Zmniejszanie presji ułatwia przetwarzanie – plan
Autystyczne dzieci doświadczają więcej stresów na zwykłych zajęciach niż typowe dzieci. Często są zagubione i przepełnione lękiem
Zmniejszanie presji ułatwia przetwarzanie, przewidywanie i sortowanie nowych informacji. Proces przyswajania wiedzy możemy ułatwić na wiele sposobów. Jednak najpierw musimy sobie odpowiedzieć na pytanie, czy naprawdę tego chcemy:
- Pokaż, co ma robić. Oprócz wydawania poleceń powinniśmy pokazywać co uczeń/podopieczny ma wykonać. Często dzieci boją się próbować nowych rzeczy w obawie przed niepowodzeniem. Nowe rzeczy w ich umyśle są często demonizowane. Obserwując dorosłego – uczeń nabiera pewności siebie. Jeśli nadal odmawia wykonania polecenia – powiedz mu, że nie musi – „wystarczy, że popatrzysz jak to robię ja. „Zróbmy tak: – ja zacznę, potem zrobimy to razem – a na końcu zrobisz to sam” (Brown, 2017).
- Wyznacz początek i koniec zadania. Określ kiedy zaczyna się praca, ile pracy ma wykonać werbalnie i wizualnie. Upewnij się czy dobrze rozumie twoją informację/polecenie.
- Zredukuj ilość pracy. Skróć plan zajęć. Porozmawiaj z innymi nauczycielami, wynegocjuj mniejszą ilość zadań na zajęciach szkolnych (do wykonania w danej jednostce czasu) oraz zadań do wykonania w domu. Zbyt duża ilość pracy przytłacza autystycznych uczniów, powoduje ich trudności i zwiększa stres na kolejnych zajęciach. Może to na pierwszy rzut oka wyglądać nieracjonalnie, mówi Steve Brown specjalista/praktyk w zarządzaniu zachowaniem dzieci ze spektrum autyzmu oraz zaburzeniami behawioralnymi i emocjonalnymi, ale „pomaga osobie utrzymać się w szkole masowej, chroni ją przed skreśleniem z listy uczniów i koniecznością nauki w szkole specjalnej”.
- Jeszcze raz zmniejsz ilość pracy. W tym miejscu przemawiam jako matka autystycznego nastolatka. Zbyt wiele zadań domowych zamieniło nasze życie w piekło. Do tego uzupełnianie niedokończonych ćwiczeń z lekcji, kart pracy, prac plastycznych, technicznych, nierealnych projektów do wykonania przez małe dziecko zamieniło nasz dom w małą manufakturę, w której od ojca po matkę, a czasem nawet młodszego brata miał do wykonania część lub całość „zadania”… Długimi wieczorami składaliśmy te „prace” do kupy, żeby zaliczyć kolejną bzdurkę. I utrzymać się w masowej szkole. Zabieranie wolnego czasu nie tylko autystycznym dzieciom, ale dzieciom w ogóle – to barbarzyństwo. A sztuka fascynuje tylko wtedy gdy rozbudza w dziecku entuzjazm…
- Więcej czasu na wykonanie zadania. Tu Stave Brown pokazuje kartę wielkości karty kredytowej z napisem „Wychodzisz z więzienia”, ja bym dodała „z obozu pracy” nic dodać, nic ująć – każda mama to rozumie mając dziecko z ASD. Czas do wykonania zadania powinien być dłuższy dla autystycznych uczniów (i nie tylko), ponieważ wiąże się to z zaburzeniami uwagi i wolnym tempem pracy (słaba motoryka mała) autyzm/ASD ma różne formy i nasilenia łączy się często m.in. z ADHD, ADD, dysleksją i nieznanymi dotąd zaburzeniami, których jeszcze nikt do końca nie zbadał i nie opisał. Na problem zaburzeń należy patrzeć kompleksowo – tak jak to zrobił Steve Silberman w swoich Neuroplemionach słusznie stwierdzając, że powinniśmy rozszerzyć nasz horyzont używając pojęcia neuroróżnorodności a nie tylko ASD i zmienić skostniałe podziały. Wtedy zaczniemy pomagać wszystkim dzieciom/osobom bez względu na zaburzenie – zauważając ich trudności w nauce, a nie upatrując ich zachowań w kryteriach psychiatrycznych, w które zostało wpisane bez swojej woli , a które od dawna wymagają aktualizacji. Każde dziecko zasługuje na indywidualne traktowanie nawet przy dzisiejszych przepełnieniach klasowych.
Wydłużony czas pomaga się rozluźnić autystycznym dzieciom i dogonić pozostałych uczniów na lekcji i w życiu. My dorośli wiemy coś o stresujących pracach i terminach na wczoraj. Dlaczego, więc fundujemy taki sam dyskomfort naszym podopiecznym?
źródło: S. Brown: „Spektrum autyzmu i strategie deeskalacji…”, HARMONIA UNIVERSALIS, Gdańsk 2017
