Pomóżcie uczniowi w rozpoznawaniu różnych uczuć oraz właściwej reakcji zwrotnej.
Osoby autystyczne mogą potrzebować wsparcia, aby dostrzec moment, gdy ich emocje ulegną zmianie. Należy im pomóc rozpoznać, jak wyglądają i jak się czują, gdy są spokojni, kiedy się boją lub złoszczą. Gdy nauczą się identyfikować u siebie emocje, będą potrafili je lepiej kontrolować.
Warto najpierw wytłumaczyć uczniom różne odczucia. Następnie aby wyjaśnić, w jaki sposób emocje ulegają eskalacji – od spokoju do lęku i/lub złości – można ukryć karty pracy z narysowanym barometrem lub skalą jako pomocy wizualnej. Zachęcajcie uczniów do rozpoznawania swoich uczuć, gdy są spokojni, zaniepokojeni i zezłoszczeni.
Dany uczeń może potrzebować pomocy na przykład w sytuacji, gdy jego ciało będzie rozluźnione i odprężone – albo gdy będzie ze złości zaciskać dłonie w pięści bądź gdy będzie odczuwać pieczenie w żołądku lub zaciskać zęby. Poproście, aby – jeśli potrafi – własnymi słowami opisał, jak się czuje. Może to oznaczać konieczność przypomnienia sobie wydarzeń z przeszłości, które wywołały u niego złość. Jeśli uczeń odczuje niepokój przerwijcie ćwiczenie.
Wykorzystajcie rysunki barometru, wskaźnika prędkości, pionowej drabiny lub wykresu parabolicznego. Zaznaczcie 3 uczucia: spokój, zaniepokojenie i złość. Jeśli uczeń rozpoznaje fazy pośrednie, dodajcie jedną lub dwie emocje. Uczeń może wybrać kolory lub narysować twarze, aby zobrazować dane uczucie. Za pomocą rzepu bądź też masy plastycznej Blu Tack przyklejcie strzałkę do skali. Uczeń będzie mógł następnie poruszać strzałką powoli w górę skali, oznacza to, że należy zastosować strategie, które pomogą mu poradzić sobie z danym problemem.
Wskazówka dla nauczyciela
Znajomy uczeń, który współpracuje z nauczycielem wspomagającym w klasie integracyjnej, regularnie stosuje tę metodę. Gdy zaczyna kierować strzałkę w górę, nauczyciel proponuje mu, aby zaczął spokojnie oddychać. Jeśli strzałka nadal przesuwa się w górę, stosują kilka strategii, na przykład oglądają zdjęcia związane z zainteresowaniami ucznia i na kilka chwil wychodzą razem z sali lekcyjnej. Po powrocie uczeń opuszcza strzałkę. To działa – sami spróbujcie.
Rozszerzenie
Dostosujecie skalę do indywidualnych potrzeb uczniów. Jeśli podopieczny interesuje się samochodami, niech skala przypomina prędkościomierz. Jeśli lubi mangę, niech pokazuje emocje, wykorzystując postaci z komiksów (Bullock, 2018).
źródło: C. Bullock: „100 pomysłów dla nauczycieli…”, HARMONIA UNIVERSALIS, Gdańsk 2018
