Skąd się wziął tłusty czwartek? Krótka historia
Pierwotnie tłusty czwartek był dniem, podczas którego świętowano koniec zimy i początek wiosny. Celebracja polegała przede wszystkim na spożywaniu znacznych ilości tłustych produktów i piciu alkoholu. W przeszłości były to przede wszystkim tłuste rodzaje mięs, wino, a także “pączki” przygotowywane z ciasta chlebowego ze słoniną.
Ciekawą genezę ma także tłusty czwartek w rejonie Małopolski. W tym regionie Polski tłusty czwartek bywa nazywany combrowym czwartkiem, a nazwa tego dnia pochodzi od burmistrza Krakowa. Nie ma danych źródłowych potwierdzających istnienie tej postaci, jednak do dziś przetrwała legenda, że burmistrz Comber był niezwykle surowy dla kobiet handlujących na rynku w Krakowie. Jak głosi legenda, burmistrz ten miał umrzeć w czwartek. Od tej pory, co roku, kramarki miały świętować jego śmierć huczną celebracją. Z tej okazji odbywały się tańce na rynku czy zabieranie mężczyznom wierzchniej odzieży w zamian za krzywdy wyrządzone przez byłego burmistrza.
Kiedy jest tłusty czwartek?
Tłusty czwartek jest świętem ruchomym. Oznacza to, że w każdym roku świętowanie tego dnia przypada na inny dzień w kalendarzu. Tłusty czwartek może być obchodzony pomiędzy 29 stycznia a 4 marca i mimo, iż tradycja tego święta pochodzi z pogaństwa, to obecnie jego dokładną datę wyznacza kalendarz chrześcijański. Tłusty czwartek jest celebrowany zawsze 52 dni przed Wielkanocą i oznacza on ostatni dzień karnawału dla wierzących. W 2023 roku święto to będzie obchodzone 16 lutego, a w kolejnym roku nieco wcześniej, bo 8 lutego.
Jak świętuje się tłusty czwartek w Polsce?
W Polsce zwyczaje tłustego czwartku są nierozerwalnie związane z jedzeniem słodkich i tłustych przysmaków. Jednakże co konkretnie je się w tłusty czwartek?
To właśnie tradycja jedzenia pączków jest najbardziej znana i najpowszechniej przestrzegana. Nierzadko możemy usłyszeć, jak znajomi prześcigają się w “zawodach”, komu uda się zjeść ich więcej. Najczęściej spotykane i zarazem najbardziej tradycyjne są pączki z lukrem, bądź cukrem pudrem i nadzieniem z konfitury różanej.
W miarę napływania kultury zachodniej do Polski coraz częściej spotykamy także tzw. “donuty”, czyli pączki z dziurką w środku (w kształcie “oponek”), a także takie, które charakteryzują się zdecydowanie bardziej wyszukanym nadzieniem czy polewą, np. z masłem orzechowym, czekoladą czy ciasteczkami znanych marek.
Kolejnym słodkim przysmakiem, który także cieszy się dużą popularnością, są “faworki”, znane gdzieniegdzie pod nazwą “chrusty”. Są smażone z cienkich kawałków słodkiego ciasta pszenno – śmietanowego. Faworki podaje się obficie posypane cukrem pudrem.
Warto podkreślić, że przygotowywanie tych słodkich przysmaków stanowi nie lada wyzwanie! Zarówno pączki, jak i faworki, są pracochłonne i wymagają wprawionej ręki. Bezcenny będzie sprawdzony przepis! Jeśli poszukujesz dobrej receptury na faworki, możesz skorzystać z naszej propozycji, którą znajdziesz tutaj.
Ciekawostki na temat tłustego czwartku
Niewątpliwie, pogańskie pochodzenie tłustego czwartku może być dla wielu z nas zaskoczeniem. Kolejną ciekawostką może być fakt, że tłusty czwartek jest słodkim dniem zaledwie od kilku stuleci. W przeszłości do tradycyjnych przysmaków należały pączki ze słoniną czy inne tłuste, zakrapiane mocnymi alkoholami mięsa. W dawnej Polsce to słonina i wódka królowały podczas tłustego czwartku!
Natomiast od około XVI wieku tradycja zaczęła się zmieniać. Na polskich stołach zaczęły gościć pączki w wersji słodkiej. Być może zmiana ta była zasługą nowej królowej, Bony Sforzy, która mając południowe korzenie, nadała początek wielu zmianom w kuchni polskiej. To jej zasługą było wprowadzenie większej ilości warzyw czy wina do diety Polaków.
Co ciekawe, w przeszłości, gdy słodkie pączki miały swoje początki w polskiej tradycji, nie były wypełnione słodką konfiturą, a orzeszkiem. To także nie dotyczyło wszystkich pączków! Zgodnie z wierzeniami, osoba, której trafił się pączek z orzeszkiem, np. migdałem, miała doznać dostatku i powodzenia w nowym roku.
Dlaczego trzeba zjeść pączka w tłusty czwartek?
Jak wynika z tradycji tłustego czwartku, jego świętowanie jest związane z radością spowodowaną końcem zimy, a więc także zakończeniem okresu postu i głodu. Celebrowanie tłustego czwartku, polegające na świętowaniu czy jedzeniu bez umiaru miało zapewnić dostatek i powodzenie, a także uchronić przed głodem, nieszczęściem i brakiem nieurodzajnych plonów. Z kolei w tradycji chrześcijańskiej tłusty czwartek miał za zadanie przygotować do okresu postu.
Jednakże bez względu na to, czy skłaniamy się ku wierzeniom pogańskim czy chrześcijańskim, warto tego dnia korzystać ze słodkich przysmaków. Pamiętać należy, że dieta to nie tylko wyrzeczenia, ale także zdrowy rozsądek. Jeśli mamy ochotę na jakiś słodki przysmak, możemy się na niego skusić. Nie powinniśmy jednak zapominać o pozostałych zasadach diety. Pomimo drobnych odstępstw nadal powinniśmy odżywiać się zdrowo i prowadzić aktywny tryb życia.
źródło: uczymyjakslodzic.pl
Zabawy na Tłusty Czwartek – Kreatywne pomysły na zabawy z dziećmi
Zjadanie pączka bez pomocy rąk
Do tej zabawy będziemy potrzebowali pączków z dziurką w środku (donaty). Przewieszamy na sznurku tyle pączków ilu jest uczestników wytypowanych do danej konkurencji. Każdy z nich ustawia się pod pączkiem, a ręce ma zaplecione z tyłu. Na znak startu wszyscy zaczynają zjadać swojego pączka, a jeżeli już pączek się odczepi od sznurka, można wtedy pomóc sobie ręką. Wygrywa ten łakomczuch, który zje pączka jako pierwszy.
Pączkowe nadzienie
Zabawa będzie polegała na rozpoznawaniu jakie nadzienie dodano do pączków. Wybrane dziecko ma na oczach zawiązaną chustkę, a animator będzie mu podawał pod nos lub do ust (w zależności co to będzie) jakąś rzecz do zapachowego lub smakowego rozpoznania. Do wersji z zapachami przydadzą się aromaty do ciasta (np. waniliowy, cytrynowy, pomarańczowy), natomiast do wersji smakowej można dać budyń, czekoladę, dżem, toffi itp.)
Zawijanie faworków
Zawijanie papierowych faworków na czas (czy też chruścików – nazwa w zależności od danego regionu Polski). Wybieramy kilkoro dzieci, a każde z nich dostaje wycięte prostokąty. Najpierw pokazujemy wszystkim sposób w jaki zawija się faworki, a jak już mamy pewność, że wszyscy potrafią to zrobić, to zaczynamy zabawę, kto pierwszy zawinie wszystkie faworki, które ma na stoliku. Sposób zwijania to po prostu skręcenie ich na kokardkę. Można też je skręcać z kawałków gazet, będzie to łatwiejsze zwłaszcza dla młodszych dzieci 🙂
Dekorowanie pączków
Zabawa polega na tym, że każdy uczestnik dostaje pączka, którego musi smakowicie ozdobić z materiałów przygotowanych na stole (lukry, posypki, gorąca czekolada, wiórki kokosowe itp.). Jeżeli nie możemy sobie pozwolić na dekorowanie prawdziwych pączków, zawsze można wykonać kolorową pracę plastyczną.
Rzut pączkiem do celu
Oczywiście nie chodzi nam tu o prawdziwe pączki, tylko o takie sztywne, wykonane z papierowego talerzyka z wyciętą w środku dziurką (jak na jednej z inspiracji powyżej). Jeżeli macie jakieś ringo do rzucania, to można je ozdobić w taki sposób. Do tego potrzebna będzie jeszcze tyczka i coś co wyznaczy nam punkt, z którego dzieci będą mogły rzucać. Punkt zdobywają dzieci, którym uda się trafić „pączkiem” na tyczkę. Jako pączka do rzucania można też wykorzystać element z zabawy przedstawionej poniżej.
Pączkowe tory przeszkód
Do tego zadania będzie nam potrzebne duże dmuchane koło pływackie lub dwa jeżeli mamy większą grupę i chcemy wprowadzić element rywalizacji. Koła można kolorowo ozdobić aby przypominały pączki. Z tego co wiem, to ostatnio modne są nawet takie koła już z gotowym nadrukiem 🙂
Wyścigów z pączkami może być tyle ile podpowiada Wam wyobraźnia. Podam kilka przykładowych:
- Wyścigi pączków – uczestnicy wchodzą do pączka trzymając go na wysokości pasa. Na start zaczynają ścigać się do wyznaczonej mety.
- Toczenie pączków – pączki (koła) są w pozycji stojącej, na start uczestnicy toczą pączki do wyznaczonego miejsca.
- Raczki – uczestnicy kładą sobie pączki na brzuchach i przenosząc ciężar ciała na ręce i nogi ścigają się do mety (tzw. raczki).
- Pączkowy tunel – na środku trasy między startem a metą stoi animator, który trzyma pionowo dmuchane pączki. W czasie biegu dziecko musi schylić się, przejść przez koło i dalej kontynuować bieg do mety.
- Pączkowe skoki – dziecko staje w środku pączka i tak rozkracza nogi, żeby podczas skoków pączek skoczył razem z nim. Na start skacze aż dotrze do końca wyznaczonej trasy.
Do niektórych wyścigów można zamiennie wykorzystać koło hula-hop, ale wizualnie nie będzie ono tak atrakcyjne jak dmuchane koła.
źródło: ciuciubabka.net
Słodki świat pączków
Cele główne:
- rozwijanie uwagi słuchowej, umiejętności słuchania ze zrozumieniem,
- rozwijanie percepcji wzrokowej i logicznego myślenia,
- rozwijanie sprawności manualnej,
- poszerzanie zasobu doświadczeń sensorycznych i poznawczych.
Cele operacyjne – dziecko:
- z uwagą wysłucha tekstu i odpowie na pytania do niego,
- wskaże obiekty należące do określonej kategorii na materiale językowym i obrazkowym,
- zapozna się z fakturą różnych substancji sypkich i masy sensorycznej,
- wykona kształty z masy według własnego pomysłu,
- w bezpieczny sposób zaplanuje pracę zgodnie z podaną instrukcją.
Metody pracy:
- słowne – rozmowa kierowana, instrukcja, praca z tekstem i kartą pracy,
- czynnościowe – zadań stawianych dziecku do wykonania,
- metody stymulacji polisensorycznej – modelowanie w masie sensorycznej.
Formy pracy:
- praca z całą grupą.
Środki dydaktyczne:
- tekst informacji o pączkach i kartki z pytaniami do tekstu (punkt 1),
- opakowania po figurkach z Kinder Niespodzianek (plastikowe jajka),
- karty pracy (załącznik),
- produkty do przygotowania masy sensorycznej:
- 2 szklanki mąki pszennej
- 1 szklanka soli
- 1 łyżeczka proszku do pieczenia
- 1 szklanka gorącej wody
- 2 łyżki oleju
- miska, łyżka
- opcjonalnie: barwniki spożywcze, olejki zapachowe, ziarna, farby.
Proponowany przebieg zajęć:
1. Wprowadzenie do tematu zajęć – tradycja Tłustego Czwartku
Prowadzący rozmawia z dziećmi na temat tradycji Tłustego Czwartku, następnie czyta tekst o pączkach:
Pączek znany jest od dawnych czasów. Początkowo nie był przygotowywany na słodko, ale na słono. Zamiast dżemu, nadziewano go słoniną. Później pączek zmienił się w słodki przysmak. W zależności od części świata, pączki mogą mieć różne kształty i rodzaje. W naszym kraju pączki najczęściej przypominają małe słodkie bułeczki, w Stanach Zjednoczonych popularne są pączki z dziurką pośrodku, wyglądające jak oponki. W środku pączka znajdziemy dżem lub konfiturę w różnych smakach, czekoladę, budyń, bitą śmietanę, a nawet twaróg. Z wierzchu pączki możemy oblać czekoladą, lukrem lub posypać cukrem pudrem. Na pewno każdy znajdzie swój ulubiony!
Źródło: opracowanie własne na podstawie informacji zawartych na stronie: https://kukbuk.pl/artykuly/historia-paczka/
Uczniowie odpowiadają na pytania – dla urozmaicenia można je zapisać na karteczkach i schować w opakowaniach po figurkach z Kinder Niespodzianek:
- Czy pączki są znane od dawna?
- Jaki mają kształt?
- Co możemy znaleźć w środku?
- Czy pączki mogą być tylko słodkie?
- Czym można oblać pączki?
- Jaki jest Twój ulubiony pączek?
2. Detektyw – zabawa słuchowa
Prowadzący wypowiada słowa, dzieci reagują klaskaniem za każdym razem, gdy usłyszą nazwę produktu związanego z pączkiem, np.:
Lukier – czekolada – banany – szynka – dżem – cebula – cukier puder – ogórek – konfitura.
3. Co jest nam potrzebne w kuchni?
Na otrzymanych kartach pracy dzieci zaznaczają wszystkie obrazki przedstawiające przedmioty przydatne podczas przygotowywania pączków.
4. W pracowni mistrzów
Zapraszamy dzieci do wykonania pączków – jeśli nie mamy możliwości przygotowania ciasta drożdżowego, możemy zaproponować przyjemną w pracy masę sensoryczną:
- dwie szklanki mąki pszennej mieszamy ze szklanką soli i łyżeczką proszku do pieczenia
- dodajemy szklankę gorącej wody (zachowujemy ostrożność, aby uniknąć poparzenia) i dwie łyżki oleju
- całość ostrożnie zagniatamy do otrzymania masy o konsystencji ciastoliny
- po przestygnięciu dzieci mogą modelować z masy dowolne kształty
- dla wzbogacenia doznań sensorycznych masę możemy barwić barwnikami spożywczymi, aromatyzować olejkami zapachowymi, dodać do niej ziarna różnej wielkości
- po wyschnięciu uformowane kształty można pomalować. Mogą one stanowić część ekspozycji, kącika tematycznego, być wykorzystywane do ćwiczeń matematycznych, zabaw tematycznych, przedstawień teatralnych, inscenizacji…
5. Podziękowanie za udział w zajęciach i pożegnanie
Pobierz kartę pracy
Autor: Urszula Wesół – pedagog specjalny, terapeuta pedagogiczny
Słodkie zabawy
#arkusz #asd #Asperger #autyzm #czytanie #dzienniki #edukacja #emocje #grafomotoryka #IPET #komunikacja #lekcja #manualne #metody #motoryka #mowa #niepełnosprawność #niepełnosprawnośćintelektualna #pedagog #percepcja #pisanie #program #przedszkole #psychologia #rewalidacja #scenariusz #scenariusze #schemat #sensoryka #SI #sposoby #społeczne #szkoła #tematyczne #terapia #terapiaręki #umiejętności #umiejętnościspołeczne #uwaga #uważność #zabawa #zabawy #zajęcia #zajęciaterapeutyczne #ćwiczenia
autyzm.life i Neuroróżnorodni 
