Homonimy – odgadywanie wyrazów o kilku znaczeniach – zabawy edukacyjne

Zabawa w Homonimy pozwala przybliżyć zawiłości języka polskiego oraz zrozumieć dwuznaczność wyrazów, w różnych kontekstach,mogących być przyczyną nieporozumień…

Homonim – identyczność brzmienia i pisowni wyrazów mających różne znaczenia i zwykle też różne pochodzenie. Innymi słowy: wyraz mający kilka znaczeń, wyraz wieloznaczny.

Liczba uczestników

dowolna – odpowiednia do przeprowadzenia zajęć.

Przebieg gry

Prowadzący proponuje odgadywanie wyrazów o kilku znaczeniach. Np. łódź. Wyraz ten ma dwa znaczenia: Łódź – nazwa miasta i łódź na wodzie. Prowadzący definiuje Homonim i wyjaśnia podwójne znaczenie łodzi. Wyjaśnia sposób, początek i koniec zabawy.
Jeden z uczestników gry opuszcza salę. Po jego wyjściu wybieramy wyraz, który ma kilka znaczeń, np. Zamek – jako budowla, zamek w drzwiach i zamek od kurtki/bluzy.. Jednocześnie umawiamy się, że jedne dzieci odpowiadać będą o zamku jako budowli, inne o zamku w drzwiach, a jeszcze inne o zamku w kurtkach.
Po podziale zapraszamy z powrotem na salę uczestnika, który wyszedł za drzwi. Zadaniem jego będzie odgadnąć, jaki wyraz został wybrany – na podstawie pytań i odpowiedzi. Może on zadawać każdemu z uczestników dowolne pytania dotyczące cech charakterystycznych tego przedmiotu, jak np. z czego ten przedmiot jest zrobiony, do czego służy, gdzie można go spotkać, czy jest jadalny itp.
Na pytania należy odpowiadać ostrożnie, wyłuszczając tylko charakterystyczne cechy przedmiotu. Na przykład mając na uwadze zamek jako budowlę można powiedzieć: są one charakterystyczne dla średniowiecza, ale i obecnie spotykane prawie w każdym kraju, również i w naszym, najczęściej są to ruiny. Mając na uwadze zamek w drzwiach można powiedzieć: jest on prawie w każdym domu, jest w drzwiach, zabezpiecza nasze mienie… Gdy chodzi o zamek w kurtce, można zaznaczyć, że jest najczęściej w kurtkach – zasuwamy chroniąc się przed zimnem itp.
Jeśli dziecko odgadnie poszukiwany wyraz – prosimy inne dzieci o opuszczenie sali i gra toczy się dalej.
Chwalimy dzieci również za entuzjazm i nietrafne próby.

Homonimy do wykorzystania w grze:

Staw – sztuczny zbiornik, sadzawka lub połączenie kości, np. staw biodrowy;
Baba – ciasto, kobieta;
Tygrys – zwierzę, rzeka;
Oliwa – miasto Gdańska, tłuszcz;
Grzebień – do czesania, u koguta na głowie;
Kuba – wyspa/państwo, imię;
Piła – miasto, narzędzie pracy;
Polka – mieszkanka Polski, taniec;
Warta – straż, rzeka;
Róża – imię, kwiat, choroba;
Kosa – stare narzędzie rolnicze do koszenia, ktoś ostry, oschły, nieznoszący sprzeciwu;
Narcyz – imię, sposób zachowania – egoizm (narcystyczny), zapatrzony w siebie, zachwycony sobą;