Przykładowy plan zajęć rewalidacyjnych dla ucznia z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim z trudnościami z integracją sensoryczną:

Plan Zajęć Rewalidacyjnych dla Ucznia z Niepełnosprawnością Intelektualną w Stopniu Lekkim z Trudnościami z Integracją Sensoryczną

Cel ogólny: Poprawa zdolności komunikacyjnych, społecznych i integracji sensorycznej ucznia.

Cele szczegółowe:

1. Poprawa komunikacji werbalnej i niewerbalnej.
2. Wzmacnianie umiejętności społecznych i interakcji z rówieśnikami.
3. Ułatwianie integracji sensorycznej i poprawa aktywności fizycznej.

Zajęcie 1: Rozwijanie Komunikacji Werbalnej i Niewerbalnej

• Cel: Udoskonalenie umiejętności komunikacyjnych ucznia.
• Opis: Podczas tego zajęcia skupimy się na nazywaniu przedmiotów i emocji. Wykorzystamy obrazki przedstawiające różne przedmioty i emocje. Poprosimy ucznia, aby nazwał przedmioty i wyraził swoje emocje. Będziemy także pracować nad gestami i mimiką twarzy, aby rozwijać komunikację niewerbalną.

Zajęcie 2: Integracja Sensoryczna

• Cel: Poprawa integracji sensorycznej.
• Opis: Stworzymy przestrzeń sensoryczną z różnymi materiałami sensorycznymi, takimi jak piasek kinetyczny, gąbki, gumowe zabawki do żucia, lśniące tkaniny itp. Poprosimy ucznia o eksplorację tych materiałów, co pomoże w integracji sensorycznej.

Oto przykładowe ćwiczenia, które można wykorzystać w ramach zajęć mających na celu poprawę integracji sensorycznej:

1. Zabawa w piasku kinetycznym:
   • Przygotuj skrzynkę z piaskiem kinetycznym i różnymi narzędziami, takimi jak łopatki, foremki, lub plastikowe noże do kształtowania piasku.
   • Poproś ucznia, aby dotykał, wyciskał i kształtował piasek za pomocą rąk i narzędzi.
   • Zaproponuj konkretne zadania, takie jak tworzenie kształtów czy układanie linii w piasku.
2. Zabawa w gąbki:
   • Przygotuj różne rodzaje gąbek o różnych fakturach, kształtach i kolorach.
   • Poproś ucznia, aby eksplorował gąbki, dotykając je, ściskając, uciskając i porównując je pod względem faktury.
   • Możesz także zamoczyć gąbki w wodzie i sprawić, aby dziecko poczuło różnicę między suchą a mokrą fakturą.
3. Gumowe zabawki do żucia:
   • Dostarcz różne gumowe zabawki do żucia o różnych fakturach i kształtach.
   • Poproś ucznia, aby żuł te zabawki, jednocześnie eksplorując różnice między nimi.
   • Zachęć go do opisywania, jakie wrażenia dostarczają mu różne gumowe zabawki.
4. Lśniące tkaniny:
   • Przygotuj różne lśniące tkaniny, takie jak satyna, lamówka lub tkaniny z brokatem.
   • Zawieś je lub ułóż na podłodze, aby stworzyć przestrzeń do eksploracji.
   • Poproś ucznia, aby dotykał tkanin, patrzył na ich lśnienie i opisywał swoje wrażenia.
5. Zabawa z sensorycznymi pojemnikami:
   • Przygotuj małe pojemniki lub worki z różnymi materiałami sensorycznymi, takimi jak ryż, groszek ptysiowy, piasek, gąbki, czy makaron.
   • Poproś ucznia, aby wkładał ręce do pojemników i eksplorował zawartość, opisując tekstury i uczucia.
6. Badanie zapachów:
   • Przygotuj różne zapachy, takie jak olejki eteryczne, przyprawy lub kwiaty.
   • Poproś ucznia, aby wąchał i opisywał zapachy, które odczuwa. Możesz też zorganizować zabawę w odgadywanie zapachów.
7. Poruszanie się po przestrzeni sensorycznej:
   • Stworzona przestrzeń sensoryczna może zawierać różne obszary, które zachęcą do ruchu, na przykład strefę piasku kinetycznego, strefę gąbek, itp.
   • Zachęć ucznia do eksploracji przestrzeni, zachęcając go do poruszania się między różnymi obszarami i korzystania z różnych materiałów sensorycznych.

Podczas tych ćwiczeń, ważne jest obserwowanie reakcji ucznia i dostosowywanie zajęć do jego indywidualnych potrzeb i komfortu. Integracja sensoryczna może być procesem stopniowym, dlatego też zachęcaj ucznia do eksperymentowania i odkrywania nowych bodźców.

Zajęcie 3: Rozwijanie Umiejętności Społecznych

• Cel: Udoskonalenie umiejętności społecznych i interakcji z rówieśnikami.
• Opis: Poprosimy ucznia o udział w prostych scenkach społecznych, takich jak udawanie rozmów z rówieśnikami. Będziemy podkreślać podstawowe zasady zachowań społecznych, takie jak kontakt wzrokowy, słuchanie i odpowiednie reakcje na inne dzieci.

Zajęcie 4: Terapia Ruchowa

• Cel: Poprawa sprawności fizycznej i motoryki.
• Opis: Zajęcia będą obejmować proste ćwiczenia gimnastyczne, zabawy z piłką i zabawy na świeżym powietrzu. Będziemy pracować nad równowagą, koordynacją ruchową i ogólną sprawnością fizyczną.

Zajęcie 5: Terapia Mowy

• Cel: Poprawa umiejętności mówienia i rozumienia mowy.
• Opis: Uczestnik będzie miał indywidualne zajęcia z logopedą, podczas których będzie ćwiczył wymowę, rozumienie poleceń i komunikację werbalną.

Zajęcie 6: Zabawy w Grupie

• Cel: Nawiązywanie kontaktów społecznych i współpraca z rówieśnikami.
• Opis: Organizujemy zabawy w grupie, które pomagają uczniowi w nawiązywaniu kontaktów społecznych. Będziemy promować współpracę, dzielenie się i rozwiązywanie prostych problemów w grupie.

Zajęcie 7: Zajęcia Adaptacyjne

• Cel: Nauka podstawowych umiejętności codziennego życia.
• Opis: Uczymy ucznia podstawowych umiejętności, takich jak ubieranie się, jedzenie i mycie rąk. Będziemy rozwijać samodzielność w codziennych czynnościach.

Zajęcie 8: Zajęcia Relaksacyjne

• Cel: Samoregulacja emocji.
• Opis: Wprowadzimy techniki relaksacyjne, takie jak techniki oddechowo-wyciszające, mindfulness i panowanie nad nastrojem. Pomagamy uczniowi w radzeniu sobie z emocjami.

Oto przykładowe zajęcia relaksacyjne, które można dostosować do ucznia z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim:

1. Ćwiczenia oddechowe:
   • Rozpocznij zajęcia od prostych ćwiczeń oddechowych. Usiądźcie wygodnie na podłodze lub na krzesłach.
   • Poproś ucznia o głębokie wdechy przez nos, a następnie wolne wydechy przez usta.
   • Możecie wykorzystać pomoce wizualne, takie jak bańki mydlane lub piórka, aby uczynić to ćwiczenie bardziej atrakcyjnym.
2. Muzyka i dźwięki relaksacyjne:
   • Odtwarzaj spokojną muzykę lub dźwięki natury, takie jak szum morza, śpiew ptaków lub delikatny deszcz.
   • Poproś ucznia, aby zamknął oczy i wsłuchiwał się w te dźwięki, starając się zrelaksować.
3. Ćwiczenia rozluźniające mięśnie:
   • Przejdźcie do ćwiczeń rozluźniających mięśnie ciała.
   • Zacznijcie od głowy i stopniowo przechodźcie do nóg. Poproś ucznia, aby skupił się na uczuciu rozluźnienia każdej części ciała.
4. Wizualizacja:
   • Poprowadź ucznia przez krótką wizualizację. Opowiedz opowieść lub pokaż obrazek, który będzie opisywał spokojne miejsce, na przykład plażę lub las.
   • Zachęć ucznia do wyobrażenia sobie, że jest w tym miejscu, czując spokój i relaks.
5. Technika „świadomości ciała”:
   • Poproś ucznia, aby zamknął oczy i skoncentrował się na swoim ciele.
   • Wspólnie opisujcie różne części ciała i to, jak się czują. Na przykład, „Jak czuje się twoja ręka? Czy jest ciepła i rozluźniona?”
   • To ćwiczenie pomaga uczniowi zwiększyć świadomość swojego ciała i relaksować się.
6. Ćwiczenia mindfulness:
   • Przeprowadź proste ćwiczenia mindfulness, takie jak skupianie się na oddechu lub na jednym konkretnym przedmiocie, na przykład płomieniu świecy.
   • Pomóż uczniowi zrozumieć znaczenie obecności w chwili i skoncentrowania się na teraźniejszości.
7. Opowiadanie relaksacyjnych historii:
   • Opowiedz uczniowi krótką relaksacyjną historię. Może to być opowieść o spokojnym spacerze w lesie lub o pływaniu w ciepłej wodzie.
   • Zachęć ucznia do wyobrażenia sobie tych sytuacji i doświadczania relaksu.
8. Ruchy relaksacyjne:
   • Wprowadź delikatne ruchy relaksacyjne, takie jak unoszenie i opuszczanie ramion lub głowy, krążenie stopami lub delikatne masowanie rąk.
   • Ruchy te pomagają w rozluźnieniu ciała i redukcji napięcia.
9. Ćwiczenia oddechowe z elementem zabawy:
   • Połącz oddechowe ćwiczenia z elementem zabawy, na przykład prosząc ucznia o dmuchanie bańki mydlanej lub balonika.
   • To może sprawić, że ćwiczenia oddechowe staną się bardziej atrakcyjne i angażujące.
10. Podsumowanie i rozmowa:
    • Zakończcie zajęcia krótką rozmową na temat tego, jak się czuje po relaksacji.
    • Zachęć ucznia do dzielenia się swoimi wrażeniami i doświadczeniami.

Wszystkie te ćwiczenia mają na celu pomoc uczniowi w osiągnięciu stanu relaksu i redukcji stresu. Ważne jest, aby dostosować je do indywidualnych potrzeb i możliwości ucznia z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim oraz dbać o atmosferę spokoju i bezpieczeństwa podczas zajęć.

Zajęcie 9: Kontynuacja terapii w domu

• Cel: Współpraca z rodzicami w celu kontynuacji terapii i nauki w domu.
• Opis: Będziemy pracować z rodzicami, aby pomóc im kontynuować zajęcia i ćwiczenia w domu, aby wzmocnić efekty zajęć rewalidacyjnych.

Pamiętaj, że kluczowym elementem pracy z uczniem z niepełnosprawnością intelektualną jest cierpliwość, indywidualne podejście i dostosowanie zajęć do jego potrzeb i umiejętności. Współpraca z rodzicami i specjalistami także odgrywa istotną rolę w procesie rewalidacji.

Opracowanie: Sylwia Merchut (Iwan)