Spektrum autyzmu – świadomość społeczna w zabawach grupowych

Dziecko ze spektrum autyzmu zwykle chętnie przyłączyłoby się do spontanicznej zabawy w grupie, ale zamiast to zrobić, stoi raczej z boku i zajmuje się sobą, ignorując wszystkich wokół. Środowisko społeczne jest dla niego tajemnicą.

Wszyscy unikamy sytuacji, w których odczuwamy dyskomfort. Dlatego dzieci autystyczne szczególnie potrzebują zachęty i pomocy w interakcji społecznej.Większość z nich nie ma pojęcia, jak zainicjować, ponieważ z reguły nie nawiązują z nikim kontaktu wzrokowego. Nie zauważają też, co dzieje się wokół, i nie wiedzą, jak naśladować właściwe zachowania, aby nie być wykluczonym.

Istnieją zabawy, które zachęcają do kontaktów towarzyskich, ponieważ bez udziału innych ludzi nie da się ich przeprowadzić. Na przykład w zabawie „Przejażdżka na kocu” jedno lub dwoje dzieci siedzi na kocu, a pozostałe ciągną go za sobą. Z kolei w grze „Bańki mydlane” dzieci dmuchają przez słomki do wspólnego pojemnika z mydlinami, tworząc przepiękną (wspólną) chmurę baniek.

Czasem dzieci potrzebują więcej bodźców proprioceptywnych, żeby mieć świadomość zabawy z innymi. Wówczas wypróbują takie gry jak „Kanapka z dziećmi” lub „Turlanie”. W tych zabawach dzieci są turlane po sobie nawzajem i przyciskane do siebie aby bezpośrednio uświadomić im kontakt z innymi ludźmi.

Jeżeli w grze nastawionej na ćwiczenia małej motoryki dziecku potrzebny jest klej, zachęcaj je, by o podanie go poprosiło inne dziecko, a nie dorosłego. Ewentualnie namów dwoje dzieci do wykonywania polecenia na przemian, przykładowo wkładania pociętych słomek do pojemnika.

Warto znaleźć dziecku ze spektrum autyzmu towarzysza zabaw, który będzie miał na nie dobry wpływ w aspekcie społecznym, na przykład jego przyjaciela, kogoś z rodziny lub kolegę z klasy. Może to być ktoś, kto jest cierpliwy albo lubi wydawać polecenia i dzięki temu będzie bardziej stanowczo nalegał na interakcję. Od potrzeb dziecka zależy to, jak osoba najlepiej sprawdzi się w parze.

Łatwiej otworzyć się na interakcję w czasie terapii wodnej, gdyż zabawa w wodzie sprawia dzieciom dużo radości i nastraja pozytywnie. Powtarzające się nastawione na interakcję dwustronną i grupową pokazują, że przyjemne jest należeć do grupy. Przykładowo w czasie zabawy polegającej na nabieraniu wody do kubeczków i przelewaniu jej do dużego wiadra, wszyscy się cieszą, gdy wspólnie uda się napełnić je po brzegi. W innej grze dzieci mogą pryskać dorosłych i siebie nawzajem wodą.

Konsekwentnie wracając do tych samych zabaw, sprawiamy, że dzieci się do nich przyzwyczajają i łatwiej jest im w nich uczestniczyć (Sher, 2014).

źródło: B. Sher, Gry i zabawy we wczesnej interwencji…, Harmonia Universalis, Gdańsk 2014