Zapobiegaj potencjalnym problemom z zachowaniem, komunikując wyraźnie uczniowi, przedszkolakowi początek i koniec czynności

„Zadanie opisane za pomocą nieprecyzyjnych terminów, „Pracuj nad projektem aż do dzwonka”, lub czynność bez jasno określonego początku/zakończenia, „Musimy załatwić parę spraw”, może wywołać lęk dziecka, osłabiając jego zdolność koncentracji i szansę na sukces. Wypróbuj poniższe sugestie dotyczące ustalania łatwych do zrozumienia parametrów zadań i czynności.

  • Do sprawnego zarządzania zadaniami wykorzystaj dwa koszyki, z których jeden oznaczysz słowem „początek”, a drugi – „koniec”. Naucz dziecko wkładać zeszyty z wykonanymi zadaniami i inne gotowe prace do koszyka z napisem „koniec” – dzięki temu od razu uzyska wizualna informację o zakończeniu poszczególnych czynności.
  • Dziel zadania na mniejsze części. Jeśli celem jest wykonanie dwudziestu kwiatów z bibuły, które posłużą jako dekoracja podczas szkolnego przedstawienia, jednorazowo daj dziecku materiały do zrobienia na przykład pięciu kwiatów, w zależności od poziomu jego umiejętności i wolnego czasu. Wiele dzieci bardzo się stara i chce dobrze wykonać pracę, ale nie potrafi dzielić zadań na etapy. Jeden z naszych znajomych miał przygotować do wysłania tysiąc listów, wkładając je do kopert. Chłopiec nie poszedł do toalety ani na przerwę obiadową i do nikogo się nie odezwał, aż powkładał do kopert wszystkie tysiąc listów –  zajęło mu to sześć godzin!

Planując odrabianie lekcji lub inne dłuższe prace, zadbaj, by przerwy były częścią zadania. Na każde pół godziny siedzenia powinna przypadać pięciominutowa przerwa, w czasie której dziecko będzie się poruszać – pójdzie do toalety, coś zje albo po prostu rozprostuje ręce i nogi. Jeśli dziecko pracuje zbyt ciężko bez przerw, jego wydajność zaczyna spadać – w rezultacie wykonanie zadania trwa dłużej i powoduje większy stres, niż gdyby dziecko robiło sobie regularne krótkie przerwy.

Nasza rada

Dotykanie trójwymiarowych cyfr i liter może pomóc uczniowi, który ma problem z oceną ilości miejsca/przestrzeni. Uformuj grube, wypukłe litery z białego lub zabarwionego kleju i pozostaw je do wyschnięcia. Pozwól uczniowi przesuwać palcem po literach w kierunku pisania: od początku do końca.

  • Jednoznacznie definiuj początki lub zakończenia: „Twój pokój będzie posprzątany, kiedy zaścielisz łóżko, schowasz zabawki do pudełka, a brudne ubrania wrzucisz do kosza na pranie”.
  • Dokładnie określaj ilość pracy: „Zacznij teraz i rozwiąż zadania 1-3. Kiedy skończysz, przewróć stronę i zaczekaj na dalsze polecenia”. Zapisuj na tablicy numerowane listy, jeśli zadania lub czynności składają się z kilku komponentów. Powiedz: „Dzisiaj porozmawiamy o pięciu częściach naszego ciała”. Następnie wypisz części ciała na tablicy i zaznaczaj zakończenie dyskusji o każdej z nich. Definiuj także fizyczną przestrzeń związaną z zadaniem, np. kiedy prosisz dziecko o grabienie liści w ogrodzie.
  • Jeśli dziecko rozumie pojęcie czasu i posługuje się zegarkiem, wykorzystaj to do określenia początku i zakończenia czynności: „Spacer z kolegami z klasy potrwa od 13:00 do 14:00”. W razie potrzeby wykorzystaj obrazki przedstawiające zegar z odpowiednia godziną.
  • Stwórz graficzny harmonogram przedstawiający początek, etapy pośrednie i zakończenie zadania. Ułóż np. w kolejności zdjęcia przedstawiające ubieranie się, pralnię i sklep spożywczy, a na końcu fotografię dziecka w domu” (Notbohm, Zysk, 2016).

źródło: E. Notbohm, V. Zysk: 1001 PORAD DLA RODZICÓW I TERAPEUTÓW…”, WUJ, Kraków 2016