autyzm.life

Zakres ćwiczeń terapeutycznych usprawniających motorykę dużą i małą, drobne ruchy nadgarstków, dłoni i palców

Cele operacyjne i treści szczegółowe

Ćwiczenia dłoni

• Krążenie, uderzanie, pocieranie, zamykanie i otwieranie, skubanie, składanie, ugniatanie dłoni.
• Wymachy dłoni w górę, w dół, w lewo, w prawo, na boki.
• Rozluźnianie mięśni, likwidowanie i zmniejszanie napięć.
• Składanie dłoni tak, by stykały się czubkami palców.
• Układanie modeli dłoni.

Zabawy palcami

• Dotykanie palcami podłoża.
• Ćwiczenia usprawniające ruch chwytny palców, na przykład pstrykanie, stukanie.
• Przebieranie palcami, składanie i rozkładanie palców, układanie modeli z palców (Idzie kominiarz), sploty palców, gra na nosie, pokazywanie pazurków, gra na flecie, na pianinie, promyki, deszczyk, listki.
• Krążenie palcami: jednym palcem wokół drugiego, dwoma palcami wokół siebie.
• Kreślenie palcem dowolnych kształtów: okrągłych linii prostych, ukośnych, falistych i innych.
• Kiwanie palcami w przód, w prawo, w lewo, przed sobą, łukami, w górę, w dół, do siebie.
• Łączenie rąk, nóg, palców u nóg i rąk.
• Malowanie kolorowych pasków i tworzenie z nich dowolnych kompozycji.
• Malowanie kropek: pisanki-kraszanki.

Zabawy palcami

• Odtwarzanie rytmu padającego deszczu (drobny deszczyk, ulewa).
• Podnoszenie i wkładanie drobnych przedmiotów do pudełek.

Pogrubianie:

• Prostych wzorów (linii, kół);
• konturów prostych kształtów.

• Rozdzieranie papieru palcami, próby wydzierania kawałków papieru.
• Spacerowanie palcami po stole.
• Ściskanie piłeczek palcem wskazującym i kciukiem.

Uderzanie:

• czubkami palców o blat stołu w różnym tempie;
• palcem wskazującym jednej ręki w przestrzeni między palcami drugiej.

• Ugniatanie małych kulek z gazety lub papieru trzema palcami: środkowym, wskazującym i kciukiem (wzmacnianie chwytu pisarskiego).
• Witanie paluszków, np. zabawa Bawimy, bawimy się pięknie paluszkami.
• Wodzenie placem w powietrzu i po wzorze, np. rysowanie prostych wzorów z Metody Dobrego Startu.
• Zabawy paluszkowe.
• Zabawy z wlewaniem, przelewaniem, strząsaniem wody z palców.
• Zamalowywanie (farbami, kredą, węglem) dowolnych przestrzeni dużych płaszczyzn.
• Zwijanie palcami chusteczek, apaszek.

Regulowanie napięcia dłoni, ramienia, przedramienia

• Kontrolowanie napięcia mięśni palców.
• Malowanie plasteliną.
• Modelowanie z użyciem mas: gliny, plasteliny, ciastoliny, masy solnej.
• Stemplowanie palcem, pieczątkami z drewna, korka, ziemniaka, gumy.
• Ugniatanie piłeczek, krążków.
• Wyrabianie kontroli nad ruchami dłoni i palców.
• Wykonywanie płynnych, okrężnych ruchów od strony lewej do prawej, postępujących z góry na dół.

Pisanie szlaczków, liter, sylab, wyrazów, zdań

• Analizowanie elementów składowych litery.
• Formowanie liter pisanych i drukowanych z plasteliny, sznurka, drutu, wełny, wstążki, nitki.
• Kolorowanie, zamalowywanie konturów wielkich liter.
• Kreślenie ręką wielkich liter w powietrzu.
• Malowanie liter farbą na dużych arkuszach papieru.
• Nauka poprawnego pisania poszczególnych liter.

Pisanie szlaczków, liter, sylab, wyrazów, zdań

• Odtwarzanie kształtów przez łączenia punktów.
• Obwodzenie wzorów liter w liniaturze.
• Odrysowanie przez kalkę liter lub prostych napisów.

Odwzorowywanie:

• graficzne szlaczków i ornamentów;
• liter według wzoru przy użyciu komputera;
• wyrazów, tekstów z wykorzystaniem komputera.

Omawianie samogłosek, spółgłosek, dwuznaków, spółgłosek miękkich i zmiękczonych.

Pisanie:

• liter, sylab, wyrazów po śladzie, po kropkach;
• w ograniczonym polu;
• ruchem ciągłym;
• z pamięci świeżej i odroczonej;
• liter za pomocą szablonu;
• wielkich liter na tablicy;
• małych i wielkich liter pisanych;
• małych i wielkich liter drukowanych po śladzie, po kropkach;
• według wzoru i bez wzoru;
• sylab dwuliterowych według wzoru lub samodzielnie;
• znanych wyrazów według wzoru;
• swojego imienia według wzoru i bez wzoru;
• wyrazów dwu- i trzyliterowych według wzoru;
• wyrazów ze zbiegiem spółgłosek;
• wyrazów, zdań, tekstów literami drukowanymi (wielkimi) lub pisanymi (małymi literami);
• znanych wyrazów z pamięci oraz wyrazów mówionych;
• znanych wyrazów trzyliterowych;
• wyrazów trzy- i czteroliterowych;
• pojedynczych zdań;
• zdań podzielonych wcześniej na wyrazy.

• Ćwiczenia w kształtnym i coraz szybszym pisaniu, dbałość o staranność i estetykę pisma z uwzględnieniem prawidłowych kształtów liter i połączeń między nimi.
• Pisanie według wzoru wyrazów, zdań, tekstów oraz przepisywanie z uzupełnianiem i przekształcaniem tekstu.
• Pokaz wzoru danej litery i sposobu jej pisania.

Przepisywanie:

• z uzupełnianiem brakujących liter, sylab;
• zdań po śladzie ołówka, po kropkach lub według wzoru;
• zdań, tekstów według wzoru;
• życzeń, listów według wzoru;
• prostych tekstów ze zwróceniem uwagi na kształt liter i ich łączenie.

Pisanie szlaczków, liter, sylab, wyrazów, zdań

Rysowanie:

• po śladzie wzorów literopodobnych;
• według wzoru;
• z pamięci;

Układanie i pisanie:

• wyrazów z rozsypanek literowo-sylabowych;
• zdań z podanymi wyrazami;
• krótkich, spójnych wypowiedzi.

Uzupełnianie:

• liter, sylab w wyrazach;
• luk w zadaniach.

Wodzenie narzędziami pisarskimi lub palcem po wzorze.

Ćwiczenia zwiększające szybkość pisania

• ćwiczenia dłoni, rąk w różnych układach ze stopniowym zwiększaniem szybkości;
• ćwiczenia w kreskowaniu rysunków w coraz szybszym tempie;
• ćwiczenia szybkości pisania wyrazów i zdań.

• Szybkie pisanie sylab z uwzględnieniem prawidłowych połączeń między literami.
• Pisanie liter jednym ruchem, płynne, swobodne, początkowo na kartkach bez liniatury, a następnie w liniach.

Estetyka pisma

• Kształtne, czytelne, estetyczne pisanie.
• Przepisywanie liter złożonych z kilku elementów ruchem szeregowym.
• Stosowanie prawidłowych połączeń liter w wyrazach.
• Utrzymywanie pisma w liniaturze.
• Rozmieszczanie zapisu w liniaturze z uwzględnieniem wielkości, proporcji ukierunkowania i zagęszczenia liter.
• Zamiana pisma drukowanego na pisane (Naprawa, Tanajewska, Szczepańska, 2013)

źródło:R. Naprawa, A. Tanajewska, K. Szczepańska, Otwórz się na świat…, Harmonia Universalis, Gdańsk 2013