Podręcznik diagnostyki i statystyki zaburzeń psychicznych (DSM), wydawany przez Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne, sformalizował pojęcie zaburzeń ze spektrum autyzmu w swojej piątej edycji z 2013 r. Wraz z momentem wydania DSM-5 oficjalnym terminem diagnostycznym dla autyzmu stało się zaburzenie ze spektrum autyzmu (ASD). W celu ułatwienia lektury będziemy w całej książce używać określeń „spektrum” lub „ASD”.
Zarówno określenie „osoba autystyczna”, jak „osoba z autyzmem” używane są przez osoby ze spektrum i specjalistów, którzy z nimi pracują. Ci, którzy wolą określenie „osoba autystyczna”, prezentują perspektywę opartą na tożsamości, podczas gdy ci, którzy preferują „osobę z autyzmem”, przyjmują perspektywę skupioną na osobie. Jesteśmy świadome, że niektórzy mają mocno ugruntowane opinie w kwestii tego, który z dwóch terminów powinien być używany zarówno przez autorów, jak i inne osoby. W naszej książce używamy jednak obu określeń. Stosujemy także dodatkowo określenia „osoba w spektrum autyzmu” lub po prostu „osoba w spektrum”, a także zamiennie „spektrum autyzmu” i „spektrum”.
Temple Grandin:
Kiedy byłam w szkole podstawowej, zawsze wspierano mój talent artystyczny. Moja matka nieustannie zachęcała mnie do malowania i rysowania różnych rzeczy, a nie odtwarzania raz za razem tej samej głowy konia. Ustalenie, w czym dziecko – czy dorosły – jest dobre i co lubi, wymaga wystawienia go na różne aktywności. Dzisiaj spotykam aż za dużo dzieci, którym nigdy nie dano możliwości używania narzędzi, grania na instrumencie czy wystąpienia w sztuce. Cały czas jestem pytana o to, jak trafiłam do pracy przy hodowli bydła. Odpowiedź jest prosta. Doświadczyłam spotkania z Zachodem i z bydłem, kiedy w wieku 15 lat odwiedziłam ranczo mojej ciotki. Zarówno dzieci, jak i dorośli zaczynają interesować się rzeczami, z którymi mają kontakt. Mogą też oczywiście spróbować czegoś nowego i stwierdzić, że tego nienawidzą, ale ważne jest, żeby dowiedzieć się, co dziecko lubi, a czego nie, poprzez próbowanie wielu różnych rzeczy.
Instynkt matki
Moja matka miała bardzo dobry instynkt, który podpowiedział jej, jak wyciągnąć mnie nieco poza moją strefę komfortu i pozwolić mi spróbować czegoś nowego. Zawsze dawała mi wybór. Kiedy nadarzyła się okazja wyjazdu na ranczo mojej ciotki, też dała mi wybór. Mogłam zostać na całe lato albo tylko na tydzień. Dotarłam na ranczo, pokochałam je i zdecydowałam się zostać na całe lato.
Zbyt wiele dzieci z diagnozą spektrum autyzmu doświadcza nadmiernej opieki ze strony rodziców. Nie uczą się one podstawowych umiejętności, takich jak zakupy czy używanie pieniędzy. Wielu dziadków mówi mi, że odkryli, iż sami są w spektrum autyzmu, kiedy zdiagnozowano ich wnuki. W większości przypadków dziadkowie mieli w młodym wieku jakąś pracę, jak na przykład roznoszenie gazet. Nauczyli się pracować na długo przed ukończeniem szkoły średniej.
Nauczyciele i rodzice muszą znaleźć jakiś zastępnik dla dostarczania gazet. W przypadku 11- czy 12-latków może to być na przykład pomoc w organizacjach społecznych, religijnych czy sprzedawanie produktów na targu. Osoby autystyczne często mają bardzo nierówno rozwinięte umiejętności – są dobre w jednej rzeczy i bardzo słabe w innej. Ja jestem wzrokowcem, myślącym obrazami. To umożliwiło mi zrozumienie zwierząt i sprawiło, że jestem dobra w projektowaniu i budowaniu rzeczy. Inna osoba autystyczna może myśleć za pomocą schematów, w sposób matematyczny, przestrzenny. Tacy ludzie mogą być znakomici w inżynierii i programowaniu. Trzecim typem są osoby myślące werbalnie. Autyzm jest bardzo szerokim spektrum, sięgającym od genialnego prezesa wielkiej firmy technologicznej do kogoś, dla kogo wyzwaniem są codzienne czynności. Kocham ten cytat ze Stephena Hawkinga: „Skoncentruj się na tych rzeczach, które możesz robić dobrze i nie przeszkadza ci w tym twoja niepełnosprawność”.
Temple Grandin
profesor zootechniki
Colorado State University
źródło: T. Grandin, D. Moore, Autyzm przewodnik… 2022
#arkusz #asd #Asperger #autyzm #czytanie #dzienniki #edukacja #emocje #grafomotoryka #IPET #komunikacja #lekcja #manualne #mindfulness #motoryka #mowa #niepełnosprawność #niepełnosprawnośćintelektualna #pedagog #percepcja #pisanie #premium #program #przedszkole #psychologia #rewalidacja #scenariusz #scenariusze #schemat #sensoryka #SI #sposoby #społeczne #szkoła #tematyczne #terapia #umiejętności #umiejętnościspołeczne #uwaga #uważność #zabawa #zabawy #zajęcia #zajęciaterapeutyczne #ćwiczenia
autyzm.life i neuroróżnorodni 