Jim Ball, autor ksiązki Early Intervention and Autism: Real-life Questions. Real-life Answers, zauważył, że jednym z najczęstszych błędów rodziców autystycznych dzieci jest podejmowanie prób wykorzystania okazji do nauki bez wcześniejszego planowania. Kiedy nie masz planu, sytuacja może szybko wymknąć się spod kontroli, mimo wysiłku i najlepszych intencji.
Zazwyczaj interakcja staje się wtedy nienaturalna, zarówno dziecko, jak i ty denerwujecie się, a potem słyszysz siebie mówiącego: „Przestań”, „Nie”, „Dlaczego mnie nie słuchasz?”. Jedynym rezultatem takiej wymiany może być poczucie, że nauczanie i uczenie się to nic przyjemnego. Takie przekonanie jest jednak zbyteczne i niezgodne z prawdą.
Co jest potrzebne do osiągnięcia sukcesu? Jim radzi:
- Zatrzymaj się. Zapytaj siebie, czy potrafisz wykorzystać tę okazję do nauki z korzyścią dla dziecka. Jeśli tak, działaj. Jeśli nie, odpuść. Wybierz zaangażowanie, nie wydawanie poleceń.
- Zmień nastawienie. Wyjdź z roli zaangażowanego rodzica i przyjmij postawę nauczyciela. Twoim celem jest teraz sprawienie, by dziecko coś zrozumiało lub zdobyło praktyczną umiejętność.
- Zdecyduj, czego chcesz nauczyć. Każda sytuacja daje możliwość uczenia lub ćwiczenia kilku umiejętności lub wyjaśnienia kilku pojęć. Skoncentruj się na jednym z nich – niech będzie twoim celem.
- Wybierz strategie. Czy będzie to metoda kształtowania lub łańcucha zachowań, podpowiadanie, udzielanie wskazówek, pokazywanie, a może twój własny sposób prowadzenia dziecka do sukcesu w danej chwili?
- Ucząc, bądź konsekwentny. Jeśli chcesz nauczyć dziecko wiązania butów lub robienia kanapek z masłem orzechowym i galaretką, a masz określoną kolejność wykonywania poszczególnych czynności składowych, trzymaj się jej. Nawet jeśli zmiany w rutynie tobie wydają się ciekawe, moga sprawić, że dziecko z autyzmem, które potrzebuje powtórzeń i porządku, poczuje się zagubione.
- Akcentuj pochwały. Pamiętaj o przesadnie pozytywnych reakcjach na starania i sukcesy dziecka. Niech próbowanie i uczenie się będzie zabawą. Czy nagrodą jest dostęp do najbardziej pożądanej zabawki, czy pięciokrotne powtórzenie pochwały, dawaj dziecku dużo możliwości kojarzenia własnego wysiłku z jego pozytywnymi następstwami (Notbohm, Zysk, 2016).
źródło: E. Notbohm, V. Zysk, 1001 PORAD DLA RODZICÓW I TERAPEUTÓW DZIECI Z AUTYZMEM…, WUJ, Kraków 2016
