Autyzm – wykonywanie poleceń werbalnych

Dzieciom ze spektrum autyzmu nie łatwo jest wykonywać polecenia werbalne, ponieważ z reguły nie proszą o powtórzenie czy wyjaśnienie tego, co zostało powiedziane

„Skutkiem może być zaledwie częściowe wykonanie zadania lub zupełny brak reakcji. Dziecko nie jest nieposłuszne – po prostu nie zrozumiało, czego od niego oczekujemy. Problem ten może oznaczać także, że dziecko ma trudności z przetwarzaniem słuchowym albo celowo słucha wybiórczo.

Z tego względu polecenia kierowane do dzieci z ASD powinny być krótkie. Nie należy prosić jednocześnie o więcej niż jedną rzecz. Zamiast mówić: „Potnij papier i przyklej go do tablicy”, podziel polecenie na części. Zacznij od: „Potnij papier”, a kiedy dziecko wykona zadanie, poproś jeszcze: „Teraz posmaruj papier klejem” i tak dalej. Możesz wcześniej wykonać to zadanie i zaprezentować dzieciom efekt swojej pracy lub posłużyć się obrazkiem. W miarę jak będą zdobywać nowe umiejętności i przyzwyczajać się do zajęć, można będzie stopniowo wprowadzać bardziej złożone polecenia. Jeżeli w grupie są dzieci mówiące, poproś je o powtórzenie, w jakiej kolejności należy wykonać zadanie, zanim zabierzecie się do pracy.

Wskazówki na obrazkach, przedstawiających kolejne etapy i efekt pracy, przydadzą się w przypadku dzieci, które są wzrokowcami. Należy jednak pamiętać, że nie wszystkie dzieci autystyczne potrzebują pomocy wizualnych. Jak twierdzi Stephen Shore, osoba dorosła z autyzmem, autor książki Understanding Autism for Dummies (Autyzm dla początkujących):

To mit, że wszystkie osoby z autyzmem uczą się wzrokowo […]. Większość z nas jest wzrokowcami, ale nie wszyscy. Dlatego możliwe jest, że osoba z autyzmem będzie przyswajać informacje w sposób kinestetyczny, słuchowy lub inny. Należy to wziąć pod uwagę. Niezależnie od modelu uczenia się danego dziecka, jest to prawdopodobnie jedyny sposób, w jaki można do niego dotrzeć.

Polecenia w terapii wodnej są zwykle zaledwie jedno- lub dwu- etapowe. Często powtarza się je wielokrotnie w formie piosenki, ponieważ zwykle łatwiej jest słuchać śpiewu niż rozmowy. Śpiewanie jest rytmiczne, co również uspokaja. Na przykład w czasie gry „Napełnij wiadro”, w której dzieci mają za zadanie nabrać wody do kubeczków, a następnie napełnić wiadro, śpiewa się następującą piosenkę do znanej melodii Mydło lubi zabawę:

Nalej wody do kubka, nalej wody do wiadra,

Nalej wody do kubka, nalej wody do wiadra,

Nalej wody do wiadra, po brzegi!

Słowa piosenki zbiegają się z wykonywanymi czynnościami. W ten sposób dzieci słyszą wielokrotnie polecenia i widza efekt swojej pracy, kiedy wykonają zadanie” (Sher, 2014).

źródło: B. Sher: „Gry i zabawy we wczesnej interwencji…” HARMONIA UNIVERSALIS, Gdańsk 2014