Autyzm – program zachęcający do komunikacji

Cele programu:

Zwiększenie chęci ucznia do komunikowania się.
Sprawienie, aby komunikacja stała się przyjemnością.
Dowiedzenie siły komunikacji.
Zwiększenie częstotliwości spontanicznego używania mowy.
Podporządkowanie mowy odpowiednim bodźcom pochodzącym z otoczenia.

Przebieg:

Program ten jest przeznaczony dla dzieci, które nie potrafią w sposób logiczny używać pojedynczych słów w celu wyrażenia swoich potrzeb. Artykulacja nie musi być bardzo dokładna, ale słuchacz musi być w stanie zrozumieć poszczególne słowa. Dla dzieci, których umiejętność mówienia nie jest na tyle rozwinięta, przeznaczone są programy dotyczące dokonywania wyborów i Komunikacji Funkcjonalnej.

Zaaranżuj sytuacje, które zaowocują u ucznia potrzebą poproszenia o coś. Ta procedura została opisana przez Wheterby i Prizant (1989). Niektóre przedstawione poniżej strategie zostały wcześniej opisane przez Margary Rapport w Maurice et al. (1996). Jeśli niezbędne będzie użycie podpowiedzi, skorzystaj z zachowań niewerbalnych (np. przesadne nachylanie się w stronę ucznia, wpatrywanie się w niego, wzruszenie ramion oznaczające brak zrozumienia). Jako ostatnią deskę ratunku możesz zastosować wskazówki słowne takie jak „Chcę…”. Unikaj zadawania bezpośrednich pytań takich jak „Co chcesz?”. Nie pytaj ucznia, co chce. Zastosuj jeszcze bardzo naturalne reakcje, jak pauza pozwalająca uczniowi dokończyć zdanie.

Podpowiedzi:

Zacznij od pełnej wskazówki werbalnej (słownej). Przejdź do częściowej wskazówki werbalnej, następnie zastosuj tylko mowę ciała.

Przykłady:

Jedz ulubiony przysmak ucznia, lub baw się jego ulubioną zabawką nie proponując mu dołączenia się. Plastelina, kolejka, figurki bohaterów, ciastka, żelki itp. Daj uczniowi trochę, gdy o to poprosi, aby zachęcić go do wyrażania kolejnych próśb.
Daj uczniowi do jedzenia coś, czego nie lubi, lub wsadź jego rękę do miseczki z budyniem (aby wywołać werbalny sprzeciw).
Uruchom nakręcaną zabawkę. Poczekaj aż przestanie działać i daj ją uczniowi, aby ponownie ją nakręcił.
Otwórz butelkę z płynem do robienia baniek mydlanych (dmuchanie), zrób kilka baniek, zamknij butelkę i daj ją uczniowi.
Powiedz uczniowi, że skończył pracę, ale nie pozwól mu odejść, dopóki nie powie: „Chcę iść”.
Zainicjuj zabawę (np. łaskotanie, podrzucanie dziecka na rękach, itd.), bawcie się do momentu aż uczeń wyrazi zadowolenie. Przerwij zabawę i odczekaj chwilę.
Zacznij grę, wyjmując jeden jej element (np. kostkę, pionki, itp.), powiedz: „Zagramy”.
Nadmuchaj balon i powoli spuść z niego powietrze. Podaj balon ze spuszczonym powietrzem dziecku, lub trzymaj go przy ustach i czekaj.
Zacznij układanie puzzli. Gdy uczeń ułoży kilka kawałków daj mu jeden, który nie pasuje.
Weź przedmiot, który uczeń chciałby mieć, lub taki, który robi dużo hałasu, umieść go w pudełku i poczekaj.
Zaproponuj malowanie akwarelami (przynieś papier, farby, pędzle, itp.) daj uczniowi kubeczek bez wody.
Powiedz uczniowi, że może wyjść na dwór się pobawić, ale zostaw zamknięte drzwi.
Kiedy uczeń pokaże ci, że chce pić, daj mu pustą szklankę.
Podaj obiad, ale bez widelca.
Włóż dziecko do wanny, bez wody.
Trzymaj książkę, którą razem oglądacie, odwrotnie.
Złóż zabawkę, którą uczeń zna, w nieodpowiedni sposób (np. w miejsce kapelusza włóż nogę).
Zaśpiewaj piosenkę ucznia, opuszczając któreś słowo i śpiewaj dalej tylko, jesli powie, o jakie słowo chodzi.
Jeśli uczeń chce, aby wziąć go na ręce w jego stronę, ale nie podnoś go, dopóki nie powie „do góry” albo czegoś o tym samym znaczeniu. Posadź ucznia na huśtawce. Popchnij huśtawkę kilka razy, następnie przytrzymaj huśtawkę i poczekaj aż powie „dalej”, albo „popchnij”, albo podobne słowo (Leaf, McEachin, 2017)