Gdy emocje dziecka są jak fala

Czasem emocje dziecka z autyzmem przypominają przypływ – przychodzą nagle, z siłą, której nie sposób zatrzymać. Bywa, że jedno słowo, hałas lub nieoczekiwana zmiana rozkładu dnia powoduje wybuch złości, płacz lub zamknięcie się w sobie. Jako rodzic możesz czuć się bezradny wobec intensywności tych reakcji.

Ale co jeśli emocje Twojego dziecka to nie problem, lecz język, którego jeszcze nie nauczyło się używać – i który Ty możesz pomóc mu zrozumieć?

Jednym z najbardziej inspirujących narzędzi, jakie możesz wykorzystać, jest mapa poziomów świadomości Davida R. Hawkinsa – prosta, ale głęboka koncepcja, która pokazuje, że każda emocja ma swoją „energię” – i można się po niej wspinać.

🧠 Co to jest mapa świadomości Hawkinsa?

David R. Hawkins, psychiatra i badacz, stworzył system klasyfikacji stanów emocjonalnych i duchowych – od najniższych, takich jak wstyd, lęk, złość, do najwyższych: odwagi, akceptacji, miłości i spokoju.

Każdy poziom ma przypisaną wartość liczbową (od 0 do 1000), symbolizującą częstotliwość energetyczną emocji. To nie tylko metafora – to sposób na zrozumienie, dlaczego niektóre emocje zamykają, a inne otwierają i uzdrawiają.

„Prawdziwe uzdrowienie zaczyna się wtedy, gdy zaakceptujemy to, co czujemy, i przestaniemy z tym walczyć.”
– David R. Hawkins

👁️‍🗨️ Autyzm a emocje – inna mapa, ten sam cel

Dzieci ze spektrum często nie przetwarzają emocji tak, jak neurotypowi rówieśnicy. Ich system nerwowy bywa nadreaktywny, a jednocześnie mają trudność z werbalizacją tego, co czują. Lęk może przejawiać się w postaci wycofania lub napadu złości. Miłość – przez powtarzające się rytuały bliskości. Radość – przez nietypowe reakcje sensoryczne.

Rodzic, który rozumie, na jakim poziomie emocjonalnym znajduje się dziecko, może pomóc mu przejść na wyższy – bardziej spokojny i bezpieczny poziom bycia.

🌈 Od lęku do miłości – trzy kluczowe poziomy w codziennym życiu dziecka z autyzmem

🔶 1. LĘK (poziom 100) – „Świat jest nieprzewidywalny”

Dziecko reaguje nadmiernie na zmiany, nowe osoby, bodźce. Często doświadcza napięcia, wycofania lub napadów paniki.

Co pomaga?

• Jasne struktury i przewidywalność
• Rytuały dające poczucie kontroli
• Przewodnik emocji – np. „termometr złości”, karty nastrojów

„Mamo, boję się, że znowu będzie głośno.” – dziecko nie powie tego wprost, ale pokaże to swoim zachowaniem.

🟢 2. AKCEPTACJA (poziom 350) – „Tak, jestem inny – i to jest w porządku”

Dziecko zaczyna rozumieć swoje emocje, wie, kiedy się wycofać, potrafi prosić o przerwę. Zyskuje bezpieczne strategie samoregulacji.

Co pomaga?

• Nazywanie emocji zamiast ich oceniania
• Techniki oddechowe i sensoryczne
• Komunikaty wspierające: „Rozumiem, że jesteś smutny. Jestem obok.”

„To OK, że nie chcę dzisiaj mówić. Mogę narysować, jak się czuję.”

💖 3. MIŁOŚĆ (poziom 500) – „Kocham, czuję się kochany, mogę kochać świat”

To nie musi być spektakularne uczucie. To stan łagodnego bycia w relacji, kontakt wzrokowy, bliskość, uśmiech, wzajemne zrozumienie bez słów.

Co pomaga?

• Uważna obecność rodzica, bez presji
• Małe rytuały czułości: masaż dłoni, wspólne słuchanie muzyki
• Pokazywanie dziecku, że jest ważne niezależnie od zachowania

„Miłość nie oznacza, że wszystko rozumiem. Oznacza, że jestem przy Tobie – nawet gdy nie wiem, co czujesz.”

🔄 Jak wspierać dziecko w przechodzeniu z jednego poziomu na drugi?

🔹 Z LĘKU → do AKCEPTACJI
➡️ „Zobaczmy, co Ci pomoże. Wolisz ciszę czy kocyk?”

🔹 Z AKCEPTACJI → do MIŁOŚCI
➡️ „Jestem przy Tobie. Możemy razem pobyć w spokoju.”

Nie chodzi o to, by zmuszać dziecko do „bycia szczęśliwym”. Chodzi o to, by pokazać mu, że każda emocja może być mostem – a nie przepaścią.

📉 Prosta wizualizacja poziomów emocjonalnych dziecka:

🔴 LĘK – niepokój, wycofanie, napięcie
🟠 ZŁOŚĆ – frustracja, krzyk, nadreaktywność
🟡 ODWAŻNE PRÓBY – „powiem to, ale szeptem…”
🟢 AKCEPTACJA – „mogę być taki, jaki jestem”
💙 MIŁOŚĆ – kontakt, przytulenie, bliskość

🧘‍♀️ Narzędzia codziennego wsparcia dla rodzica

• Dziennik emocji (dziecko koloruje, co dziś czuło)
• Poziomy emocji na lodówce – dziecko wskazuje, „gdzie dziś jest”
• Proste afirmacje: „Jestem bezpieczny”, „Mogę się wyciszyć”, „Jestem kochany taki, jaki jestem”

🔚 Podsumowanie: Dziecko nie musi się zmieniać. Wystarczy, że będzie rozumiane.

Twoje dziecko z autyzmem nie potrzebuje być inne. Potrzebuje bezpiecznego towarzyszenia w emocjach, które często go przytłaczają. Dzięki mapie świadomości Hawkinsa możesz nie tylko lepiej je rozumieć – ale także wspierać w codziennej drodze ku spokojowi, miłości i akceptacji siebie.

„Dziecko nie zawsze potrzebuje rozwiązania. Czasem wystarczy sama obecność.”
– Jon Kabat-Zinn