Autyzm – obrazkowy plan zajęć

Obrazkowy plan zajęć to metoda prezentacji aktywności i zadań, które należy podjąć lub ukończyć w określonym czasie.

Działa podobnie jak kalendarz, który przypomina nam o urodzinach bliskich, wyjściach lub wizytach (np. u dentysty). Obrazkowe plany zajęć prowadzą dziecko przez kolejne kroki i pomagają przewidywać bliższą i dalszą przyszłość.

Obrazkowy plan zajęć

Siedzenie

Matematyka

Zabawa

Czytanie i pisanie

Przerwa obiadowa

Historia

Dom

Metodę tę można stosować krócej lub dłużej. W domach, szkołach i placówkach opiekuńczych. Mogą obejmować miesiąc, tydzień, dzień lub parę godzin. Wszystko zależy od sytuacji dziecka i jego potrzeby powtarzalności, struktury i wiedzy o tym, co nastąpi za chwilę oraz później. Może ono potrzebować kombinacji tygodniowego lub dziennego planu zajęć.

Ogląd całego tygodnia pomaga zmniejszyć lęki i obawy przed nadchodzącymi wydarzeniami, ponieważ można je omówić i się do nich przygotować. Niczym nie różni się to od postępowania typowej osoby, która przegląda terminarz, by sprawdzić plan na następny dzień i zastanowić się, co będzie konieczne.

Obrazkowy plan zajęć to namacalna pomoc, na której można się oprzeć i którą można dostosować do potrzeb. Podobnie jak inne strategie opracowane dla dzieci z autyzmem metoda ta nadaje się również dla uczniów neurotypowych. Przedstawiając podopiecznemu tygodniowy plan zajęć, możemy z nim omówić ich przebieg oraz czas rozpoczęcia i zakończenia danej aktywności.

Usłyszałem kiedyś, że plan zajęć całej klasy pomógł nie tylko dzieciom z autyzmem, ale również pozostałym uczniom, którzy uznali go za bardzo przydatny. Po jego wprowadzeniu wszystkie dzieci stały się spokojniejsze. ~ Steve Brown, behawiorysta.

Dzienny plan zajęć jest bardzo ważny, ponieważ opisuje najbliższą przyszłość. Informacje można przedstawić szczegółowo lub w ogólnym zarysie. Następnie można je omówić z podopiecznymi i wspólnie przeanalizować, co zachęci dziecko do współpracy i wzmocni jego samodzielność. Co najważniejsze, dowie się ono, czego od niego oczekujemy. Jeśli zapomni rozkładu zajęć, nauczyciel zaprowadzi je do planu i objaśni zrozumiałymi słowami lub poprosi, aby dziecko podeszło i samodzielnie sprawdziło. Jeśli uczniowi nie podoba się zaplanowana aktywność lub chciałby zająć się czymś zupełnie innym, dyskutuje z planem, nie z nauczycielem, co łagodzi sytuację. Obrazkowy rozkład dnia odgrywa rolę trzeciej osoby, która odciąga uwagę od dorosłego i przenosi ją na coś konkretnego i przewidywalnego, co pomaga dzieciom z autyzmem. Skupiając się na planie, nie muszą one nawiązywać kontaktu wzrokowego i analizować mimiki rozmówcy. Tym samym zmniejsza się ryzyko konfrontacji. (Brown, 2017).

Wyznaczenie celu to wyobrażenie sobie tego, czego pragniemy. Musimy zobaczyć to, co chcemy osiągnąć, zanim zaczniemy do tego dążyć ~ Chuck Noris

źródło: S. Brown, Spektrum autyzmu i strategie deeskalacji…, Harmonia Universalis, Gdańsk 2017