Umiejętności w zakresie motoryki małej są niezbędne do wykonywania większości zadań szkolnych, na przykład pisania czy wycinania po linii…

Umiejętności motoryczne (według Raczka) to specyficzne możliwości człowieka do sprawnego, szybkiego i dokładnego wykonywania konkretnych czynności ruchowych. Są to ukształtowane w procesie rozwoju i uczenia się programy ruchowe, przechowywane w motorycznej pamięci. Dzielą się na elementarne – związane z podstawowymi formami ruchów naturalnych i specjalne – leżące u podstaw sportowych czynności motorycznych. Inna definicja mówi, że motoryczność człowieka to całokształt czynności ruchowych jakie wykonuje człowiek. Każdy ruch, czy nawet najmniejsze przemieszczenie się ciała bądź jego części stanowi sprawność motoryczną (fizjoterapeuty.pl).

Dobrze rozwinięte umiejętności w zakresie motoryki małej wykorzystują prawidłowo działające systemy sensoryczne, stabilności postawy, umiejętności poruszania się i właściwe napięcie mięśniowe ~ Tara Delaney

Motoryka mała jest niezmiernie ważna przy wykonywaniu codziennych czynności, takich jak zapinanie i rozpinanie guzików obiema rękami, cięcie nożyczkami jedną dłonią i odpowiednie obracanie papieru drugą, układanie dłoni i palców do pisania na maszynie czy klawiaturze, właściwe trzymanie długopisu czy przełożenie z dłoni do koniuszków palców monety po to, by ją wrzucić do automatu z napojami.

Jeśli przeanalizujemy to, co musimy zrobić, by zapiąć koszulę, okaże się, że motoryka mała jest dość skomplikowana. Najpierw musimy ustabilizować korpus i ramiona. Po uzyskaniu odpowiedniej stabilności możemy odsunąć ręce od ciała. Ręce uzyskują stabilność dzięki ramionom, a dłonie – dzięki rękom. Gdy ręce są już stabilne, nasze nadgarstki ustawiają się tak, by dłonie i palce znalazły się w pozycji odpowiedniej do zapinania guzików. Obie dłonie muszą ze sobą współpracować: jedna przytrzymuje dziurkę, a druga przepycha przez nią guzik. Dłonie i palce mogą „się skupić” na zapinaniu guzików tylko dlatego, że korpus i ramiona są stabilne, ale jednocześnie zdolne do ruchu. Umiejętność w zakresie motoryki dużej wieku niemowlęcego, takie jak raczkowanie, pomagają w rozwoju mięśni kończyn, górnych ramion, rąk, a nawet małych mięśni dłoni, co później umożliwia przytrzymanie guzika.

Sekwencyjny porządek, który zaczyna się wraz z rozwojem motoryki dużej. Pozwala wykonywać skomplikowane czynności w zakresie motoryki małej. Najpierw następuje stabilizacja ramion i nadgarstków, potem rozwój silnego kciuka. (Pozwala to na złożenie dwóch palców przy jednoczesnym prawidłowym ułożeniu dłoni w łuk. Niezbędna jest odpowiednia siła w dłoniach i palcach oraz właściwe przetwarzanie przez zmysły dotyku i proprioceptywny). Gdy dziecko nabiera siły w obręczy barkowej i w tułowiu, zaczyna wykorzystywać dłonie i palce do wykonywania czynności manualnych, które zwiększają sprawność palców i udoskonala dodatkowe ruchy oraz koordynację dłoni i palców. Wraz z rozwojem zdolności manualnych następuje rozwój sensoryczny, ponieważ układ nerwowy przyjmuje z otoczenia więcej szczegółowych informacji o właściwościach ludzi i przedmiotów. Dzieci z zaburzeniami neurologicznymi, unikające aktywności motorycznej, muszą być zachęcane do rozwoju umiejętności w zakresie motoryki małej. Warto do tego wykorzystywać zabawne metody i używać różnych materiałów. Wspieranie rozwoju motoryki małej u dziecka powinno doprowadzić do zwiększenia jego samodzielności podczas wykonywania czynności, dzięki czemu codziennie obowiązki nie będą tak uciążliwe (Delaney, 2016).

źródło:

  • T. Delaney, 101 ĆWICZEŃ, GIER I ZABAW DLA DZIECI Z AUTYZMEM…, HARMONIA UNIVERSALIS, Gdańsk 2016
  • fizjoterapeuty.pl