jej potrzebni.
Brak umiejętności empatycznych może powodować ogromne trudności w funkcjonowaniu w postaci ograniczonych relacji, zachowań agresywnych i aspołecznych. Pocieszający jest fakt, że empatia jest procesem, który można ćwiczyć, doskonalić i stymulować jej rozwój przez całe życie. Zatem nie można wskazać okresu, który decydowałby o zakończeniu rozwoju empatii i osiągnięciu jej najwyższego poziomu. Analizując
literaturę przedmiotu, możemy wskazać następujące czynniki czy sytuacje wpływające na naukę empatii:
- Obserwacja i naśladowanie
To poprzez nie dziecko nabywa zdolność empatii. Dzieci naśladują również postawy dorosłych wobec siebie i innych ludzi. Przez to uczą się, jak uporać się z trudnymi emocjami, jaką formę komunikacji wybierać oraz jakie są sposoby reagowania na emocje i zachowania innych. Wszystko to odbywa się w naturalnych codziennych sytuacjach, których dziecko jest świadkiem. - Uwaga i dostrzeganie potrzeb przez bliskich dorosłych w najmłodszych latach dziecka
Dziecko, w którego środowisku były osoby rozsądnie odpowiadające na jego potrzeby, ma większe szanse stać się empatyczne w przyszłości. Młody człowiek nie ma jeszcze samoświadomości, dlatego bezwiednie szuka w świecie dorosłych informacji na temat swojej przyszłości, swojego potencjału, siły. Mimo że dzieje się to intuicyjnie, to jednak, według badaczy tematu, jest bardzo ważne w procesie wychowania. Tak więc to dorośli swoim zachowaniem czy słowem przekazują dziecku, jakie jest i jakie może być w przyszłości. Aby proces ten przebiegał bez zakłóceń, nie należy etykietować ani oceniać, gdyż nie wzmacnia to poczucia własnej wartości młodych ludzi, a może prowadzić do lęku, niepewności, zaburzeń osobowości oraz wycofania.
Dzieciom trudno jest zrozumieć, czym jest empatia, dlatego szkoła powinna wspierać uczniów w tym obszarze.
JAK ROZWIJAĆ EMPATIĘ U UCZNIÓW – PRAKTYCZNE WSKAZÓWKI DLA PEDAGOGÓW I NAUCZYCIELI
Po pierwsze, edukacja
Sprawdź swój poziom empatii; ważne jest, aby nauczyciel był przykładem. Sytuacja, w której mówisz o empatii, a nie rozumiesz drugiego człowieka, zupełnie nie ma sensu i Twoje słowa są nieważne dla ucznia. Okazuj empatię każdego dnia poprzez swoje działanie oraz komunikaty typu: „Rozumiem cię”, „Staram się wyobrazić sobie, co czujesz”, „Opowiedz o swojej sytuacji, abym mogła/mógł cię lepiej zrozumieć”, „Akceptuję to”, „Szanuję twoje zdanie”, „Domyślam się, że to może być dla ciebie…”, „Kiedyś byłam w podobnej sytuacji”. Pomocne w empatycznym podejściu do ucznia mogą okazać się następujące wartości:
- wzajemny szacunek i równe traktowanie,
- widzenie dzieci takimi, jakie są, brak porównywania,
- poważne traktowanie uczniów,
- budowanie przestrzeni do refleksji,
- podejmowanie dialogu,
- autentyczność,
- uznanie i zainteresowanie,
- autorytet.
Po drugie, ćwiczenie
Empatia jest czymś, co można ćwiczyć i rozwijać, dlatego tak ważne jest rozbudzanie świadomości uczniów w tym obszarze. Organizując lekcje związane z empatią, możemy wprowadzać ćwiczenia opisane w poniższej tabeli lub też wykorzystać gotowe propozycje działań:
#arkusz #asd #Asperger #autyzm #czytanie #dzienniki #edukacja #emocje #grafomotoryka #IPET #komunikacja #lekcja #manualne #mindfulness #motoryka #mowa #niepełnosprawność #niepełnosprawnośćintelektualna #pedagog #percepcja #pisanie #premium #program #przedszkole #psychologia #rewalidacja #scenariusz #scenariusze #schemat #sensoryka #SI #sposoby #społeczne #szkoła #tematyczne #terapia #umiejętności #umiejętnościspołeczne #uwaga #uważność #zabawa #zabawy #zajęcia #zajęciaterapeutyczne #ćwiczenia
autyzm.life i neuroróżnorodni 